«Կարին» երգի-պարի պետական համույթի գեղարվեստական ղեկավար Գագիկ Գինոսյանը կարծում է, որ ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի կողմից իր հյուրերին ջազ լսելու տանելը պետական դավաճանություն է, քանի որ մեր երկրի դեմքը Կոմիտասն է: Գինոսյանի գնահատմամբ՝ այդ դավաճանությունը շարունակվում է նաեւ այսօրվա հեռուստասերիալներում, որտեղ կատարյալ անարխիա է տիրում: Իսկ կինոյի եւ թատրոնի դերասան Արտաշես Ալեքսանյանը, որը հայտնի է իր բազմաթիվ սերիալային դերերով, կարծում է, որ չի կարելի ամեն ինչ բարդել սերիալների վրա, որոնք արտացոլում են իրականության ընդամենը 10 տոկոսը:
Արտաշես Ալեքսանյան– Մենք մեր սխալները, մեր չարածները փորձում ենք գցել սերիալների, այս կամ այն հաղորդման վրա: Ոչ մի բան միանգամից չի ստեղծվում: Մենք սովորություն ունենք միանգամից ջարդել, փշրել, ասել՝ վատն է: Այն մանուկը, որը ստեղծվել է, չենք ձգտում այդ մանուկին դաստիարակել, քայլել, խոսել սովորեցնել: 20 տարին շատ մեծ ժամանակ է, երբ կինոինդուստրիան բոլորովին թալանվեց եւ ավերվեց: Եվ հիմա այս սերիալների շնորհիվ է, որ ինչ-որ մի բան կամաց-կամաց տեղից շարժվում է: Ես երբ որ հիշում եմ իմ առաջին սերիալները եւ այսօրվանը, անպայման դրական փոփոխություն տեսնում եմ: Բայց ես ուզում եմ գանք այն հարցին, թե ինչ ենք մենք տալիս մեր սերնդին: Դա մեր բացն է, որ մենք մշակույթ ընկալելու, դիտելու մասով ոչինչ չենք տալիս մանկապարտեզներում, դպրոցներում: Օրինակ՝ Չեխիայում, որտեղ ես բեմադրություն արեցի, շատ հետաքրքիր է կազմակերպված մատաղ սերնդի դաստիարակությունը. դպրոցական հենց առաջին դասարանից աշակերտներին կտրոններով բերում էին թատրոն. թատրոնի պատմությունն անցնում էին թատրոնում, կինոյինը՝ կինոյում: Այսինքն՝ իրենք սկսում էին սերնդին կրթել հենց այդ տարիքից՝ ներարկելով այդ մշակույթը: Եվ հիմա ամեն ինչ չի կարելի բարդել սերիալների վրա:
«Առավոտ»– Պարոն Գինոսյան, Դուք ստորագրել եք ՀՀ նախագահին ուղղված բաց նամակը, որով պահանջում եք մաքրել հեռուստաեթերը աղբից: Սակայն տեսակետ կա, որ սերիալների հարցում չափորոշիչների սահմանումը կարող է դիտվել որպես գրաքննություն:
Կարդացեք նաև
Գ. Գինոսյան– Երբ մի քանի տարի առաջ որոշում ընդունվեց սարսափ ֆիլմերը, պոռնոգրաֆիան ցուցադրել որոշակի ժամից հետո, սա իրավունքների ոտնահարո՞ւմ է: Արդյոք դրանով սահմանափակվո՞ւմ է դեմոկրատիան: Եթե այդ դեպքում կարելի էր սահմանափակել, ապա սերիալների դեպքում էլ պետք է սահմանափակումներ լինեն:
«Առավոտ»– Սերիալների եւ պոռնոգրաֆիայի միջեւ զուգահեռը տեղի՞ն եք համարում:
