Գլոբալիզացիայի եւ տարածաշրջանային համագործակցության վերլուծական կենտրոնի ղեկավար Ստեփան Գրիգորյանը վստահ է, որ իշխանություններն ունեն Հայրիկյանի դեմ մահափորձի իրական վարկածը եւ համոզված են, որ այն չի կրկնվելու: «Ֆորում» իրավունքի կենտրոնի նախագահ Տիգրան Տեր-Եսայանը եւ քաղաքագետ Ստեփան Գրիգորյանը կատարվածի շուրջ «Դեմ առ դեմ» բանավեճի ընթացքում մի քանի անգամ օգտագործեցին «ամբախ-զամբախ հայտարարություններ» արտահայտությունը՝ դա հասցեագրելով ոչ միայն իշխանություններին, այլեւ Պարույր Հայրիկյանին: Ստորեւ ներկայացնում ենք հատվածներ:
Ստեփան Գրիգորյան- Պարույր Հայրիկյանի՝ Սահմանադրական դատարան չդիմելու որոշումն ինձ զարմացնում է եւ իրավական, եւ պետության շահերի տեսանկյունից: Ես կարծում եմ՝ ճիշտ կլիներ դիմել, ՍԴ-ն Սահմանադրության շրջանակներում որոշում կընդուներ, եւ դրա շնորհիվ մեր երկրի իմիջը, վարկը, ընտրական գործընթացի նկատմամբ վստահությունը ինչ-որ չափով կվերականգնվեր: Իսկ հիմա՝ չդիմելը կարող է տարբեր կերպ մեկնաբանվել. մի մասը ասում է, որ Հայրիկյանը իշխանությունների հետ մտավ բանակցությունների մեջ, մյուս մասը կասկածներ է հայտնում դեպքի այլեւայլ վարկածների շուրջ եւ այլն: Մինչդեռ կա օրենք, կա Սահմանադրություն, որը նման բոլոր ասեկոսեները փակում է: Իհարկե, չդիմելը Պարույր Հայրիկյանի իրավունքն էր, բայց մի նրբություն կա. այս վերջին օրերին հնչած տարբեր կարծիքները, հիվանդանոցից իր դուրս գալը, ապա վերադառնալը… անլուրջ պրոցեսի տպավորություն է թողնում, որը ընդհանուր ստվեր է գցում ամբողջ ընտրական գործընթացի վրա: Իհարկե, առաջին օրը մենք բոլորս համակրանքով լցվեցինք՝ դե, բոլորս ճանաչում ենք Հայրիկյանին, եւ այլն, բայց այս հետագա քայլերն ու հայտարարություններն ինձ համար շատ զարմանալի են:
Տիգրան Տեր-Եսայան- Երեւի նա մտածել է, որ ընտրությունները երկու շաբաթով երկարաձգելու դեպքում իր վարկանիշը կարող է նվազել: Բայց ամենակարեւորը՝ ինչ նպատակ ունի ընտրությունները հետաձգելը, դրանով ի՞նչ է փոխվելու՝ ընդամենը Սերժ Սարգսյանը երկու շաբաթով ավելի ուշ է նախագահ դառնալու: Ամեն դեպքում, նախագահի թեկնածուները կարող են դիմել ՍԴ՝ պատճառաբանելով, որ այս դեպքն իրենց իրավունքները խախտեց: 52 հոդվածը մեկ մարդու համար չէ: Այլ խնդիր է, թե ՍԴ-ն ինչ որոշում կկայացնի:
Ս. Գ.- Գիտեք, սրանից հետո ինձ համար պարզ չէ, թե ինչի համար առաջադրվեց Հայրիկյանը: Եթե նա իրոք ուզում էր պայքարել, ապա ակնհայտ է, որ այդ լրացուցիչ երկու շաբաթը կարող էր իր պայքարի համար օգտակար լինել:
Կարդացեք նաև
Տ. Տ-Ե.- Այստեղ երեւույթն է տգեղ: Հունվարի 31-ը ցույց տվեց, որ մեր պետական կառույցները եւ քաղաքական գործիչները պատրաստ չեն մանր-մունր ցնցումների, եւ հենց մի փոքր բան է լինում՝ խուճապի մեջ են հայտնվում: Մենք ի վերջո՝ պետություն ենք, ունենք համապատասխան կառույցներ, եւ չի կարելի ժողովրդին 24 ժամ պահել լարված վիճակում՝ ամբախ-զամբախ մտքեր հայտնելով:
Ս. Գ.- Ես կատարվածի վերաբերյալ ինտերվյու տվեցի ռուսական ՆՏՎ հեռուստաընկերությանը, եւ երբ տեսա այդ նյութը, ուղղակի ինքս վախեցա, թե այս ինչ է կատարվում Հայաստանում. այնպիսի տպավորություն էր, թե երկրում դեստաբիլիզացիա է, կրակոցներ եւ այլն… այդքանից հետո ո՞ր ներդրողը կգա Հայաստան:
Տ. Տ-Ե.- Խնդիրն այն է, որ նման գնահատականներ տվեցին ոչ միայն իշխանությունները, այլեւ նախագահի մնացած թեկնածուները, անգամ մտան քիլլերի հետ կապված նյուանսների մեջ՝ եկավ, խփեց, քսան սանտիմետրից եւ այլն: Բայց չէ՞ որ մենք ունենք համապատասխան կառույցներ, պրոֆեսիոնալներ, որոնց, սակայն, չթողեցին խոսել: Միկրոֆոնը վերցրին եւ սկսեցին բոլորի փոխարեն հարցերին պատասխանել:
«Առավոտ»- Այդ կառույցների աշխատանքի հետ կապված շատերի մոտ տարակուսանք է առաջացրել այն փաստը, որ հանցագործի ֆոտոռոբոտը կազմելու աշխատանքներին իրավապահները ձեռնամուխ են եղել դեպքից միայն հինգ օր անց, այն դեպքում, երբ Հայրիկյանը արդեն դեպքի հաջորդ օրն ասաց, որ տեսել է մարդասպանին:
Տ. Տ-Ե.- Դե, առաջին օրը տեսել է, երկրորդ օրը ուրվագծվել է, երրորդ օրը հստակեցվել, չորրորդ օրն էլ մարդիկ եկել են ֆոտոռոբոտը կազմեն, էլի: Գիտեք, երբ քաղաքական գործիչները տարբեր հայտարարություններ էին անում, զուգահեռ օպերատիվ աշխատանքը գնում էր:
Ս. Գ.– Բայց այդ հայտարարություններով փորձ էր արվում ուղղորդել օպերատիվ աշխատանքի ընթացքը: Գուցե՝ ոչ միտումնավոր:
Տ. Տ-Ե.- Հիմա եթե վաղը պարզվի, որ դա կենցաղային հողի վրա կամ այլ պատճառով արված հանցագործություն էր, մենք ի՞նչ ենք ասելու միջազգային կառույցներին, ինչպե՞ս ենք պատասխան տալու մինչ այդ հնչեցրած գնահատականների համար: Ի վերջո՝ սա ոչ վերջին նախագահական ընտրություններն են, ոչ էլ առաջին: 35 տարին լրացած, 10 տարվա ՀՀ քաղաքացիություն ունեցող յուրաքանչյուր ոք, որի քաղաքական անցյալն անգամ հայտնի չէ, կարող է մուծել 8 միլիոն ընտրագրավը եւ առաջադրվել նախագահի թեկնածու: Եվ մենք չգիտենք, թե այդ թեկնածուները ինչպիսի խնդիրներ կարող են ունենալ նախընտրական շրջանում, այնպես որ՝ դաշտը բաց է, եւ չի կարելի այդպես վերաբերվել նման միջադեպերին ու այդպիսի գնահատականներ հնչեցնել:
«Առավոտ»- Այս ընտրություններում էլ կան թեկնածուներ, որոնց քաղաքական անցյալի մասին հանրությանը շատ բան հայտնի չէ: Նրանցից մեկը՝ Վարդան Սեդրակյանը, նախօրեին ասել էր, որ եթե Հայրիկյանը չդիմի ՍԴ, ապա ինքը կարող է այրել սեփական մեքենան եւ ասել՝ տեսեք, թե ինչ եղավ: Առաջիկայում հնարավոր համարո՞ւմ եք նոր սադրանքներ, որոնց արդյունքում իրավիճակը կարող է ապակայունանալ:
Ս. Գ.- Վարդան Սեդրակյանի ասածի տրամաբանությունն ինձ համար հասկանալի է: Նա ասում է՝ եթե Հայրիկյանի դեմ ուղղված քայլի հետեւում իրոք ինչ-որ ուժեր կան, այդ դեպքում դա կարող է կրկնվել եւ մյուս թեկնածուների հետ. եթե այս անգամ չստացվեց հետաձգել ընտրությունները, ապա կարվեն նոր փորձեր՝ այդ նպատակին հասնելու համար: Եվ հենց դրա համար էլ ՍԴ դիմելն ամենաճիշտ ճանապարհն էր: Ես կասկած չունեմ, որ այսօր քննչական խումբն ունի գլխավոր վարկած, եւ ինչ-որ չափով իրենք հանգիստ են, քանի որ գիտեն՝ դա որտեղից է գալիս, ու գիտեն, որ չի կրկնվի: Բայց թեկնածուները կարող են մտահոգված լինել:
«Առավոտ»– Իսկ Անդրիաս Ղուկասյանի հետ կապված կարո՞ղ են լինել անկանխատեսելի զարգացումներ, եթե նրա առողջական վիճակը վատանա, արդյոք դա կարո՞ղ է դիտարկվել որպես հիմք՝ ՍԴ դիմելու համար:
Տ. Տ-Ե.- Սահմանադրության 52 հոդվածը կարող է տարբեր մեկնաբանությունների տեղիք տալ, ընդ որում՝ այդ խոչընդոտները պարտադիր չէ, որ քրեական հետեւանքներ ունենան: Օրինակ՝ մի միջոցառման ժամանակ թեկնածուներից որեւէ մեկի հետ կարող է պատահար տեղի ունենալ:
Ս. Գ.– Կամ՝ վթար լինի, կամ ձեր ասած օրինակի հետ կապված՝ թեկնածուն գիտակցությունը կորցնի եւ այլն: Հազար ու մի բան կա:
«Առավոտ»- Իսկ ինչպե՞ս եք մեկնաբանում Հայրիկյանի այն հայտարարությունը, որ այս մահափորձի հետեւում կարող են լինել նաեւ այն ուժերը, որոնք չմասնակցեցին այս ընտրություններին, սակայն փոշմանելով՝ հիմա փորձում են իրավիճակը փոխել:
Ս. Գ.-Ես չեմ հավատում, որ Հայաստանում գործող որեւէ քաղաքական ուժ նման ռիսկ կանի: Այդ բոլոր քաղաքական ուժերը հրապարակային են գործում, ԱԺ-ում ներկայացված են եւ նման ավանտյուրայի կարիք չունեն: Ես նաեւ չեմ ողջունում Հայրիկյանի պրովոկացիոն հայտարարությունները՝ ուղղված Ռուսաստանին: Հասկացանք, որ մարդու վրա կրակել են, բայց պետք չի դրանից շոու դարձնել:
«Առավոտ»- Ձեր կարծիքով՝ ինչո՞ւ իշխանությունները որեւէ կերպ չեն ընդգծում, որ ռուսական հետքի մասին պնդումը Հայրիկյանի անձնական տեսակետն է:
Ս. Գ.– Բայց իշխանությունները պարտավոր չեն ամեն մի ամբախ-զամբախ խոսացողի ասածին արձագանքել:
«Առավոտ»- Բայց Հայրիկյանը ամեն մի խոսացող չէ, նա հենց մահափորձի թիրախն է:
Ս. Գ.– Ռուսաստանը լուրջ երկիր է եւ Հայաստանի հետ կապված հարցերին սովորաբար պատասխանում է առաջին եւ երկրորդ դեմքերի մակարդակով: Բայց այս դեպքում արձագանքեցին հյուպատոսի, այն էլ՝ ոչ թե Երեւանի, այլ Գյումրիի հյուպատոսի մակարդակով:
Տ. Տ-Ե.- Հո մենակ ռեպլիկ անելով չի, պիտի կարողանան տակից դուրս գալ, հո մենակ ամբախ-զամբախ հայտարարություններ անելով չի: Կարծում եմ, որ առաջին 24 ժամերի ընթացքում այնքան շատ բան է ասվել, որ հիմա փորձում են հասկանալ, թե ոնց այդ ղալաթի տակից դուրս գան:
Բանավեճը վարեց
ԱՐԵՎԻԿ ՍԱՀԱԿՅԱՆԸ
Նախագիծն իրականացվում է «Բաց հասարակության
հիմնադրամներ-Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում:
Բանավեճն ամբողջությամբ
