Վերականգնվել է Մինաս Ավետիսյանի ամենամեծ որմնանկարը՝ «Հայկական հովվերգությունը»: Վերականգնման աշխատանքներն իրականացնելու նպատակով Իտալիայից ժամանել էր “Palazzo Spinelli” Արվեստի և վերականգնման ինստիտուտի դասախոս, ռեստավրատոր Ֆաբրիցիո Յակոբինին իր մի խումբ ուսանողների հետ:
Մինաս Ավետիսյանի որմնանկարների վերականգնման և ամրակայման ծրագիրը մեկնարկել է 2007 թ.-ին: Այս ընթացքում վերականգնվել է 8 որմնանկար:
«Հայկական հովվերգություն» որմնանկարի վերականգնումը սկսվել է ամռան սկզբին և իրականացել 3 փուլով:
«Հայկական հովվերգություն» որմնանկարի վերականգնան համար Ֆաբրիցիո Յակոբինին առաջին անգամ եկել է Հայաստան միայնակ, հաջորդ այցերին նրան են միացել իր ուսանող-ռեստավրատորները:
22-ամյա Ջուլիա Ֆաբրիսը, ով Ֆաբրիցիոյի ուսանողներից է, առաջին անգամ է Հայաստանում՝ մասնակցելու որմնանկարի վերականգման վերջին փուլին:
«Հայաստանի, Մինաս Ավետիսյանի մասին ինձ տեղեկացրել է Ֆաբրիցիոն: Ես մինչ այս աշխատել եմ միայն եկեղեցու որմնանկարների վերականգնման ուղղությամբ և սա իմ առաջին փորձն էր՝ այսպիսի աշխատանք վերականգնելու: Ինձ դուր է գալիս Մինաս Ավետիսյանի օգտագործած տեխնիկան, նկարների գույները»,-ասում է Ֆաբրիսը:
Իտալիայից ժամանած խմբին միացել են նաև հայ ռեստավրատորները, հայ ուսանողները:
«Իտալական մեթոդը շատ էֆեկտիվ է, դա ցույց է տալիս և փորձը: Այս ծրագիրը միտված էր նաև նպաստելու տեղացի մասնագետների ներգրավմանը որմնանկարի վերականգնման աշխատանքներում՝ փորձի փոխանակում իրականացնելու համար»,- նշում է «Մինաս Ավետիսյան» բարեգործական հիմնադրամի նախագահ Արման Ավետիսյանը:
«Մինասի գործերն այն տիպին է պատկանում, որն ինձ հոգեհարազատ է, ֆրանսիական մոտիվներ եմ տեսնում դրանցում: Մինասը նկարել է իր հողը, իր երկիրը պոետիկ ձևով»,-պատմում է Ֆաբրիցիո Յակոբինին, ով ղեկավարում է Իտալիայից ժամանած թիմը:
Վերականգնման աշխատանքը մեծ էր, մի քանի ուսանողներիս նույնպես ինձ հետ եմ բերել: Օրը մոտավորապես 7-8 ժամ ենք աշխատել:»
Ֆաբրիցիոն մինչ Հայաստան գալը իմացել է միայն հայոց ցեղասպանության մասին: Ինչպես նա է նշում, իրեն դուր է գալիս Հայաստանը, այլապես չէր վերադառնա:
24-ամյա ուսանող-ռեստավրատոր Լաուրա Միշելին պատմում է , որ Իտալիայում ավելի հին աշխատանքների վերականգնմանն է մասնակցել:
«Այս աշխատանքը ոչ միայն հետաքրքիր էր, որովհետեւ ուշ շրջանի է պատկանում, այլև ես ինձ համար նորություն բացահայտեցի. նկարում հայկական հողն էր, այն երկիրը, որը ես նախկինում չէի տեսե: Ինձ լավ եմ զգում Հայաստանում, ինձ դուր է գալիս հյուրընկալությունը, հյուրասիրությունը»,-ասում է նա:
Ուսանողները պատմում են որմնանկարի վերականգնման աշխատանքի ընթացքի մասին: Սկզբում խնդիրը եղել է նկարը պատից հեռացնելը: Հանելուց հետո պատրաստել են նոր հենք՝ ալյումինից ու ապակուց: Այնուհետև ըստ այդ նկարների չափերի ֆիքսել են ճիշտ տեղը ու դրանից հետո սոսինձով ամրացրել: Ամրակայում է կատարվել և վերջնական գույների ավելացում:
«Հայկական հովվերգություն» որմնանկարը տեղադրվելու է Գյումրու քաղաքապետարանի նիստերի դահլիճում:
Որմնանկարների վերականգնման ծրագիրն իրականացնում է Մշակույթի նախարարությունը, ծրագրին մեծ աջակցություն է ցուցաբերել «Մշակութային զարգացման հայ-իտալական ծրագրի» ղեկավար Գայանե Կազնատին:
Իտալիայի ռեստավրացիոն դպրոցը բավականին զարգացած է, դրանով է պայմանավորված նաև Իտալացիների ներգրավումը հայ որմնանկարների վերականգնմանը: Արվեստի մոտ 70%, որ վերականգնման խնդիր ունի, գտնվում է հենց Իտալիայում: Մինաս Ավետիսյան բարեգործական հիմնադրամի նախագահ Արման Ավետիսյանը կարևորում է և մատնանշում է իտալացիների հարգանքը հուշարձանների հանդեպ և վերականգնման գրագիտությունը:
Ինչպես նշում է Արման Ավետիսյանը, լուրջ վերականգնման կարիք ունի նաև «Արմենիա» որմնանկարը և մասնակի վերականգնման խնդիր Ազատանի մշակույթի պալատի որմնանկարը:
Արփինե Արզումանյան՝ (mynews.am)
Նկարում Ֆաբրիցիո Յակոբինին է իր երկու ուսանողների հետ:
