Պահպանողական կուսակցության նախագահ Միքայել Հայրապետյանի կարծիքով՝ քանի որ նախագահի թեկնածուներից որեւէ մեկն արմատական, ֆունդամենտալ ուղենիշ չի առաջարկում, օրինակ՝ ասի, որ Հայաստանը տեսնում է ՆԱՏՕ-ի կազմում կամ Եվրամիությունում, այդ դեպքում նրանք մրցակցության են ելել՝ ապացուցելու համար, որ իրենք ավելի լավ Սերժ Սարգսյան կլինեն, քան Սերժ Սարգսյանը: Ստորեւ ներկայացնում ենք հատվածներ նախագահական ընտրությունների շուրջ PR մասնագետ, վերլուծաբան Տիգրան Հակոբյանի եւ Միքայել Հայրապետյանի «Դեմ առ դեմ» բանավեճից:
Տիգրան Հակոբյան– Պլատոնը ասում էր՝ եթե չլինեին ստրուկները, չէր լինի նաեւ ստրկատիրությունը: Այսինքն՝ եթե քո հասարակությունն այսօր պատրաստ է ապրել ամայի քաղաքական տարածքում, ապա ցանկացած իշխանություն՝ լինի դա Հայաստանի, թե ցանկացած զարգացած ժողովրդավարական երկրի, իր իշխանությունը պահելու եւ ավելի հեշտ կառավարելու համար կամայացնի այդ քաղաքական դաշտը կամ կձգտի դրան:
«Առավոտ»– Ձեր գնահատմամբ՝ Հայաստանի իշխանություններին դա հաջողվե՞լ է, այսօր ամայացա՞ծ է մեր քաղաքական դաշտը:
Տ. Հ.- Ոչ, իհարկե՝ ամայացած չէ: Ինչպես եւ մի քանի տարի առաջ, գործում են կուսակցությունները՝ եւ իշխանական, եւ ընդդիմադիր, ունենք բավականին ակտիվ քաղաքացիական հասարակություն: Այսինքն՝ այսօրվա քաղաքական դաշտը համապատասխանում է Հայաստանի զարգացման այս հանգրվանին, եւ ես որեւէ խնդիր չեմ տեսնում: Այսինքն՝ այդ բողոքները, թե դաշտն ամայացած է, վերջը եկել է՝ դրանք տարեցտարի կրկնվում են: Ես քսան տարվա ընթացքում հիշում եմ՝ դաշտը ամայացնում էին եւ 92-ին, եւ 95-ին, եւ 2003-ին: Քաղաքական պրոցեսներն օբյեկտիվ են եւ մեր կամքից անկախ: Այդ պրոցեսները զարգանում են, եւ Հայաստանը գնում է այն ուղղությամբ, որով պիտի գնա:
Կարդացեք նաև
Միքայել Հայրապետյան- Հայաստանում մրցակցային դաշտ գոյություն չունի, եւ այո, գոյություն չունի եւ 91, եւ 92, եւ 93 թվականներից: Փոքր-ինչ աշխուժացումներ մեր քսանամյա պետականության ընթացքում եղել են 96-ին՝ Վազգեն Մանուկյանի ըմբոստացումները, եւ 2008թ.-ին՝ Տեր-Պետրոսյանի ըմբոստացումների ժամանակները: Մնացյալ պարագաներում՝ այո, ամայի է եղել դաշտը, եւ Հայաստանի պետության ընթացքը զարգացել է ներպալատական, ներիշխանական խարդավանքներով:
«Առավոտ»- Իսկ երբեւէ եղե՞լ է, որ նախագահական ընտրությունների արդյունքն այդչափ կանխորոշված համարվի թե իշխանության, թե ընդդիմության կողմից:
