Ասում է գրող, կինոսցենարիստ Վահրամ Մարտիրոսյանը
– Ի՞նչ սցենարի մեջ, այսպես ասած՝ կտեղավորեք մեր իրականությունը:
– Վերջին 15-17 տարիներին քաղաքական դաշտը գրավել են կուսակցություններ, որոնք չունեն այն հեղինակությունը, կշիռը, և չեն ստացել այն ձայները, որոնք համապատասխանեին իրենց զբաղեցրած դիրքերին: Եվ հակառակը՝ կենսագրություն ունեցող կուսակցությունները՝ իրենց տասնյակ ու հարյուր-հազարավոր հետևորդներով ու համակիրներով, մնացել են ձեռնունայն: Ստեղծվել են «փուչիկ» կուսակցություններ, որոնց բանուգործն իշխանության բարիքներից օգտվելն է: Տարիներ շարունակ ընդդիմությանն «անկյուն քշելը» բերել է նրան, որ այսօր գործնականում չկա ուժ, որն առաջիկա ընտրություններին կարողանա մրցակցել իշխանության թեկնածուի հետ:
Կարդացեք նաև
– Իսկ ինչո՞ւ թուլացավ ընդդիմությունը:
– Ընտրությունների կեղծման, լրատվամիջոցներով, այդ թվում և՝ Հանրային, շարունակական վարկաբեկման, ձերբակալությունների ու բռնությունների արդյունքում: Ընդդիմությունն առնվազն երկու անգամ հաղթել է նախագահական ընտրություններում, բայց պալատին տիրացել են ուրիշները: Դա չէր կարող անցնել անհետևանք՝ մարդիկ հիասթափվում են, սկսվում է ապատիա, երիտասարդությունը կորցնում է հետաքրքրությունը քաղաքականության հանդեպ, և հայտնվում ենք փակուղում: Այսինքն՝ վատ իշխանություն, որը վերարտադրվելու մեծ հնարավորություններ է ապահովել իր համար:
– Ի դեպ, Ձեր նշած «փուչիկ» կուսակցությունների մե՞ջ են մտնում ՀՀԿ-ն և ԲՀԿ-ն:
– Այո:
– Վերջերս ՀԱԿ-ը սկսել է ակտիվ բանակցել ԲՀԿ-ի հետ: Չե՞ք կարծում, որ դա անդրադարձել է ՀԱԿ-ի վարկանիշի նվազմանը: Եվ ինչպե՞ս կգնահատեք ԲՀԿ-ՀԱԿ բանակցությունները:
– Ընդհանրապես հազվադեպ է, երբ ինչ-որ վերապահումներ եմ անում խոսքիս մեջ՝ համարեք, որ սա այդ պահն է, որ ես լիովին անկեղծ չեմ: Չեմ ուզում քննադատել ընդդիմությանը նախընտրական ժամանակաշրջանում, որովհետև քարոզչական հնարավորությունների առումով` ոչ թե տոկոսներով, այլ անգամներով զիջում է իշխանությանը: Քաղաքականության մեջ, ցավոք, հարկ է լինում գնալ փոխզիջումների, որոնք 5 րոպե առաջ կարող էին թվալ անընդունելի:
Կրկնակի ցավալի է, երբ զիջումներն արդյունք չեն տալիս: Մի տարի Ֆրանսիայում էի, երբ «ձախերը» չունեին ուժեղ թեկնածու: Սրտներից արյուն էր կաթում, բայց ստիպված եղան քվեարկել «աջերի» օգտին, որպեսզի ազգայնական Լը Պենը չդառնա նախագահ: Այսինքն՝ նույնիսկ Ֆրանսիայի նման ժողովրդավարական հզոր հաստատություններ ունեցող երկրում կարող է ստեղծվել այդպիսի իրավիճակգ Բանակցությունների առթիվ կանցկացնեմ միայն այս զուգահեռը:
Ընդդիմությունը կարող է հաղթել, եթե միավորվի: Խորհրդարանում ներկայացված կուսակցությունների թեկնածուներից մեկի շուրջ համախմբումն իրատեսական չէ ինձ համար:
Ես կառաջարկեի, որ արտախորհրդարանական գործիչներից` որպես ընդդիմության միասնական թեկնածու, ընտրվեր Պարույր Հայրիկյանը: Նրա սեփական ձայները շատ չեն, դրանց համապատասխան էլ` նա կարող է լինել ընդդիմության «համակարգողը»: Մեծ հավանականություն չեմ տեսնում, որ իմ գաղափարն այնպիսի տարածում գտնի մինչև նախագահական ընտրությունները, որ Հայրիկյանը ստանձնի այդ դերը, որովհետև մեր քաղաքական ուժերը, ցավոք, հասարակության ներուժի հետ հարաբերվելու մշակույթ չունեն:
Բայց ասում եմ, քանի որ պետք է ելք գտնել իրավիճակից: Մարդը սխալական է՝ կարելի է սևեռվել թեկնածուի թերությունների վրա, առիթ-անառիթ հիշեցնել դրանք (Հայրիկյանի պարագայում, ասենք, համագործակցությունը Քոչարյանի հետ), մյուս ճանապարհն էլ այն է, որ տեսնենք նրա առավելությունները, որ թույլ կտան որոշել տվյալ պահի խնդիրը: Երբ սովետական տարիներին այլախոհությունն ինքնասպանություն էր, Պարույր Հայրիկյանը տեր է կանգնել իր գաղափարներին՝ 17 տարի անցկացնելով բանտում: Նա համոզված ժողովրդավար, համոզված ազատական է, ունի ստեղծագործ միտք և ոչ սովորական լուծումներ կարող է գտնել բարդ իրավիճակներում:
Այսինքն՝ դա այն հատկանիշների ամբողջությունն է, որն ինձ թույլ է տալիս մտածել, որ այս պահին Պարույր Հայրիկյանն ամենահարմար թեկնածուն է:
– Քաղաքացիական հասարակության որոշակի շրջանակ նախագահի այլընտրանքային թեկնածու է տեսնում «Ժառանգության» նախագահ Րաֆֆի Հովհաննիսյանին: Ինչո՞ւ հավանական չեք համարում Րաֆֆի Հովհաննիսյանի թեկնածությունը:
– Խորհրդարանում ներկայացված ուժերը, իմ տպավորությամբ, զգուշանում են իրարից, վախենում իշխանության հետ թաքուն գործարքից: Խորհրդարանական ընտրությունները վերջերս էին: «ժառանգություն» կուսակցությունը քիչ ձայն ստացավ, իսկ նրա խմբակցության կազմում էլ հայտնվեցին մարդիկ, որոնց ցուցակը քաղաքացիական հասարակության որոշակի շրջանակների համար անհասկանալի պայմանավորվածությունների արդյունք է:
Հայրիկյանը կամ մեկ ուրիշը, որ խորհրդարանական քառյակից դուրս են, չունեն իշխանության հետ առևտուր անելու կապիտալ: Նրան կամ որևէ այլ անկախ թեկնածուի տրվելու է ոչ թե լրացուցիչ ուժ, այլ ընդդիմադիր կուսակցությունների քվոտաների երաշխավորի և համակարգողի դերակատարություն:
ՄԱՐԻՆԵ ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆ
«168 ԺԱՄ»
