«Ապստամբության կամ հեղափոխության հնամաշ գաղափարները պետք է վերջնականապես դուրս մղվեն մեր երկրի քաղաքական օրակարգից։ Քանի դեռ դա տեղի չի ունեցել, Հայաստանը իրավական, ժողովրդավարական պետություն դառնալու հեռանկար չի կարող ունենալ։ Պատմությանը գրեթե հայտնի չէ որեւէ հեղափոխություն, որի արդյունքում ժողովրդավարություն ծնվի։ Հեղափոխության արդյունքում, սովորաբար, մի բռնապետությանը փոխարինում է մի այլ բռնապետություն, որովհետեւ ուժով նվաճված իշխանությունը այլ կերպ՝ քան ուժով, հնարավոր չէ պահպանել։ Իսկ դա այն հեռանկարը չէ, որի համար արժե վատնել ժողովրդի եռանդը»։ Այս խոսքերի հեղինակը պատմաբան է, որի գիտելիքների եւ դատողունակության մեջ ես ոչ մի կասկած չունեմ: «Ի՞նչ է մեր ուզածը եւ ինչպե՞ս ենք մենք տեսնում այս երկրի բարեփոխումը կամ համակարգային փոփոխությունը: Ես չեմ վախենում այս բառից, թեեւ շատերը կոմպլեքսավորված են: Մեր խնդիրն է՝ իրականացնել բուրժուա-դեմոկրատական հեղափոխություն… Ամբողջ աշխարհի ներկայիս քաղաքակրթությունը ստեղծվել է հենց բուրժուա-դեմոկրատական հեղափոխության շնորհիվ»: Այս խոսքերը նույնպես պատկանում են չափազանց հարգված մի պատմաբանի: Ավելին ասեմ՝ երկու դեպքերում հեղինակը նույնն է՝ Հայաստանի առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը: Պարզապես առաջին միտքը նա հայտնել է 2009 թվականի մարտի 1-ին՝ Մատենադարանի հարթակից (հեղափոխական, ժողովրդական ընդվզման մթնոլորտում), երկրորդը՝ 2013-ի ապրիլի 13-ին՝ Մարզահամերգային համալիրի փոքր դահլիճում (պաշտոնական, համագումարային միջավայրում):
Ինձ իրավունք չեմ վերապահում բանավիճել առաջին նախագահի հետ՝ նախեւառաջ, կարգավիճակների տարբերության պատճառով: Մանավանդ, վստահ եմ, որ նրա կողմնակիցները մտքի բավական ճկունություն ունեն՝ բացատրելու, որ առաջին դեպքում Տեր-Պետրոսյանը «հեղափոխություն» ասելով մի բան էր հասկանոմ, իսկ երկրորդ դեպքում՝ բոլորովին այլ բան: Դրա համար էլ երկու բառ ասեմ ընդհանրապես հեղափոխության մասին, ինչպես որ ես եմ հասկանում: Նախ՝ ինձ թվում է, որ դասակարգային պայքարի (մասնավորապես՝ պրոլետարիատի, բուրժուազիայի եւ մնացածների), ինչպես նաեւ դրա հեղափոխական լուծումների մասին տեսությունը, որն առաջ է քաշվել 19-րդ դարի կեսերին, 21-րդ դարում փոքր-ինչ հնացել է: Բայց եթե նույնիսկ չի հնացել, ապա այդ տեսության համաձայն՝ հեղափոխություն իրականացնողները խոշոր բուրժուաները, միլիոնատերերը չեն՝ նրանք հրաշալիորեն հարմարվում են ցանկացած ռեժիմի: Նրանց դեմ է ուղղված եղել մանր բուրժուական կամ պրոլետարական հեղափոխականների ցասումը, նրանց դղյակներն էին վառվում եւ ավերվում այդ հեղափոխությունների ժամանակ: Վերջապես ցանկացած հեղափոխությունից հետո մեծ է ոչ թե ժողովրդավարություն, այլ ճիշտ հակառակը՝ ավելի կարծր բռնապետություն հաստատելու վտանգը: Գուցե իսկապե՞ս ժամանակն է այդ բառը հանել մեր բառապաշարից:
