Վերջերս այցելեցի Ցինանդալիում (Վրաստան) գտնվող վրացի գրող, հասարակական գործիչ եւ պոետ Իլյա Ճավճավաձեի տուն-թանգարան, որը բացվել է 1946 թվականին, երբ լրանում էր պոետի մահվան հարյուրամյակը: Վրաց ժողովրդի համար Ճավճավաձեն այնքան բան է արել, որ 1987 թվականին վրաց ուղղափառ եկեղեցու որոշմամբ դասվել է սրբերի շարքում: Թանգարանում պահվում են Ճավճավաձեի եւ նրա ընտանիքի անդամների իրերը, ձեռագրերը, բացառիկ սպասքեղենն ու կահույքը: Ճավճավաձեն Եվրոպան «ներմուծել» է Վրաստան, ինչը վրաց ժողովուրդը չի ուրանում:
Ինձ ամենաշատը դուր եկավ այն, որ թանգարանի զբոսավարը շեշտեց, թե Ճավճավաձեն, ի թիվս այլ լեզուների, հրաշալի տիրապետել է հայերենին, իսկ ադրբեջանցի գործընկերս ուղղակի հրճվանք ապրեց, երբ նույն զբոսավարն ասաց, թե սենյակներից մեկում կախված գորգն իբր 17-րդ դարի ադրբեջանական նմուշ է:
Աչք էր շոյում այգու համատարած կանաչը, տարածքում չկար որեւէ սրճարան կամ ավելորդ աղմուկ: Զգացվում էր, թե ինչ ուշադրություն կա թանգարանի հանդեպ: Ընդհանրապես այդ թանգարանում պահվում է 2095 ցուցանմուշ:
Թանգարանների, հուշարձանների ու մեծանուն հայերի պակաս հայերն էլ չունեն, փոխարենը հոգածության եւ նրանց հանդեպ խնամքի դեֆիցիտ կա: Օրինակները բազմաթիվ են՝ սկսած «փակ» շուկայի հայտնի պատմությամբ, ավարտած Տիգրան Արզումանյանի՝ թալանված «Լեռնային պար» քանդակով: Ամենաթարմ օրինակը քանի օր է՝ «պտտվում» է Facebook սոցիալական ցանցում. շրջանառվում է մի լուսանկար, որտեղ պարզորոշ երեւում է, թե Թոխմախի գերեզմանատանը ինչպես է ոչնչացվել ականավոր բանասեր, հայագետ Հրաչյա Աճառյանի գերեզմանաքարը… Իսկ ուտելիքի առատությունից «տրաքվող» սեղաններին ինչքա՜ն հայրենասիրական կենացներ են խմվում…
Կարդացեք նաև
ԳՈՀԱՐ ՀԱԿՈԲՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
