«Ս. Հարության տոնին նախընթաց երեկոյան եկեղեցիներում մատուցվում է Ճրագալույցի Ս. Պատարագ, որով սկսում են զատկական տոնակատարությունները: Քրիստոսի հրաշափառ հարության տոնը կոչվում է Զատիկ, որը նշանակում է զատում, բաժանում մեղքից, որը պետք է լինի հոգեպես»,-այս մասին այսօր «Ֆորում» մամուլի ակումբում ասաց տեր Նիկողոս քահանա Հովհաննիսյանը:
Քահանան, ինչպես յուրաքանչյուր եկեղեցական տոն, այնպես էլ Ս. Զատկի տոնին կարևորում է հոգևոր կողմը. «Քրիստոնյան չպետք է արտաքուստ բարեպաշտ երևա: Միայն հացով չենք ապրում, այլև Քրիստոսի ամեն մի խոսքով: Մեծ պահքը մարդիկ պահում են միայն ուտելիքով, ետ մղելով հոգևոր պահքը»,-ասաց տեր Նիկողոս քահանա Հովհաննիսյանը:
Ըստ Հայ խոհարարական ավանդույթների զարգացման եւ պահպանման հ/կ-ի նախագահ Սեդրակ Մամուլյանի` հայկական խոհանոցը եղել է նախաքրիստոնեական շրջանում և քրիստոնեության ընդունումից հետո չէ, որ ձեռք ենք բերել խոհանոց, և որ այն հազարամյակների պատմություն ունի.«Դրանք ուտեստներ են, որոնք իմաստավորված են: Ձուն, որ դնում ենք ցորենի մեջ, դա մեռնող և հառնող բնության խորհուրդն է իր մեջ կրում»,-ասաց Մամուլյանը:
Քահանան հակադարձելով Մամուլյանի ասածին՝ ընդգծեց, որ Զատիկը որևէ կապ չունի մեռնող և հառնող բնության հետ. «Հավկիթը խորհրդանշում է երկրագունդը, իսկ կարմիր գույնը, երկրի վրա թափված արյունը, որը թափեց Քրիստոս մեր մեղքերի համար»,-ընդգծեց քահանան:
Կարդացեք նաև
Մամուլյանն ի պատասխան քահանայի, հավելեց, որ չպետք է ամաչել և ասել, որ բնապաշտական տոն է, որը քահանայի կողմից չընդունվեց:
Մամուլյանը Զատկի տոնի ուտեստներից առանձնացրեց ածիկը, որը պատրաստում են ծլած ցորենից. «Ցորենը ծեծում են, այնուհետև վրա ավելացնում են ալյուր, որը շիլայանման տեսք ունի: Ինչպես նաև քաշիկան, որը ժամանակին համարվում էր ամանորի ուտեստ: Կան նաև ուտեստներ, որոնք կանաչեղենից և ալյուրից պատրաստված ուտեստներ են, որոնք կրկին ծիսական են»:
Մամուլյանը չի ընդունում տապակած ձկան տարբերակը, որը դրվում է գրեթե բոլորի սեղանին. «Ձուկ խաշելն ու դնելը ավանդույթ է դարձել, որը խոհարարական որևէ միտք չի պարունակում իր մեջ: Ուղղակի անտեսված է խոհանոցը և դոգմաների հետևից ընկնելով խոհանոցը աղքատացել է: Խոհանոցն այսօր չի կարևորվել»:
Քահանան կրկին հակադրվելով Մամուլյանին, նշեց, որ հենց այդ դոգմաներն են, որ պահում են տոնն ու իր գաղափարը. «Ձու ներկելու խորհուրդը կարմիր գույնն է միայն: Զատիկի ձուն ներկվում է միայն կարմիր գույնով և մնացյալ զարդարանքներն արդեն ժողովրդական են: Նույնը ձկան պարագայում: Եվս մեկ անգամ ասում եմ, որ կարևորը ուտեստը չէ, այլ հոգևոր կողմը»:
Քրիստինա ՄԻՐԶՈՅԱՆ
Լուսանկարը՝ Քեն Քոմենդարյանի