Վերադառնալով 21-րդ դարի Հայաստան՝ արձանագրենք, թե որն է այս պահին ցանկացած խելամիտ (ոչ անպայման ընդդիմադիր) քաղաքացու ցանկությունը. որպեսզի Երեւանի ավագանու առաջիկա ընտրություններում ոչ մի կուսակցություն չհավաքի 40 տոկոս, եւ Երեւանի քաղաքապետը ընտրվի քաղաքական իրական համաձայնությունների արդյունքում: Արդյոք դա կարելի՞ է հեղափոխություն անվանել:
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Իսկ հնամաշ նշանակումների մասի՞ն ինչ կարծիք ունեք, թե՞ երկրորդական հարցերի վրա չարժե եռանդ վատնել…
Ինչքան հիշում եմ պատմության դասերից, բուրժուա-դեմոկրատական հեղափոխությունը ուղղված էր լինում իշխող արիստոկրատիայի դեմ, որոնց չեր բավարարում իրենց իրավունքների սահմանափակումը ու ոտնահարումը, և նրանք ձգտում էին իշխանություն ձեռք բերել: Բանվորա-գյուղացիական հեղափոխությունը ուղղված էր իշխող բուրժուազիայի դեմ նույն պատճառով: Հայաստանի պայմաններում ինչ պիտի իրենից ներկայացնի բուրժուա-դեմոկրատական հեղափոխությունը, ում դեմ պիտի այն ուղղված լինի և ինչ պատճառներով, լրիվ անհասկանալի է:
Հարգելի Ֆլորա Հաեաստանի պայմաններում, Մեծ Պատմաբանը թերեվս նկատի ունի , Քոչարյան, Սարգսյան Արցախյախյան «արքայական» Դինաստիաները եվ իհարկե հարակից Ծառուկյան,Ալեքսանյան … «իշխանական» տները…
Կներեք Արցախյանը սխլ գրելուս համար, մեր թոռնիկը խանգարեց …
Որքան էլ ցանկանանք օր առաջ հասնել սպասված բարեփոխումներին,մեկ է՝ պատմությունը գնում է իր հունով, և նամանավանդ Հայաստանում երբևէ չենք կարող հիշել որևէ մի դեպք, երբ սոցիալական հեղափոխությունները ծնված լինեն հենց այս հողի վրա և ներմուծված չլինեն դրսից: Ազգային ազատագրական պայքարի մասին չեմ խոսում՝ սա միշտ եղել է և պետք է լինի այնքան ժամանակ, քանի դեռ մեր Սուրբ Հայրենիքը չի ազատագրվել օտարի լծից: Երբ մենք վերջնականապես ազատ կլինենք, այն ժամանակ էլ կարող ենք լուծել մեր՝ հեղափոխություններ անելու կամ չանելու խնդիրը: Իսկ այժմ, նաև այս վերջին վերանշանակումների ֆոնի վրա կարող եմ ասել, որ ինչ ուզում ես արա, ում ուզում ես քվեարկիր, ինչքան ուզում ես միտինգ արա,մեկ է այս կայուն և դեպի լճացում տանող կուրսն այդպես էլ չի փոխվելու:Հավատացնում եմ բոլորին՝ ես հոռետես չեմ, բայց ոչ մի լավ բան չեմ կարողանում տեսնել առաջիկա 5-10 տարիների ընթացքում…
Ցավոք Դուք ճիշտ էք: Բայց հուսանք ֆիզիկայի մի օրենքի արդիության մասին, որտեղ ասվում է,՝ որ
ցանկացած կարծր մարմին ենթակա է ճաք տալու: ,,մոտավորապես, եթե չեմ սխալվում,,:
Արամ Աբրահանյանին կուզեի ասել, որ եթե դուք ունեք նպատակ հոդված գրելով ընթերցողին
բան ասելու (երևի նաև լսելու) ապա դա փորձեք հնարավորիս անել առանց այսօրվա ու երեկվա
քաղաքական դեմքերի անունները նշելով: Ինչու?
