Բնապահպան Լեւոն Գալստյանի խոսքերով, Սյունիքի մարզում տասնմեկ գործող մետաղական հանքավայր կա եւ մետաղական հանքերում երկրաբանական ուսումնասիրություններ անելու քսանութ թույլտվություն է տրվել:
«Այսինքն ունենում ենք մոտ քառասուն մետաղական հանքավայր, իսկ դա նշանակում է, որ մի քսան տարի հետո կարող ենք մոռանալ մարզի մասին որպես բնակության վայր: Սյունիք կատարած մեր այցելության ժամանակ տեսանք արդեն փակված պոչամբարներն իրենց մասշտաբներով, հինգ վեց գործող պոչամբար, որոնց վիճակն ու մասշտաբները մտածելու տեղիք են տալիս: Այդ պոչամբարները միջազգային չափանիշներին չեն համապատասխանում, առանձնացված չեն բնությունից: Գյուղացիները պատմում են, որ այնտեղ լողանում են, անասունները արածում ու ջուր են խմում: Անգամ ցուցանակներ չկան, ամեն ձեւ փորձ է արվում, որ մարդիկ չիմանան էդ ինչ է եւ ինչ վտանգ է ներկայացնում»,- այսօր «Նոյան տապան» ակումբում ասուլիսի ժամանակ ասաց պարոն Գալստյանը:
Բնապահպանի պատմելով, Ողջի գետի վերեւում՝ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը որոշել է իր համար ջրամբար սարքել, որ գետի ջուրն օգտագործի կոմբինատի աշխատանքների համար, եւ ոչ ոք չգիտի՝ թույլտվություն ունի՞, թե՞ ոչ:
Նա անդրադարձավ նաեւ Գեղի գետի հանքավայրի խնդիրներին. «Երբ հասանք այնտեղ, վթարը տեղի էր ունեցել նախորդ օրը, ըստ աշխատակիցների: Պլաստիկե խողովակաշարը մի քանի տեղից պատռված էր, ամբողջ գետի ջուրը, որ պետք է հոսեր պոչամբարից, լցվել էր պոչամբարի մեջ…Հետո Բնապահպանության եւ արտակարգ իրավիճակների նախարարության աշխատակիցները հերքեցին, թե ոչինչ չի պատահել…Իրականում շատ լուրջ վթար է եղել, որը կոծկել են:
Կարդացեք նաև
Պոչամբարի ներքեւի մասի խողովակից՝ խառնված ջուրը լցվում էր գետը, ամբողջ թունավոր նյութերով լցվում էր գետը…Սյունիքի մարզում ոչ մի վերահսկողություն չկա, որ մի լաբորատոր հետազոտություն չի կատարվում, ոչինչ չի ուսումնասիրվում: Եթե այս տեմպերով շարունակենք հանքարդյունաբերությունը, Հայաստանում ապրելու միջավայր չենք ունենալու: Կունենանք հանքավայրեր եւ պոչամբարներով ձորեր: Հայաստանում հանքարդյունաբերությամբ պետք է զբաղվել, բայց ոչ այս տրամաբանությամբ: Պետք է բերել այդ հանքավայրերը բնապահպանական միջազգային չափանիշներին եւ պետք է պատկանեն ժողովրդին ոչ թե անհայտ կազմակերպությունների»:
Լեւոն Գալստյանը վստահեցնում է՝ տնտեսական զարգացման համար Հայաստանին նոր հանքավայրեր պետք չեն, դրանք պետք է լինեն մինիմում քանակով:
Ակտիվիստ Սյուզի Պետրոսյանն էլ ասաց՝ հատուկ նպատակով է Ամերիկայից Հայաստան եկել, այցելել հանքարդյունաբերական վայրեր:
«Սյունիքում տեսա՝ պոչամբարի ջուրը հանգիստ լցվում է Արաքս գետը, ոչ ձախ, ոչ աջ կողմում մի տեղ չկա, որ նայես ու պոչամբար չտեսնես: Գյուղացիներին այն վիճակում են դրել, որ այլ ելք չունեն: Սյունիքի հանքերն ու պոչամբարները տեսնելով՝ հասկացա, թե մեր երկրում մեր ղեկավարներն ինչքան անկուշտ են»:
Բնապահպան Եղյա Ներսիսյանն էլ հավելեց. «Մենակ Մեղրիում Ագարակի պոչամբարը, որ գալիս լցվում է Արաքս գետ, երեսուն հազար հեկտար ծիրանի այգիներ չորացել են: Մարդիկ իրենց մաշկի վրա այդ վնասը կրում են: Ոչ մի հանք չկա, որ սկզբնական լիցենզիան, որ ստացել է, մնացել է էդքանով: Սկսում են ընդլայնվել, ախորժակը ուտելուց է մեծանում: Քաջարանում մարդը ընկնում է՝ մեռնում է, գալիս են փողը տալիս են, ծածկում են դեպքերը: Սյունիքի մարզում վիճակը շատ օրհասական է»:
Արփինե ՍԻՄՈՆՅԱՆ
