Ասում է երկու հաշմանդամ երեխայի մայր Մերի Մարտիրոսյանը
Երկու հաշմանդամ երեխաների մայր Մերի Մարտիրոսյանն արդեն քանի տարի է՝ իր երկու երեխաների հետ ամեն օր դպրոց է հաճախում: Դասերից հետո տիկին Մերին երեխաներին տանում է սպորտի, դաշնամուրի պարապմունքների, երեկոյան էլ պարտադիր զբոսնում են: Բարձրագույն կրթությամբ այս տիկինը աշխատանքից դուրս է եկել, որպեսզի հատուկ խնամքի կարիք ունեցող իր երեխաներով զբաղվի:
«Եթե ես երեխաներիս թողնեմ ու աշխատեմ, ինչպես որ շատերն են խորհուրդ տալիս, ճիշտ է՝ նրանք կուշտ փորով հաց կուտեն, բայց վաղը ապագա չեն ունենա: Իսկ ապագայի համար կարեւոր է նրանց այսօրվա կրթություն ստանալը, որպեսզի հետագայում կարողանան իրենք ստեղծեն իրենց հացը»,- «Առավոտի» հետ զրույցում պատմեց տիկին Մերին: Նրան, իր հաշմանդամ երեխաներից մեկի՝ 12-ամյա Սիրանույշի հետ հանդիպեցինք նախօրեին ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի կազմակերպած միջոցառմանը, որտեղ քննարկվում էր մեր երկրի հաշմանդամ երեխաների իրավունքների հարցը: ՄԱԿ-ը հետազոտություն էր անցկացրել ու պարզել, թե մեր երկրում ովքեր եւ ինչպես են ոտնահարում հաշմանդամ երեխաների իրավունքները: Ուսումնասիրության արդյունքները ՄԱԿ-ը տրամադրելու է ՀՀ կառավարությանը, որպեսզի վերջինս հետեւություններ անի ու հասկանա, թե որ ոլորտում ինչի վրա պետք է շեշտը դնի:
Կարդացեք նաև
Եվ մինչ մեր կառավարությունը քայլեր կձեռնարկի՝ հաշմանդամ երեխաներն ու նրանց ծնողները գրեթե ամեն օր սեփական մաշկի վրա են զգում այն անհարմարությունները, որոնք դժվարացնում են հաշմանդամ մարդկանց կյանքը մեր երկրում:
Տիկին Մերիի դուստրը հենաշարժողական խնդիրներ ունի, որդին՝ 10-ամյա Սամվելը, աուտիկ է: Չնայած հաշմանդամությանը, ինչպես նրանց մայրն է պատմում, երկու երեխաներն էլ շնորհալի են: Սիրանույշը հաճախում է Հեքիմյանի անվան երաժշտական դպրոց եւ մեծ հաջողություններ ունի, տղան էլ բազմաթիվ մրցաշարերի է մասնակցում եւ մրցանակներ շահում: Երկու տարի շարունակ բնակարանի հարցով Մերի Մարտիրոսյանը նամակներ է գրել ՀՀ նախագահին, կառավարություն, վարչական շրջանի ղեկավարին, գործարարներին, սակայն որեւէ մեկը որեւէ հարցով չի աջակցել: Աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարարությունը մեկ սենյականոց բնակարան է առաջարկել Մարալիկում, սակայն տիկին Մերիի խոսքերով՝ Մարալիկ տեղափոխվելը վերջ կդնի այդ երեխաների զարգացմանը. «Այսօրվա դրությամբ երկու հաշմանդամ երեխա վերցնել ու գնալ Մարալիկ, դա ինձ համար նույնն է, ինչ գաղութ ուղարկեն: Մենք բուժվում ենք, զարգանում ենք, մշակութային կյանքով ենք ապրում, ինչպե՞ս կարող ենք գնալ Մարալիկ ու մեկուսանալ: Հենաշարժողական խնդիրներ ունեցող հաշմանդամ մարդկանց հասարակություն է պետք, սոցիալիզացնել է պետք, այլ ոչ թե մեկուսացնել: Այսօր մեր երկիրն իր առաջ հաշմանդամին