Նամակ Երևանին…
ՀՀ շարքային քաղաքացի Թամարա Օհանջանյանից
ՀՀ լուսավոր մայրաքաղաք Երևանին
28.01.2013թ.
Հարգելի Երևան, երբ ես ծնվեցի, բավականին մութ էր ու չէր հաջողվում քեզ հաճախ տեսնել: Ցերեկները սովորաբար քնած էի լինում, իսկ երեկոյան արդեն մթնում էր շուրջբոլորը: Նույնիսկ բողոքել էի ուզում, ափսոս խոսել չէի կարողանում:
Ես ամեն ինչ լավ եմ հիշում…
Հիշում եմ՝ դեղին, լցված ավտոբուսներ, անվերջ թվացող հացի հերթեր, և մարդիկ, ովքեր հավաքվել էին մեկ գաղափարի շուրջ՝ հարազատ տուն: Դժվար էր, չնայած՝ բոլորս հասկանում էինք, որ կյանքն այդպիսին է… Մի օր կա անխափան վերելակ, որով կարող ես բարձրանալ երկնաքերեր, մյուս օրն՝ այն կարող է վնասվել ու քեզ թողնել առաջին, կամ նույնիսկ՝ նկուղային հարկում:
Այդ օրերից մինչ այսօր պահպանվել են քաղաքի հին բակերը, որոնցից ամեն մեկն՝ իր բնակիչներից չտարբերվելով` ունի իր սեփական անունը: Սերունդները փոխվում են, պատմությունները` մնում: Մնում են այն մաշված ու պինդ պատերի վրա, որտեղ ժամանակին ամրագրվել են բակի տղերքի անունները՝ ի նշան ընկերության: Շատերի անպատասխան սիրո պատմությունն են պատմում նրանք: Այսօր այդ պատերին նոր շունչ է տրվել. անիմացիա, գույներ, հումոր, սեր… Նայելով այդ պատկերներին` դժվար չէ ըմբռնել դրանց խորհուրդը: Որոշել եմ մի օր վերցնել ականջակալներս ու «ճանապարհորդել» Երևանյան բակերով` շարունակ ուսումնասիրելով այդ պատկերները … Երբ հոգնեմ, կդիմեմ անդավաճան ընկերոջս՝ մետրոյին: Այսօր ընկերս բավականին զարգացել է՝ ունի ինտերնետ կապ ու գրավիչ նարնջագույն վագոն, որի մեջ քեզ արտասահմանյան մի ֆիլմում ես զգում: Սակայն պետք չէ նաև աչքաթող անել նոր ստորգետնյա փողոցներդ, որոնց շնորհիվ գրեթե ոչ ոք այլևս աշխատանքից կամ դասից չի ուշանում: Ճանապարհների խնդիրն ինչ-որ չափով լուծված է. բայց գերխնդիրը մնում է` 13 տեղանոց երթուղայինով 26 ուղևոր տեղափոխելը` արաբական անհասկանալի մոտիվներով երաժշտության ուղեկցությամբ:
Չեմ կարող չնշել քաղաքում հաշմանդամների ապրած կյանքի մասին: Միանշանակ ունենք խելացի և բազմակողմանի զարգացած հաշմանդամներ, ովքեր ի վիճակի են կատարել օրինակ` գրասենյակային անթերի աշխատանք. նույնիսկ ավելի լավ, քան` մենք` առողջներս: Գուցե կարողանաս արժանանալ գործատուի հավանությանը, բայց, բավական է` նշես, որ հաշմանդամ ես, խոսափողի հակառակ կողմում կլսես տոնայնության կտրուկ փոփոխություն և նեյտրալ-բացասական պատասխան: Ցավոք մեզանում դեռ չի զարգացել այն գաղափարը, որ հաշմանդամը հասարակության լիիրավ անդամ է, ոչ պակաս ուժեղ աշխատուժ: Անկեղծ հույսեր ունեմ, որ ժամանակի ընթացքում այդ մարդիկ կսիրեն Քեզ ու կյանքն այստեղ, և չեն երազի հեռանալ այստեղից` մեկ այլ վայրում իրենց լիարժեք մարդ զգալու համար:
Ինչ վերաբերում է անտուններին, ապա դրական նոտան կրկին մի կողմ պիտի դնեմ: Օրական քանի անտուն երեխաներ են մոտենում անցորդներին` ինչ-որ պատկերներ ձեռքներին, ու հորինած պատմությունները շուրթերին: Տվյալ դեպքում չգիտեմ` որն է ավելի վատ. այն, որ նրանք չքավոր են, թե, որ իրենց ծնողները Սևակի պոեզիայի փոխարեն այդ տեքստերն են սովորեցրել երեխաներին: Չգիտեմ…Անկեղծ հույսեր ունեմ, որ անտուն ու չքավոր մարդկանց թիվն օր օրի կնվազի, այն արագությամբ, որով զարգանում ես դու, Երևա՛ն: Քանզի բոլորս պայքարում ենք բարեկեցիկ կյանքով ապրելու համար:
Բարի նոտան վերականգնելով` նշեմ այսօրվա երիտասարդության բազմաժանրության փաստը: Եթե ժամանակին տարբեր ճաշակի երիտասարդները հաշված տեղեր ունեին հավաքվելու ու զվարճանալու համար, այսօր թե՛ ճաշակներն են ավելացել, թե՛ ժամանցի վայրերդ: Միանշանակ է, որ ջազի, ռոքի, բլյուզի սիրահարներն այսօր ունեն ժամանցի իրենց գողտրիկ անկյուններըը: Այո… այսօր կա այլընտրանք, ես-ը տարբերվում է դու-ից, այն միօրինակության ալիքը վաղուց արդեն չկա:
Ամենագողտրիկ վայրը, ուր ինձ հաճախ կարելի է հանդիպել բակս է: Այստեղ եմ խաղացել 7 քար, քարկտիկ, գործնագործ ու հալամուլա, որոնց մասին տեղյակ է ցանկացած հայ՝ անկախ նրանից, թե աշխարհի որ ծայրում է այսօր: Բակը գիտի…բակը հիշում է…
Այստեղ եմ սիրահարվել առաջին անգամ ու լռել: Լռել եմ ես, իմ փոխարեն խոսել են աչքերս: Բակն ինձ գրկաբաց ընդունում էր, երբ անցումային տարիքում վիճում էի մորս հետ ու դուրս փախչում, երբ հայրս անջատում էր իմ թինեյջերական “Дикий Ангел” սերիալն ու իր ֆուտբոլային հաղորդումները միացնում:Բակն ինձ տեսել է այնպիսին, ինչպիսին՝ որևէ մեկը չի տեսել, նույնիսկ՝ ես ինքս:
Բակի զրուցարանում, (որի ռուսերեն տարբերակն ավելի հարազատ է թվում) օրվա ֆիքսված հերթափոխով հավաքվում էին/են բամբասկոտ հարևանուհիները, հումորով պապիկներն ու «Poker»-ի սիրահար տղաները: Քանի՜ մարդու են այստեղ բանտարկել նարդին ու շախմատը: Ուտեստների քանի՜ բաղադրատոմսեր են միավորել կանանց: Որքա՜ն տղաներ են վիճել բակի ամենասիրուն աղջկա սիրտը շահելու համար: Այս բաց սենյակու հնչել են բազմաթիվ գաղտնիքներ…
Յուրաքանչյուրս ունենք մեր սիրելի անկյունը, որը հենց քո ներսում է Երևա՛ն: Դու ես նրանց կյանք տվել, սնել ու մեծացրել: Չգիտեմ՝ կյանքիս փոթորիկները ինձ ուր կտանեն և ինչի համար, ինչ կմտածեմ և ինչ կասեմ տարիներ անց, բայց Քեզ իմ կյանքում ոչ մի վայր երբևէ չի փոխարինի… Գիտեմ, որ ինձ լսում ես, գիտեմ, հասկանում ես…
Անկեղծորեն Քո՝
ուղղակի քաղաքացի Թամարա (Տոմա) Օհանջանյան