1 Նայեք խնդրեմ դուք ինչի մասին եք գրում, արձագանքներն ինչի մասին են ու ինչպիսինն են:
2 Անձամբ ես ձեր այս նյութի տակ հաճույքով կստորագրեի, սակայն երբ կարդացի առաջին
նախագահի անունը…. , չփորձեմ հիմնավորել ինչու է այդպես ( ես ունեմ իմ ձևավորված
պատկերացումները իրենց փաստերով):
Սա պարզապես կուզեք կմտածեք այդ մասին, կուզեք ոչ, երկու դեպքում էլ ամեն ինչ ընթանում է
իր հունով:
Հնամաշ գաղափարներ ու հնացած տեսություններ քաղաքականության ու տնտեսության վերաբերյալ, անիմաստ վեճեր էտ գաղափարների ու տեսությունների շուրջ, անկապ հիացմունք կամ հիասթափություն էտ գաղափարներից ու դրանց արտահայտողներից: Հասարակության մի ահագին մեծ հատված հենց այդպես էլ ապրում է…Էտ հնամաշ վիճակներով մրցունակ տնտեսություն, մշակույթ ու այլ և այլ բաներ ոնց ենք ստեղծելու: Հնամաշ վիճակները վերարտադրվում են կրթության համակարգի պատճառով, որը շատ հետա մնացել աշխարհից, ու պետք են համարձակ քայլեր էտ բնագավառը արագ փոխելու համար: Բայց էտ փոփոխությունը արագ չի լինի եթե չլինի հասարակական պահանջ, իսկ մեր հասարակության պահանջ ձևավորող մասը ոնց որ շատ գլխի չի էլ ընկնում որ հնացել են իրենց գաղափարներն ու տեսությունները: Հիմա ելքը որնա?
Հարգելի Արամ Աբրահամյան, կուզեի շարունակել Արտակ Գաբրիելյանի միտքը կապված կրթության դերին, եվ ինչքան հիշում եմ մի երկու շաբաթ առաջ մի ուրիշ երիտասարդ (կարծեմ նորից Ենոքյան ազգանունով) նորից իր թիրախը ուներ հասարակության կրթական աստիճանի դերը«հնամաշ» գաղափարներից ազատվելու առթիվ : Թերեվս 21 րդ դարի Հեղափոխությունները մղվելու են ոչ թե դասակարգային պայքարի ձեվով այլ ժամանակակից տեղեկատվական միջոցների առկայության պայմաններում մարդկանց կրթական աստիճանի , մտահորիզոնի աննախադեպ զարգացման եվ որ ամենակարեվորն է ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՈՒՆԸ տեղի է ունենալու մարկանց ՀՈԳԵՎՈՐ ԱՐԺԵՔԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ վրայ: Ինչպես Մարքսիզմի կլասիկները նշում էին որ սոցիալիզմը հնարավոր է միայն բարձր զարգացած կապիտալիմի առկայությամբ, որը կբերի գիտակից մարդկանց նյութական պահանջների խիստ ռացիոնալիզացման եվ իհարկե կրճատման…. Մենք ասածիս վկայություններն ունենք արդեն Սկանդինավյան երկրներում ուր հասարակության որոշ խավերի մոտ «Մերսեդես» ունենալը կամ շքեղ տուն ունենալը քմծիծաղ է առաջացնում… Իհարկե մեր մոլորակի մեծ մասը, եվ հատկապես մեր Հայրենիքը բավական հեռու է ասածս արժեքային համակարգից, սակայն իմ կարծիքով Ինտերնետի, Facebook ի , նույնիսկ Ձեր թերթի միջոցով մարկանց շփումը, ինֆորցիայի աղբյուրներից ազատ օգտվելը աննախադեպ հնարավրություններ է ընձեռնում մարդկանց նոր մտածելակերպի ձեվավորման ու զզարգացման համար: Այն որ ես կարող եմ շփվել եվ մտքեր փոխանակել իմ հայրենակիցների հետ… Կարծում եմ Հեղափոխությունը գալիս է, գալիս է մեր մտածելակերպում, որը