Պարզվում է՝ աղմկահարույց «Պարադա» ֆիլմը չեն դիտել ոչ Երեւանի Հովհաննես Թումանյանի անվան պետական տիկնիկային թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար Ռուբեն Բաբայանը, որն ի սկզբանե թույլատրել էր ֆիլմի ցուցադրությունը թատրոնում, ոչ էլ դրա դեմ բողոքի ակցիաներ կազմակերպող «Հայազն» միության ներկայացուցիչ Արմեն Աղայանը: Ստորեւ ներկայացնում ենք հատվածներ չդիտած ֆիլմի շուրջ հանրային կրքեր բորբոքած գործիչների «Դեմ առ դեմ» բանավեճից:
«Առավոտ»- Պարոնայք, հետաքրքիր իրավիճակ է, փաստորեն մի կողմից Դուք՝ պարոն Բաբայան, թույլ եք տալիս Ձեր թատրոնում ցուցադրել մի ֆիլմ, որը չեք դիտել, ընդ որում՝ տեղյակ լինելով, որ այնտեղ արծարծվում են միասեռականների հետ կապված հարցեր, որոնք ցավագին են ընկալվում մեր հասարակության մի հատվածի կողմից, մյուս կողմից էլ Դուք՝ պարոն Աղայան, բողոքի ակցիաներ եք կազմակերպում ընդդեմ մի ֆիլմի, որն անգամ չեք էլ դիտել:
Ռուբեն Բաբայան- ԵՄ, ՄԱԿ-ի գրասենյակներ, ԱՄՆ, Լեհաստանի, Գերմանիայի դեսպանատներ՝ սրանք այն կազմակերպություններն են, որոնց հետ թատրոնը մշտապես համագործակցում է տարբեր մշակութային ծրագրերով. ջազ, ռոք փառատոներ, դասական երաժշտության երեկոներ, Հայնեին նվիրված երեկո եւ այլն: Եվ երբ ինձ Եվրամիությունը դիմեց գեղարվեստական ֆիլմ ցուցադրելու խնդրանքով, ես միանշանակ համաձայնվեցի, որովհետեւ այդ մշակութային ծրագրերի շրջանակում էր: Այս տարիների ընթացքում, որ ես ղեկավարել եմ թատրոնը, փորձել եմ այն հեռու պահել ցանկացած քարոզչությունից՝ քաղաքական, ազգային, կրոնական, սեռական եւ այլն: Ուստի հանգիստ՝ առանց այդ ֆիլմը դիտելու, թույլ տվեցի, որ այն ցուցադրվի, որովհետեւ քարոզչության, առավել եւս՝ միասեռականության քարոզչության որեւէ ակնկալիք չունեի:
Կարդացեք նաև
«Առավոտ»- Պարոն Աղայան, Ձեր համախոհների կողմից ֆիլմին տրվեցին տարբեր գնահատականներ՝ ընդհուպ մինչեւ մանկապղծության քարոզչություն: Մինչդեռ ֆիլմում այդ ամենի մասին անգամ հեռավոր ակնարկ չկա: Որքանո՞վ է լուրջ բողոքի ակցիաներ կազմակերպել ընդդեմ մի ֆիլմի ցուցադրման, որն անգամ չեք էլ դիտել:
Արմեն Աղայան- Գոնե ես ֆիլմի մասին մանկապղծություն չեմ ասել: Բայց ճշտենք՝ ինչի համար էր բողոքը: Այն, որ ֆիլմը քարոզչական նպատակներով էր ցուցադրվում, պայմանավորված էր ոչ միայն ֆիլմի բովանդակությամբ, չնայած այնտեղ էլ կա քարոզչություն՝ շատ նուրբ, եւ դա այդքան էլ գեղարվեստական ֆիլմ չէ:
«Առավոտ»- Դուք դա ասում եք ֆիլմը չդիտելով…
Ա. Ա.- Բոլորովին պարտադիր չէ մի բան դիտել՝ նրա բովանդակությանը տեղյակ լինելու համար: Եթե քարոզչական տեխնոլոգիաներին տիրապետում ես… էնտեղ, օրինակի համար, կար, այսպես ասած, հակապատերազմական քարոզչություն նույնպես՝ բացի այս քարոզչությունից: Երբ բոսնիացիներն ու սերբերը, որոնք առաջ իրար մորթում էին, հիմա միասին պաշտպանում են ինչ-որ մեկի իրավունքները:
«Առավոտ»- Դուք դե՞մ եք հակապատերազմական քարոզչությանը:
Ա. Ա.- Չէ, ես ուզում եմ ասել, որ սա նույնպես քարոզչություն է: Ֆիլմը միանշանակ քարոզչական է: Բայց եթե այն, որպես գեղարվեստական ֆիլմ, ցուցադրվեր ենթադրենք՝ «Մոսկվա» կինոթատրոնում, առանց զուգակցվող քարոզչական տեքստերի (նկատի ունի Գերմանիայի դեսպանատան տարածած ծանուցումը Ա. Ս.), մարդիկ կգնային, հանգիստ կդիտեին, եւ ոչ ոք դա որպես քարոզչություն չէր ընկալի: Հա, գեյ-պառադի նախապատրաստություն կտեսնեին, կասեին՝ էս զզվելիներն էլ սրանով են զբաղված, կտեսնեին հետպատերազմյան քարոզչություն՝ ինչ-որ զուգահեռներ կտանեին մեր եւ ադրբեջանցիների միջեւ, էլի չէին համաձայնի ֆիլմի քարոզչական բովանդակությանը: Ու դրա մեջ առանձնապես խնդիր չէր լինի: Սակայն կա ԵՄ-ի եւ մի շարք այլ միջազգային կազմակերպությունների, ԱՄՆ-ի կողմից տարվող միասեռականության խրախուսման հստակ քաղաքականություն, եւ սա առաջին դեպքը չէ, որ ԵՄ-ն նման գործողություն է ֆինանսավորում եւ օժանդակում:
