Փետրվարի 7-ը փայլուն օր է՝ հեռագնա հայտարարությունների համար։ Շաբաթվա կես, ամսի 7, ընտրություններից 11 օր առաջ՝ ճիշտ ժամանակն է հայտ ներկայացնելու հետընտրական քաղաքական դաշտում սեփական ներկայացվածության ձևաչափի մասին։ Առավել ևս, որ այդ թեմայով լռությունն արդեն պարզապես անպատշաճ էր դառնում ու սահմանակցում էր կողմնորոշման բացակայությանը։ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը խոսեց և գործնականում կարդաց ՀԱԿ-ի դատավճիռը՝ «Հասկանալի է, որ կոնգրեսն այլևս չի կարող պահպանվել նույն կազմով ու կառուցվածքով», գնահատական տվեց նախորդ հինգ տարիների գործունեությանը. «Որպես տարբեր քաղաքական ուժերի և անկուսակցականների հոծ զանգվածի դաշինք, կոնգրեսը լիովին կատարել է ավազակապետության դեմ անհաշտ պայքարի ելած ընդդիմադիր շարժման իր անուրանալի դերը, բայց այդ դերակատարությունը շարունակելու և պայքարը մինչև հաղթական ավարտ հասցնելու համար կարիք ունի լուրջ ինստիտուցիոնալ փոփոխության», ավելին՝ իրեն բնորոշ լակոնիզմով ուրվագծեց հետագան, «նկատի ունենալով առաջիկա տարիներին քաղաքական զարգացումների միտումները, կարծում եմ, արդեն ժամանակն է, որպեսզի կոնգրեսը քաղաքական զանազան ուժերի ու անկուսակցականների ազատ դաշինքից վերածվի մեկ միասնական կուսակցության»:
Արդյո՞ք Լևոն Տեր-Պետրոսյանին չի դավաճանում իր պատմական պրագմատիզմը։ ՀԱԿ-ի՝ կոնգրեսից կուսակցության անցումը նա համեմատում է համաժողովրդական շարժումից ՀԱԿ-ի անցման հանգրվանի հետ, իսկ ավելի խորքը նայելով՝ կարող էր համեմատել նաև Հայոց համազգային շարժման՝ կուսակցության վերածվելու գործընթացների հետ, որոնք ՀՀՇ-ի վերջի սկիզբը դարձան։ Նոր կուսակցության տեղը քաղաքական դաշտում Լևոն Տեր-Պետրոսյանը բնորոշում է իբրև սոցիալ-լիբերալիզմի գաղափարախոսության կրող, «որի էությունը լիակատար լիբերալ տնտեսական համակարգի և ժողովրդի սոցիալական պահանջների լիարժեք բավարարման ներդաշնակումն է՝ պետության չափավոր վերահսկողության շրջանակներում», իսկ քաղաքական ծրագիրը «չի վերաբերելու «Հայ ազգային կոնգրես» դաշինքի ծրագրին, այն է՝ ավազակապետության կազմաքանդում և սահմանադրական կարգի վերականգնում, ինչը նշանակում է բոլոր այն նպատակների իրականացումը, որոնք մեր ժողովրդի կամքով ամրագրված են ՀՀ Սահմանադրության մեջ»։ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը չի ասում, բայց բնական է, որ առաջադրված նպատակին անցման շրջանում ՀԱԿ-ում կլինեն կազմի նոր փոփոխություններ։ Ոչ բոլոր կուսակցությունները կհամաձայնեն նոր կուսակցության մեջ միավորվելուն՝ դադարեցնելով իրենց գործունեությունը։ Թեպետ ՀԱԿ-ում այսօր դեռ գոյություն ունեցող բոլոր կուսակցություններն էլ ունեն իրենց տեղի ու դերի ճշտման, առավել ևս՝ հետագա ճակատագրի որոշարկման անհրաժեշտություն։ Առաջին նախագահը պատրաստ է ղեկավարելու նոր կուսակցությունը. այս փաստը կարող է միավորիչ գործոն դառնալ, բայց վերապահումներով։ Ակնհայտ է, որ ՀԱԿ-ում այլևս իրենց աշխատանքները համակարգողի, համարյա թե Աստծո քարտուղարի կարիք չեն զգում, չեն զգում բոլորը, բայց բարձրաձայնում են ոչ բոլորը, ուստի շատ կարևոր են կազմակերպական խնդիրները և նոր ձևավորվող կուսակցության ներսում փոխհարաբերությունների կառուցման հարցերը։ Ինչ անուն կունենա կուսակցությունը, առայժմ չի ասվում։ Եթե պահպանվի ՀԱԿ-ի բրենդը, շատ մեծ հարց է առաջանալու անվան և բովանդակության համապատասխանության վերաբերյալ, որովհետև այս փուլում ակնհայտ է, որ 2007-ին սկսված, 2008-ին գագաթնակետին հասած ու աստիճանաբար վայրէջք ապրած համազգային շարժումն ընդամենը մեկ կուսակցության դերին է այժմ հավակնում, մեկ կուսակցության, որ դեռ պիտի կայանա ու նորից հիմնավորի իր գոյության իրավունքը։ Բազմակուսակցական համակարգի կայացման ու գործունակության ընդհանրական գործընթացներում հաջողություն կունենա նոր կուսակցությունը, թե ոչ, ժամանակը ցույց կտա։ Հաջողության և ձախողման երաշխիքները գրեթե հավասար են։ Ամեն ինչ կորոշեն ճշմարտության հետ փոխհարաբերությունները, ժողովրդի, թե քաղաքական դաշտի հետ աշխատելու նախընտրությունները, ասելիքի համապատասխանությունը թափուր մնացած Ազատության հրապարակի սպասումներին։
Բոլոր դեպքերում՝ բարի ճանապարհ։
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Կարդացեք նաև
«Իրատես de facto»