կհանգեցնի իշխանական համակարգի կազմաքանդմանը: Իրենց արժեքային համակարգը հնացած, փթած, «Բենթլիների» , Պալատների ցուցադրությունն է… Ես որպես հակադրություն կուզեի բերել «Los Angeles Times» թերթում իմ կարդացած նյութի մասին ուր խոսվում էր Կիրկ Գրիգորյանի մասին…թղթակիցը գրում էր որ նա որ տերն էր մէծագույն Կինոնկարահանման հիմնարկությունների,երբեմն նստում էր իր սովորական Քրայսլեր մեքենան, կինոթատրոն էր ուղեվորվում,հերթ էր կանգնում, գնում էր տոմս եվ բոլորի պես դառնում հանդիսատես: Նրա գրասենյակը համեստ մի սենյակ է ուր կա մի պարզ գրասեղան, բազկաթոռ , բազմոց եվ մի երկու աթոռ:
Կարծում եմ որ մեր զարգացած երիտասարդությունը որ ինչպես միշտ առաջադեմ դիրքերում է եղել համաշխարհային մարդկային գիտակցության ասպարեզում շուտով կթոթափի արխաիկ,փթած արժեքային համակարգը որը մեր երկրում ներկայացնում են Սերժիկները, Սամոներ… սրանք նույնիսկ համակարգիչը միցնելու կոճակի տեղը չգիտեն թերեվս…
Հարգելի Արամ,ես ուշի ուշով հետևում եմ ,,Առավոտ,,-ի հրապարակումներին ու փաստում եմ,որ Ձեր առաջնորդականները ,,ամենաշատ կարդացվածների,, մեջ միշտ գրավում են շատ համեստ տեղեր:Ես ունեմ իմ բացատրությունը,բայց կցանկանայի իմանալ Ձեր մեկնաբանությունը դրա վերաբերյալ:Եթե կամենաք՝ կարծիքս կգրեմ Ձեր պատասխանից հետո:
Շնորհակալություն:
Հարգելի Համլետ, Դուք ինձ դրդում եք անհամեստության: 🙂
Քավ լիցի,Արամ ջան:
Հարգելի Գալուստ Ենոքյան
Հիմա իմ կարծիքով մարդիկ անցնում են պայմանականորեն հետևյալ փուլերը.
1. Գլուխների լցոնում անիմաստ ու հին գաղափարներով մի քանի տարի (պարտադիր, կրթական համակարգ)
2. Հին ու անիմաստ գաղափարների մաքրում (տարիներ, երբեմն չի էլ ստացվում)
3. Պետքական ու ժամանակակից կյանքի ըմբռնում (տարիներ, երբեմն չի էլ ստացվում)
Էն հասարակությունները, որոնց անդամները միանգամից 3-րդ կետից են սկսում, միանգամից մրցակցային մեծ առավելություն են ստանում:
Համաձայն եմ, որ ինֆորմացիոն տեխնոլոգիաները մեծ դեր ունեն, բայց դրանք կարծում եմ առաջին հերթին պետք է մեր հասարակության ոնց իրենք են սիրում իրենց կոչել ակտիվ հատվածին ցույց տա թե ինչքան հնացած է մեր կրթական համակարգը, օգնի քննարկելու ու լուծումներ գտնելու այն մոդեռնիզացնելու գործում, այլ ոչ թե փոխարինի կրթական համակարգին: Ցավոք, հիմա դեռ չի երևում որ մեր հասարակության մեծ կտորներ
գիտակցում են թե ինչքան հետ ենք մենք մնում մեր գաղափարներով ու տեսություններով էն ամենից ինչ կատարվում է աշխարհում:
Հարգելի Արտակ, պիտի ասեմ որ էն դպրոցական ծրագիրը որ մենք աանցանք 60 ական թվերին մեր Հյրենիքում ոչնչով չի զիջում ներկայիս Ամերիկյան դպրոցական ծրագիրը (որին ես մասամբ ծանոթ եմ եվ ներկայումս աշխատում եմ դպրոցում): Նույնիսկ կասեի որ մեր ստացած կրթությունը որոշ առավելություն ուներ…ինձ օրինակ նաջողվեց իմ 48 տարեկանում քննություններ տալ եվ անցնել երբ երիտասարդ ամերիկացիներ միքանի անգամ են փորձում … (պիտի ասեմ որ ինքս միջինից ցածր մտավոր կարողություններ ունեմ): Դպրոցական ծրագիրը հիմնարար գիտելիքներ է տալիս իսկ հիմնականը անկախ մտածել դաստիարակելն է: Մենք Հայաստանում ունեինք բարձր կարգի մաթեմատիկական դպրոց …ունեինք բարձր կարգի Հայոց լեզվի ուսուցիչներ…թեեվ թերեվս միջավայրը գնալով երեվի քաղքենիացավ… ուսուցչի դերը երեվի նսեմացավ… կներեք ես 27 տարի է Հայրենիքից դուրս եմ բայց հավատում եմ որ հայ երեխաների եւ երիտասարդներին ուսման, մտածելու կարողությամբ քիչ մրցակիցներ կլինեն ուրիշ երկրներում…
Կարծում եմ մեր ապագա նոր արդար իշխանությունները կբարելավեն եվ կրթական համակարգը…համոզված եմ դրանում:
Հարգելի Գալուստ
Համաձայն եմ, որ կարևորը անկախ մտածել դաստիարակելն է, բայց կարծում եմ, որ դրանում հենց դպրոցը մեծ դեր պետք է ունենա: Ծրագրերի նմանության հետ կապված, փորձեք կարդալ մեր դպրոցների ասենք պատմության դասագրքերը, ու տեսեք դրանց համարժեք անիմաստ տեսություններ կարող եք գտնել ամերիկյան դպրոցների ծրագրերում: Գուցե նրանց դպրոցներում ընդհանրապես չկան էտ տեսությունները, բայց կարծում եմ ավելի լավ է առանց ոչ մի տեսության մարդիկ մտնեն կյանք, քան փորձեն ապրել սխալ, կյանքին չհամապատասխանող տեսություններով:
Ճիշտ հիմնարար գիտելիքներ ասենք պատմագիտությունից ինչպես կարող էր տալ սովետական դպրոցը, երբ այն գաղափարախոսական կոնկրետ նպատակներ ուներ: Ու հիմա էտ նույն 60 թվականի դասագրքից շատ չտարբերվող դասագրքով պատմություն անցնելը, կարծում եմ, տարօրինակ է: Պատմությունը որպես օրինակ եմ բերում, նույնը վերաբերվում է շատ ուրիշ դպրոցական առարկաների ու դասագրքերի:
Հարգելի Արտակ, պատկերացրեք պատմագիտության խորհրդային լինելը մեզ չխանգարեց խուսանավել «գաղափարախոսական կոնկրետ նպատակները» քանզի բացի դպրոցական դասագրքերից մենք կարդում էինք շատ ուրիշ գրքեր եվս … այն որ խորհրդային ժամանակի մարդիկ հասկանում էին որ իրենց սխալ ինֆորմացիա է տրամադրվում թերեվս այդ պատճառով ամենակարդացող հասարակություններից մեկն էին … երբ ես ամերիկացիների հետ խոսում եմ Հենրի Դեվիդ Թորոյի մասին նրանք զարմացած նայում են ինձ …երբ մարդիկ կարող են մտածել ինքնուրույն, նրանք գիտեն ինֆորմացիան ինչպես «թարգմանել»…Մեր աշխարհագրության դասատուն դպրոցում ֆանատիկ էր… մենք ոչ միայն պիտի գիտենայինք աշխարհի բոլոր մեծ գետերի, լճերի անունները…մայրաքաղաքները…այլ նույնիսկ ամենափոքր աֆրիկյան երկրների Նախագահների կամ Թագավորների անուները, նույնիսկ նրանց կոմունիստ քարտուղարների անունները…
Իհարկե բավական բան եվ դպրոցում եվ Համալսարանում պիտի գցվեր աղբարկղը, ինչպես օրինակ Գիտական Կոմունիզմը … բայց գիտելիքը գիտելիք է, չգիտես երբ պետք կլինի…Գիտելիքը մարզում է ուղեղը…
Հ.Գ. Հիշեցի «Կապրենք մինչեվ երկուշաբթի» ֆիլմը խորհրդային ժամանակներից, եվ պատմության ուսուցչի դաս անցկացնելը…դասավանդելու հրաշալի օրինակ…