«Առավոտ»- Պարոն Բաբայան, ի վերջո՝ ինչո՞վ էր պայմանավորված ֆիլմի ցուցադրումն արգելելու Ձեր որոշումը:
Ռ. Բ.- Քանի որ, ինչպես հայտնի է, բարի ցանկություններով սալահատակված ճանապարհը տանում է դժոխք, ես միշտ հաշվի եմ առնում, թե ինչ արդյունք ենք ստանալու: Այս դեպքում մեծ աղմուկ էր բարձրացված, որ սա քարոզչություն է հանուն միասեռականության: Ֆիլմը դիտելու էին 60 կամ 120 հոգի, եթե այն նախատեսվածի պես երկու օր ցուցադրվեր: Կարծում եմ, որ դա քարոզչություն չէ, չնայած ամեն ինչ կարելի է տարբեր ձեւով մատուցել: Եվ այդ 60 հոգին համոզվելու էր, որ դա քարոզչություն չէ, մնացած հազարները, որոնք դուրս էին մնալու, ընկալելու էին որպես քարոզչություն, առավել եւս՝ քարոզչություն, որն իրականացվում է մանկական թատրոնում:
«Առավոտ»- Տիկնիկային թատրոնը եւ առհասարակ՝ տիկնիկային արվեստը միայն մանկակա՞ն է:
Ռ. Բ.- Իհարկե՝ ոչ, սակայն մենք պետք է հաշվի առնենք, որ անկախ այն բանից, որ թատրոնում մեծահասակների համար բազմաթիվ ներկայացումներ են ցուցադրվում եւ տարբեր փառատոներ անցկացվում, միեւնույն է՝ հասարակության մեջ այն ընկալվում է որպես մանկական թատրոն:
«Առավոտ»- Այսինքն՝ Դուք տեղի տվեցիք հանրային այդ ընկալման ճնշմանը, որ ֆիլմը ցուցադրվելու է մանկական թատրոնում, եւ այդ պատճառո՞վ որոշեցիք արգելել ֆիլմի ցուցադրումը:
Ռ. Բ.- Ինձ վերջնական որոշում ստիպեց կայացնել ոչ թե այդ ֆիլմի ցուցադրմանը դեմ հանդես եկողների, այլ դրա կողմնակիցների կարծիքը: Պարզվեց, որ մյուս կողմն էլ է սա ընկալում որպես քարոզչություն: Ինձ զանգում եւ ասում էին՝ վայ, ինչ լավ ա, որ սկսել եք նման քարոզչությամբ զբաղվել: Այ, սա ես չէի կարող թույլ տալ: Բայց ես ուզում եմ նշել, որ այս ֆիլմի չցուցադրման արդյունքում Հայաստանը հերթական անգամ նշվեց որպես մի երկիր, որտեղ հանրությունն անհանդուրժողական է: Եթե խնդիր էր դրված, որ ֆիլմը չդիտեին, ապա սրանից հետո այն դիտեցին տասնյակ հազարավոր մարդիկ, որովհետեւ ակամա գնաց գովազդ:
Ա. Ա.- Մենք երբեք չենք վախենում, որ որեւէ քարոզչական օբյեկտի նկատմամբ հետաքրքրությունը մեծանա: Մարդիկ նայելու են, ասելու են՝ այս ինչ հիմար հարց է, ինչ անհեթեթ թեմա է: Փառք Աստծո, մեր ազգի դիմադրությունը դեռ կա:
«Առավոտ»- Այդ դեպքում ի՞նչ խնդիր կար, թող այդ ֆիլմը ցուցադրվեր, մարդիկ էլ դիտեին՝ ասեին, ենթադրենք՝ այս ինչ անհեթեթ ֆիլմ է: Թող դիտողներն իրենք դատեին:
Ա. Ա.- Խնդիրն այն է, որ ԵՄ-ն շատ գումարներ է ծախսում այստեղ տարբեր խնդիրներ ձեւակերպելու համար: Ընտանիքը քայքայելուն ուղղված բազմաթիվ ծրագրեր կան, օրինակ՝ կանանց՝ ամուսինների դեմ հակադրելու, երեխաներին՝ ծնողների դեմ եւ այլն: Սա այդ ծրագրերից ընդամենը մեկն է:
«Առավոտ»- Այսինքն՝ դուք պայքարում եք այդ ամենի դե՞մ եւ ոչ թե կոնկրետ՝ միասեռականությա՞ն:
Ա. Ա.- Մենք պայքարում ենք այդ հարցերում հատկապես արտաքին միջամտության դեմ, ինչպիսին մենք տեսանք այս ֆիլմի դեպքում:
Ռ. Բ.- Ես կարծում եմ՝ այստեղ կա մի քիչ մեծամտություն՝ այդ ծրագրերը մեջտեղ բերելու եւ այն պնդման մեջ, թե միջազգային կենտրոնները պայքարում են, որ հայ ազգը վերանա, ընտանիքը քանդվի: Ինչո՞ւ: Այդ ո՞ւմ համար ենք մենք այդպիսի ահռելի վտանգ ներկայացնում: Մի քիչ մեր դերը չե՞նք փորձում նման պնդումներով մեծացնել:
Բանավեճը վարեց ԱՐԵՎԻԿ ՍԱՀԱԿՅԱՆԸ
Նախագիծն իրականացվում է «Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում:
Չդիտած ֆիլմի շուրջ հանրային կրքեր բորբոքած գործիչների «Դեմ առ դեմ» բանավեճն ամբողջությամբ