հասարակություն ինտեգրելու խնդիր է դրել: Ռուսաստանում մշակույթով զարգացող մարդկանց Սիբիր էին ուղարկում, մեզ մոտ էլ՝ Մարալիկ: Երբ քարտեզի վրա տեսա, թե դա որտեղ է գտնվում, սարսափեցի. չէ՞ որ ես նամակներում գրում էի, որ երեխաներն այսպիսի զարգացում ունեն, այսպիսի առողջական վիճակում են, որ տղաս աուտիկ է, բայց բավականին զարգացած ուղեղ ունի, ուղարկել նրան Մարալիկ՝ նշանակում է կտրել նրան ամեն ինչից»: Նշենք, որ տիկին Մերին իր երկու հաշմանդամ երեխաների հետ բնակվում է վարձով, նրա խոսքերով՝ վարձով բնակվելը եւ միաժամանակ երկու հաշմանդամ երեխա խնամելը շատ դժվար է առանց պետության աջակցության. երեխաներին տրվող նպաստով մայրը նույնիսկ նրանց սնվելու հարցը չի կարողանում հոգալ: Տիկին Մերիի նամակներին Հայաստան համահայկական հիմնադրամից արձագանքել են. նրա բնակարանի վարձն այժմ հիմնադրամն է վճարում:
Որ հաշմանդամ երեխա խնամելը մարզում ավելի դժվար է՝ «Առավոտի» հետ զրույցում փաստեց Գյումրիում բնակվող Անահիտ Գրքիկյանը: Նրա որդին նույպես հաշմանդամ է: Տիկին Անահիտի խոսքերով՝ հաշմանդամ երեխան, հատկապես՝ մարզում բնակվող, չունի երկրորդական խնդիր. «Նրա բոլոր խնդիրներն առաջնային են: Այս երեխաները զրկված են այն ամենից, ինչ որ տրված է մարդուն նորմալ ապրելու համար: Հենց սկզբից հաշմանդամ երեխան անպաշտպան է, եւ նրա միակ աջակիցն այս երկրում ընտանիքն է: Այս երեխաներին առաջին հերթին անհրաժեշտ է մարդավայել կենսաթոշակ, իրենց վիճակին հարմարեցված բնակարան, որը պետք է լինի գետնի վրա: Ճիշտ է, իմ երեխան հաճախում է հանրակրթական դպրոց, բայց տնային ուսուցում է անցնում, ուսուցիչը գալիս՝ տանն է պարապում: Նախ՝ դժվար է երեխային ամեն օր տեղաշարժելը, քանի որ մեր քաղաքն ու պայմանները հարմարեցված չեն հաշմանդամի համար, բացի այդ՝ հենց այդ դպրոցը պիտի ի վիճակի լինի այդ երեխային ընդունելու: Եթե նույնիսկ դպրոցում պայմաններ են ստեղծել նրա նման երեխաների համար, հաշմանդամ երեխայի դեպքում հարաբերական է պայման ասվածը, երեխան հաստատ 4 ժամ չի նստի դասի, որովհետեւ իրենց համար անհետաքրքիր է այդ միջավայրը: Հաշմանդամ երեխաները սովորական դպրոց հաճախող երեխաների մակարդակին չեն, այդ պատճառով էլ համատեղելիությունը սովորական երեխաների հետ նրանց տհաճություն է պատճառում: Հասարակությունն էլ պատրաստ չէ, եւ հաշմանդամ երեխաներն ավելի շատ են այդ բացը զգում ու կոմպլեքսավորվում»:
Տիկին Գրքիկյանը նաեւ կարեւորեց այն, որ պետությունը տարանջատի հաշմանդամության խմբերը՝ մանկուց անկարողունակ հաշմանդամի ու կարողունակ հաշմանդամի. «Հաշմանդամ կա, որ իրենց ձեռքը-ոտքը կարող են շարժել, իսկ մեր երեխաները անկարողունակ են, ոչ թե չեն կարողանում քայլել, այլ ձեռքերն էլ չեն կարողանում օգտագործել»:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԲՈՒԴԱՂՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