Հենց դրա մասին էլ ասում եմ, որ աղբարկղ թափելու բաներ սովորելը խլում են ժամանակ, որոնք կարելի է ծախսել խելացի բաների վրա: Ու էն մարդիկ ովքեր ստիպված չեն դրանց վրա ժամանակ ծախսել, հայտնվում են ավելի լավ պայմաններում: Մենք էլ պատմության շատ լավ ուսուցիչ ենք ունեցել, բայց խոսքը համակարգային լուծումների մասին է, ոչ թե մասնավոր դեպքերի:
Լավ, որ մի օր գամ Ամերիկա կհանդիպենք հանգիստ կխոսենք, գրելով էս հարցերը քննարկելը շատ ժամանակ ա խլում, էնքան ել հարմար չի 🙂
Լավ Արտակ, իհարկե լավ կլինի Հայրենիքում հանդիպենք…
«Հնամաշ գաղափարներ» ապստամբության և/կամ հեղափոխության ՎԱԽՆ է շատ երկրներում իշխանավորների զսպաշապիկը: Տեսեք թե,օրինակ, հանքադյունաբերության մաֆիան ինչպես է կերել-կրծել Հայաստանը: ՀԳ. Հեղափոխությունը միայն որևէ շենքի վրա զինված հարձակումը չէ:
Հարգելի ժողովուրդ, եթե մեկին թվում է, թե մի բան է անում, բայց իրականում ոչինչ էլ չի անում, այս երևույթին ի՞նչ անուն կարելի է տալ
Տեր-Պետրոսյանի բուրժուա-դեմոկրատական հեղափոխություն եզրն օգտագործելու առիթով մարդկանց մտավախություններն իհարկե հիմքեր ունեն: Շատ շատերի հիշողությունը այնքան կարճ չէ, որքան Լևոնինն է և մարդկանց մեծ մասի մոտ դեռ թարմ են իննսունականների սկզբներին Լևոնի գլխավորությամբ “տղաների”` երիտասարդ ռեֆորմատորների, ձեռնարկած առաջին այդպիսի բուրժուա-դեմոկրատական հեղափոխության “դասերը”: ՉԵՆՔ ՄՈՌԱՑԵԼ, թե ինչպես վազգեն մանուկյանները այդ տարիներին իրենց կարճ խելքով “ԱԶԳԱՅԻՆ ԲՈՒՐԺՈՒԱԶԻԱ” էին ստեղծում ամեն գնով և ոչինչ չխնայելով: Սրանք բուրժուազիայի մասին Մարքսի հիմնարար աշխատությանից կարծես անտեղյակ, ասույթի մակարդակի անգամ չգիտեին, որ ԿԱՊԻՏԱԼԸ, հետևաբար նաև ԲՈՒՐԺՈՒԱՆ, ԱԶԳԱՅԻՆ ԲՆՈՒՅԹ ՈՒՆԵՆԱԼ ՉԻ ԿԱՐՈՂ: Արդյունքը աչքներիս առջև է: Մեր “բուրժուաները” թքած ունեն ամեն ազգայինի վրա էլ, երկրի վրա էլ… Հեղափոխություն, որի տակից մինչ օրս, և դեռ երկար ժամանկ մեր խեղճ ժողովուրդն ու երկիրը չեն կարողանալու դուրս գալ: Ահա մարդիկ էլ, իրավացիորեն ահազանգում են, ասելով, որ. ԼԵՎՈՆԻ ԳԼԽԱՎՈՐՈՒԹՅԱՄԲ ԵՎՍ ՄԵԿ ԲՈՒՐԺՈՒԱ-ԴԵՄՈԿՐԱՏԱԿԱՆ ՀԵՂԱՓՈԽՈՒԹՅԱՆ ՓՈՐՁՆ ԱՐԴԵՆ ԺՈՂՈՎՈՒՐԴԻ ՀԱՄԱՐ ԿՈՐԾԱՆԱՐԱՐ ԿԼԻՆԻ …
Մեզ սկզբից ոչ թե ճիշտ ընտրություն է պետք, այլ ճիշտ ընտրելու բանաձեւ, որն օգտագործելով կգանք ճիշտ ընտրության: Դրա համար ժամանակավոր ընտրում ենք բոլորի կողմից ընդունելի, հարգված համակարգող-կարգավորող անձ, որի շուրջ հավաքվում են ազգի ճակատագրի հանդեպ պատասխանատվության զգացում ունեցող մտավորականներ(այդ թվում՝ զինծառայողներ, գիտնականներ, ձեռնարկատերեր,): Նրանք մշակում են ընտրելու բանաձեւ եւ փորձարկում հենց իրենց մեջ լավագույներին ընտրելու եւ կառավարման բուրգի ամենապատասխանատու պաշտոններին նշանակելու համար: Հարգված մարդիկ շատ ունենք, օրինակ՝ հարգելի գլխավոր խմբագրի հյուրը.
https://www.youtube.com/watch?v=BSEhRc4QaJQ&feature=youtube_gdata