Այսօր «Հենարան» մամուլի ակումբում հյուրընկալվել էր ՀՅԴ Բյուրոյի Հայ դատի եւ քաղաքական հարցերի գրասենյակի պատասխանատու Կիրո Մանոյանը: Քննարկվում էր վերջին ամիսների ընթացքում Ստամբուլում հայերի նկատմամբ իրականացված բռնությունների հարցը՝ Հայոց ցեղասպանության 100-ամյակին ընդառաջ Թուրքիայում հասունացող հայատյացության ու հակահայկականության համատեքստում:
Պարոն Մանոյանի խոսքերով՝ Թուրքիայում կատարված այս վերջին իրադարձությունները իրականում դրսևորումն են Թուրքիայում առկա ընդհանրապես այլամերժության, բայց նաև հատկապես հայատյացության մթնոլորտի: Նրա կարծիքով սա նույն գաղափարախոսությունն է, որը շարունակվում է երիտթուրքերի օրերից և սրա ապացույցն այն է, որ իշխող կուսակցությունից բարձրաստիճան ոչ մի պաշտոնյա մինչ օրս չի արձագանքել այս հակահայկական արարքներին: Արձագանքել են միայն ոստիկանությունը և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացուցիչները, ովքեր փորձել են հարձակումները ներկայացնել որպես գողության ինչ-որ փորձ:
Չնայած այս ամենին՝ Թուրքիայում կա’ն որոշ շրջանակներ, որոնք հարցը ներկայացնում են որպես այլամերժություն և հատկապես հայատյացություն: Այս շրջանակներից մեկը՝ Թուրքիայի մարդու իրավունքների միության Ստամբուլի մասնաճյուղը այս հարցի մասին հրապարակել է զեկույց և շեշտել, որ նախ այս հարցի հետաքննությունը պետք է կատարվի հրապարակայնորեն և հաջորդը, որ Թուրքիայում չկա ցեղապաշտության դեմ պայքարի օրենք: Կիրո Մանոյանի խոսքերով՝ ոմանք այս ամենը կապում են Հայոց Ցեղասպանության 100- ամյակի հետ և մտահոգություն են հայտնում, որ ինչքան մենք մոտենանք Հայոց Ցեղասպանության 100- ամյակին, այնքան այսպիսի արարքները ավելի են շատանալու:
Այն հարցին, թե արդյո՞ք մենք պետք է հանդուրժենք և համակերպվենք այս իրավիճակի հետ, պարոն Մանոյանը պատասխեց. «Պարզ է, որ պետք չէ հաշտվենք, պետք է հնարավորինս բարձրաձայնենք այն մթնոլորտը, որի արդյունքն է սա»: Նա նաև նշեց, որ միգուցե այս ամենը գործող իշխանության ծրագիրը չէ, բայց պատասխանատուն նախ և առաջ իշխանությունն է, որովհետև այս ամենը իրենց վարած քաղաքականության արդյունքն է:
Կարդացեք նաև
Ասուլիսի ընթացքում խոսվեց նաև ադրբեջանցի գրող Աքրամ Այլիսլիի նկատմամբ հետապնդումների և հալածանքների մասին: Կիրո Մանոյանը նշեց, որ Ադրբեջանում վարած հայատյաց քաղաքականությունը նույնպես հասել է իր գագաթնակետին: Նրա կարծիքով՝ միջազգային հանրությունը պետք է այս ամենին համապատասխան գնահատական տա և փաստեց, որ արդեն իսկ միջազգային լրատվամիջոցները ակտիվորեն անդրադառնում են այս հարցին: Բայց նա նաև նշեց, որ հնարավոր է Ադրբեջանն այս ամենն անում է նրա համար, որ իր հանրությանը շեղի ներքին այլ դժգոհություններից, այլ հավանական պոռթկումներից:
Լրագրողների այն հարցին, թե արդյո՞ք հայկական կողմը պետք է խառնվի այս ամենին, թե դա կդիտվի որպես հեղինակի պաշտպանություն, պարոն Մանոյանը պատասխանեց, որ հայկական կողմը կարող է խառնվել հարցին, որպես ընդհանուր մթնոլորտի մի մաս, բայց հեղինակին պաշտպանել հատկապես իշխանությունների կողմից՝ այնքան էլ նպատակահարմար չէ:
Այն հարցին, թե արդյո՞ք ադրբեջանական կողմը այսպես փորձում է շեղել սահմանում լարվածությունը և ցույց չտալ այդ լարված իրավիճակը, պարոն Մանոյանը պատասխանեց , որ դա չի բացառվում, և Ադրբեջանը այսպիսով ոչ միայն իր ներքին խնդիրներից է շեղում, այլև արցախյան հարցի կարգավորման գործընթացից: Լրագրողների այն հարցին, թե արդյո՞ք հայկական կողմը բավարար քայլեր ձեռնարկում է Ցեղասպանության 100- ամյակին ընդառաջ, և արդյո՞ք այդ քայլերը երևում են միջազգային հանրությանը, Կիրո Մանուկյանը պատասխանեց, որ «հայկական կողմ» ասելը ընդհանուր է, որովհետև այնպես չէ, որ ամեն ինչը ղեկավարվում է մեկ կետից, և այս հարցին Դաշնակցության տեսակետն այն է, որ պետք է հնարավորինս համահայկական համախոհություն ձևավորենք մեր իրավունքների և պահանջների ձևավորման շուրջ: Սա, իհարկե, չի նշանակում, որ բոլորս պետք է միաձայն ասենք նույնը, այլ ընդունենք, որ մեր ուզածը մեկն է:
Այն հարցին, թե արդյո՞ք մենք ինֆորմացիոն դաշտում զիջել ենք Թուրքիային, պարոն Մանոյանը պատասխանեց .«Ոչ, եթե զիջած լինեինք, Թուրքիան շատ հանգիստ կքներ այսօր, բայց փաստն այն է, որ Թուրքիան շատ անհանգիստ է և արտաքին ճակատի վրա և ներքին»: Նա նաև նշեց, որ մենք չենք հասել մեր ուզած արդյունքներին, բայց ասել, որ Թուրքիան միշտ հաղթող է եղել, սխալ է: Այն հարցին, որ ցեղասպանության մասին նոր ֆիլմ է նկարահանվում, և արդյո՞ք այդ ֆիլմը ազդեցություն կունենա միջազգային հանրության վրա, պարոն Մանոյանը պատասխանեց, որ ինքն այդ կարծիքին չէ, համենայն դեպս, այստեղ կարևոր է, որ ֆիլմի ազդեցության դրսևորումը ճիշտ ներկայացվի և ճիշտ փոխանցվի հանրությանը, որովհետեւ թուրքական կողմը արդեն իսկ խեղաթյուրում է փաստերը:
«100- ամյակի նախօրեին կարծում եմ , որ Թուրքիան զգում է, որ, անկախ այն բանից, թե իրականության մեջ հայերը ինչ աշխատանք են տանում, ցեղասպանության փաստի ճանաչումը կամ վերաճանաչումը, միևնույն է, կատարվելու է միջազգային հանրության կողմից»,-անդրադառնալով այսօրվա Թուրքիայի քաղաքական գծին, ասաց պարոն Մանոյանը, նշելով, որ թուրքական կողմը ասում է, թե իր համար այլևս կարևոր չէ Եվրամիությանն անդամագրվելը:
Մարինա ՂԱԶԱՐՅԱՆ
