ԵԺԿ (Եվրոպայի ժողովրդական կուսակցություն) խմբակցության՝ Մոլդովայի մայրաքաղաք Քիշնեւում հոկտեմբերի 13-ին Արեւելյան գործընկերության «Եվրանեսթ» ծրագրի շրջանակում տեղի ունեցած հերթական նիստի մասին պատմում է ՀՀԿ խորհրդարանական խմբակցության անդամ ԿԱՐԻՆԵ ԱՃԵՄՅԱՆԸ
-ԵԺԿ նիստին մասնակցում էինք ես, ԱԺ արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ Արտակ Զաքարյանը եւ «Ժառանգության» ներկայացուցիչ Զարուհի Փոստանջյանը: Օրակարգի առաջին հարցը վերաբերում էր անդամ-երկրների ներքաղաքական գործընթացներին, եւ բոլոր պատվիրակությունները ներկայացրին իրենց մոտեցումները, քաղաքական իրավիճակը, որ կա իրենց երկրներում։
Հայկական պատվիրակության կողմից, մասնավորապես, ելույթ ունեցավ Ա.Զաքարյանը, որը անդրադարձ արեց խորհրդարանական ընտրություններից հետո Հայաստանում ստեղծված իրավիճակին, ժողովրդավարական բարեփոխումների ընթացքին, ձեռքբերումներին, բացթողումներին եւ տարածաշրջանային խնդիրներով պայմանավորված դժվարություններին:
Հարցերի մյուս խումբը կապված էր եվրաինտեգրացման, եվրոպական երկրների հետ տնտեսական համագործակցության հարցերի հետ՝ վիզային ռեժիմ եւ այլն։ Քանի որ ներկա էին նաեւ ադրբեջանցիները, բնականաբար, մեր կողմից բարձրացվեց Սաֆարովի արտահանձնման խնդիրը։
–Ադրբեջանը, որքան գիտեմ, ԵԺԿ–ում ներկայացված չէ. ադրբեջանցիները որպես ի՞նչ, կամ ի՞նչ կարգավիճակով էին մասնակցում այդ քննարկումներին։
-Ադրբեջանը ԵԺԿ-ում ներկայացված չէ, բայց քանի որ հանդիպումը «Եվրանեսթի» շրջանակում էր, ադրբեջանական կողմը եւս մասնակցում էր նիստի աշխատանքներին։ Նրանք խոսում էին ժողովրդավարության, եվրոպական արժեքների մասին, եւ տիկին Փոստանջյանը տրամաբանական հարցադրում արեց՝ եթե դուք Սաֆարովի նման մարդուն արդարացնում եւ հերոսացնում եք, այդքանից հետո ինչպե՞ս եք պատկերացնում ձեր համագործակցությունը Եվրոպայի հետ։
Արտակ Զաքարյանն իր եզրափակիչ խոսքում նույնպես անդրադարձավ այդ հարցին՝ նշելով, որ բոլոր միջազգային հեղինակավոր կազմակերպությունները քննադատել են տեղի ունեցածը, եւ ճիշտ կլինի, որ «Եվրանեսթի» վեհաժողովը իր առաջիկա լիագումար նիստում անդրադառնա այդ դատապարտելի ու եվրոպական հանրույթի համար անընդունելի երեւույթին:
Իհարկե, ադրբեջանական կողմից որեւէ հոդաբաշխ պատասխան կամ պարզաբանում չհնչեց, որովհետեւ հնարավոր չէ արդարացնել կատարվածը։
–Ինչո՞ւ, այնուամենայնիվ, ԵԺԿ–ն այդպես էլ չարձագանքեց Սաֆարովի «արտահանձնմանը», այն դեպքում, երբ Հայաստանի երեք կուսակցություն, այդ թվում՝ ՀՀԿ–ն, անդամակցում է այդ կառույցին, իսկ Ադրբեջանն ընդհանրապես սույն ատյանում ներկայացված չէ։
-Ճիշտն ասած, եվրոպական երկրների դիվանագիտությունն այնպիսին է, որ խուսափում են կոշտ գնահատականներից։ Եվ հետո, հանդիպման ձեւաչափը չէր ենթադրում բանաձեւերի, որոշումների ընդունում. ուղղակի աշխատանքային հանդիպում էր եւ աշխատանքային քննարկում։
-«Եվրանեսթի» արդյունավետությունն ինչպե՞ս եք գնահատում։ Բացի «բարձրաշխարհիկ» շփումներից եւ ընդհանրական խոսակցություններից, ի՞նչ է տալիս այդ կառույցը անդամ–երկրներին։
-Կարծում եմ, «Եվրանեսթի» խորհրդարանական վեհաժողովն ապացուցել է, որ ապրելու իրավունք ունի, որովհետեւ ե՛ւ հստակ որոշումներ են կայացվել նախորդ նիստերի ժամանակ, ե՛ւ, ինչքան էլ բարդ լինի համագործակցության այդ ձեւաչափը, միեւնույն է, համատեղ քննարկումները, հանդիպումները իրենց արդյունքը տալու են։
Ադրբեջանցիները, ըստ երեւույթին, սպասում էին, որ իրենց գալու դեպքում մենք սաբոտաժ էինք անելու, չէինք մասնակցելու Քիշնեւի հանդիպմանը, բայց նման բան տեղի չունեցավ։ Այդ սկզբունքով առաջնորդվելով՝ ուղղակի դուրս կմնանք բոլոր ձեւաչափերից, ինչը, չեմ կարծում, թե լավագույն ճանապարհն է պաշտպանելու մեր երկրի շահերը։ Գտնում եմ, որ նույնիսկ այս պայմաններում, երբ, թվում է, բանակցությունները մտել են փակուղի, եւ անկախ նրանից՝ բանաձեւ, որոշում կընդունվի՞, թե՞ ոչ, միեւնույն է, այս հանդիպումները շատ կարեւոր են։
Մենք հստակ տեսնում ենք, որ եվրոպացի մեր գործընկերները մեզ շատ ավելի հարգանքով են վերաբերվում. Սաֆարովի դեպքը ադրբեջանական կողմին ակնհայտորեն հետ մղեց եվրոպական չափանիշներից եւ ընդհանրապես բոլոր տեսակի բանակցային գործընթացներից։ Հայաստանը չափազանց կարեւորում է «Եվրանեսթի» ձեւաչափը եւ այսուհետ եւս ակտիվորեն մասնակցելու է այդ շրջանակում բոլոր հանդիպումներին՝ ցանկացած ձեւաչափով։
Լիլիթ ՊՈՂՈՍՅԱՆ
«Հայոց աշխարհ»