Մ. Հ.– Ոչ, այդպես չի եղել: Ճիշտ է, ելքը էլի կանխորոշված էր եւ 98թ.-ին, եւ 2003թ.-ին, բայց գոնե Ռոբերտ Քոչարյանը համարձակություն ունեցավ եւ երկու անգամ էլ երկրորդ փուլի գնաց: Մինչեւ այսօր ուրիշ համարձակ նախագահ չենք ունեցել, որ երկրորդ փուլի գնա: Եթե 2008թ.-ին երկրորդ փուլ լիներ, ես չէի ուզենա ստախոսություն անել եւ ասել, որ մենք հաղթել էինք: Մենք որեւէ անգամ չշեշտեցինք, որ Տեր-Պետրոսյանն առաջին փուլում արդեն իսկ հաղթել է: Առաջին տեղ գրավել էր, բայց երկրորդ փուլ պիտի լիներ: Երկրորդ փուլի համար համարձակությունը հերիք չարեց:
«Առավոտ»– Բայց այս ողջ ընթացքում ՀԱԿ-ը մշտապես նշում էր՝ հաղթած նախագահը:
Մ. Հ.- Այո՝ հաղթած. եթե երկրորդ փուլ չկա, առաջին տեղն ինքն էր բռնել եւ հաղթել էր, բայց հիսուն տոկոս չէր հավաքել, եւ երկրորդ փուլի խնդիր կար:
«Առավոտ»– Իսկ այս անգամ հնարավոր համարո՞ւմ եք ընտրությունների երկրորդ փուլը:
Տ. Հ.– Եթե գործընթացներն այդպես զարգանան, անշուշտ՝ երկրորդ փուլ չի լինի, եւ կհաղթի գործող նախագահը: Բայց ես Միքայելի հետ համաձայն չեմ, որ դաշտն ամայացած է. ամայի անապատը նշանակում է, որ այդտեղ որեւէ բան չի աճում: Մեզ մոտ աճում են բոլոր քաղաքական ուժերը՝ եւ իշխանական, եւ ընդդիմադիր, աճում է «Բարգավաճ Հայաստանը», ՀԱԿ-ը, նույն պարոն Հայրապետյանի ղեկավարած կուսակցությունը: Ուրիշ բան, որ այդ ցանածի պտուղը կարող է դառը լինել: Ամեն դեպքում՝ դա անապատ չէ, դա Սովետական Միություն չէ: Չէի ասի, թե մրցակցային դաշտ կա, բայց կա այն դաշտը, որին մենք պատրաստ ենք եւ որին արժանի ենք:
«Առավոտ»– Հատկապես այս անգամ շատ է խոսվում մրցակցային ընտրությունների անհրաժեշտության մասին: Եթե փորձենք վերհիշել նաեւ Ձեր կողմից նշված նախորդ մրցակցային ընտրությունները, ապա կտեսնենք, որ երեք դեպքերում էլ եղան անցանկալի զարգացումներ. 96-ի սեպտեմբերի 26-ի դեպքերը, երբ կոտրվեցին ԱԺ պարիսպները, ԱԺ ղեկավարությունը ծեծի ենթարկվեց, եւ եղան վիրավորներ, 2003-ի հետընտրական զարգացումների արդյունքում տեղի ունեցած 2004-ի ապրիլի 12-ի դեպքերը, երբ դարձյալ տասնյակ մարդիկ վիրավորվեցին եւ ձերբակալվեցին, եւ իհարկե՝ 2008-ի «Մարտի 1-ի» դեպքերը, երբ արդեն ունեցանք 10 զոհ: Ահա այս ամենը հաշվի առնելով՝ Ձեր գնահատմամբ՝ մեր հանրությունը, մեր քաղաքական էլիտան պատրա՞ստ է մրցակցային ընտրությունների եւ դրանց հաջորդող հետընտրական գործընթացներին:
Տ. Հ.– Քաղաքական էլիտան պատրաստ չէ: Եթե նկատի ունեք իշխող քաղաքական էլիտային, ապա միայն չակերտների մեջ է կարելի այն էլիտա անվանել. կիսաքրեական, կիսագողական, կոռումպացված… եւ այն թելադրում է եւ թելադրեց խաղի կանոնները եւ 98-ին, եւ 2003-ին, եւ 2008-ին, երբ որ արյուն թափեց: Այդ պարագայում՝ եթե դու համակերպվես այդ խաղի կանոններին, իհարկե՝ մրցակցային դաշտ չի ստեղծվի: Բայց գիտեք, դեպի ժողովրդավարություն, ազատություն ճանապարհը երբեք հարթ չի լինում: Մենք Ղարաբաղը չէինք նվաճի, եթե այնտեղ հայորդու արյուն չթափվեր, եթե խիզախ մարդիկ չլինեին: Նույնը եւ այս ճանապարհն է:
«Առավոտ»- Հրանտ Բագրատյանի, Պարույր Հայրիկյանի եւ Րաֆֆի Հովհաննիսյանի առաջադրման հետ կապված ՀԱԿ-ից տեսակետներ հնչեցին, որ մասնակցելով կանխորոշված ընտրություններին՝ նրանք պարզապես լեգիտիմացնում են Սերժ Սարգսյանի հաղթանակը: Ձեր մեկնաբանությունը:
Տ. Հ.– Ընդամենը քաղաքական մանիպուլյացիաներ են. գործընթացը ներկայացնել այնպես, ինչպես պետք է քո քաղաքական ուժին: Սերժ Սարգսյանը լեգիտի՞մ էր ընտրություններից առաջ, լեգիտի՞մ էր բոլոր քաղաքական ուժերի, նաեւ ՀԱԿ-ի համար, որն այդ իշխանության հետ գնում էր երկխոսության: Այսօր կա քաղաքական համակարգ, կան նախագահական ընտրություններ, եւ մարդիկ, որոնք ասելիք ունեն, եւ որոնք ուզում են հույս տալ այն մարդկանց, ովքեր չեն գնա իշխանության հետեւից, ուզում են պայքարել նրանց ձայների համար: Ես որեւէ վատ բան դրա մեջ չեմ տեսնում: Հիմա եթե մեր թեկնածուն չկա, ուրիշ ոչ ոք իրավունք չունի՞ դնելու:
Մ. Հ.– Բրավո:
Տ. Հ.– Եթե մյուսները շարունակում են աշխատել, ուրեմն նրանք աշխատում են ոչ լեգիտիմ իշխանության հետ, իսկ դուք երեք-չորս ամիս առաջ աշխատում էիք լեգիտի՞մ իշխանության հետ:
Մ. Հ.– Լեգիտիմությունը միայն արդար ընտրություններով չէ, որ որոշվում է: Սերժ Սարգսյանը ոչ լեգիտիմ ընտրությամբ եկավ իշխանության: Օպերայի հրապարակում զինվորականներով, բիրտ ուժով շրջափակված երդմնակալության արարողություն իրականացրեց: Բայց ընդամենը 2-3 տարի անց ես տեսա, թե ինչպես արդեն առանց այդ բիրտ ուժի նա նույն հրապարակում համերգի էր մասնակցում՝ նստած ժողովրդի մեջ: Այսինքն՝ ժողովրդի աչքին ինքը լեգիտիմացել էր: Լեգիտիմության տարբեր չափորոշիչներ կան: Եթե այսօր ասում են, որ երկրորդ տեղի համար է գնում ընտրությունը, ուրեմն արդեն իսկ Սերժ Սարգսյանը լեգիտիմ նախագահ է:
«Առավոտ»- Պարոն Հայրապետյան, Նիկոլ Փաշինյանն օրերս նշել էր, որ երբ գրեթե բոլորը մտածում էին, թե 2013թ.-ին Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը առաջադրվելու է, ինքը գիտեր, որ չի առաջադրվելու: Դուք ե՞ւս այդպես եք կարծում:
Մ. Հ.– Իմ բարոյականությունն ինձ հերիք կաներ, որպեսզի ես այդպիսի բան իմանալու դեպքում հանրությանը տեղյակ պահեի:
Բանավեճը վարեց ԱՐԵՎԻԿ ՍԱՀԱԿՅԱՆԸ
Նախագիծն իրականացվում է «Բաց հասարակության
հիմնադրամներ-Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում:
Նախագահական ընտրությունների շուրջ PR մասնագետ, վերլուծաբան Տիգրան Հակոբյանի եւ Միքայել Հայրապետյանի «Դեմ առ դեմ» բանավեճն ամբողջությամբ