Ա. Ալեքսանյան- Ոչ, իհարկե՝ ոչ, այդպես չի կարելի:
Գ. Գինոսյան- Կներեք՝ դա մարմնական փչացում է, սա էլ՝ հոգեւոր, եւ այն որպես հետեւանք բերելու է նաեւ մարմնական փչացման: Ինչո՞ւ թույլ չի տրվում թմրամիջոցների եւ ալկոհոլի գովազդը: Դա ընդամենը մարմնական թմրանյութ է, իսկ սերիալները տալիս են հոգեւոր թմրանյութ, որն ավելի վտանգավոր է:
«Առավոտ»– Իսկ ի՞նչն է խանգարում, որպեսզի այդ սերիալների համար գրվեն որակյալ սցենարներ, որոնց առանցքում առավելապես դրական կերպարներ են՝ զերծ ամեն տեսակ քրեական պատմություններից: Մի՞թե նման սերիալը չի կարող ռեյտինգային լինել:
Ա. Ալեքսանյան- Որպեսզի լավ բան ունենաս, պետք է գումար ծախսես: Լավ սցենարի համար պետք է լավ փող վճարել: Բայց ես ուզում եմ նաեւ նշել, որ այն, ինչն այսօր տեսնում ենք սերիալներում, ընդամենը 10 տոկոսով է արտացոլում մեր իրականությունը: Եթե մեր իրական կյանքին նայենք, ավելի շատ բռնություններ եւ սպանություններ են կատարվում:
«Առավոտ»– Բայց արդյոք արժե՞ հենց դա հանել եթեր, եւ այս դեպքում որքանո՞վ է անհրաժեշտ հայելային արտացոլումը:
Ա. Ալեքսանյան– Մենք դա չենք հանում, դա հանել չի…
Գ. Գինոսյան- Մեր ամենամեծ իրականությունը «Եռաբլուրում» պառկած 7 հազար մեր տղաներն են: Մինչ օրս արվել է ընդամենը մեկ սերիալ, որի առաջին մի քանի սերիաներն էին ղարաբաղյան պատերազմի մասին, հետո այն արագ վերածվեց սովորական կրիմինալ սերիալի: Բացի այդ, երբ մեր տուն հյուր է գալիս, մենք նրան չենք տանում զուգարան եւ բաղնիք ու գլուխը մտցնում կոյուղու մեջ՝ ասելու՝ մենք սա էլ ունենք: Մեզ պետք է սերունդ դաստիարակել եւ չասել, թե ինչ ունենք:
«Առավոտ»– Կարծում եք՝ այսօրվա տեղեկատվական անսահմանափակ հասանելիության պայմաններում իրականությունը թաքցնել հնարավո՞ր է:
Ա. Ալեքսանյան– Միանշանակ սխալ է կոծկելը, խաբելը եւ ասելը՝ ամեն ինչ լավ է: Հետո այդ երեխան կմեղադրի, կասի՝ ինչո՞ւ չէիք ասում, որ այս երկրում նաեւ սպանություն եւ բռնաբարություն կա:
Գ. Գինոսյան- Դրա համար ամեն օր կան նորությունների թողարկումներ, կա «02» հաղորդում: Թող հետեւեն՝ տեղեկանան: Բայց դա պետք չէ մատուցել գեղարվեստորեն, մշակույթը ժամանց չէ, մշակույթը տեղեկատվություն չէ:
«Առավոտ»- Բայց սերիալն էլ մշակույթ չէ, դա ժամանցային ժանր է:
Գ. Գինոսյան– Ոչ, դա ժամանցային ժանր չէ, եթե մարդը դա դիտում է որպես կինո եւ ասում՝ ֆիլմ եմ նայում: Երբ որ բարձրաստիճան պաշտոնյաները գնում են կառավարական համերգի, եւ այնտեղ երգում է անհասկանալի մի երգիչ՝ կիսաարաբական, կիսաթուրքական մեղեդիներով եւ անիմաստ բառակապակցություններով, եւ կառավարական օթյակը մեծն գլխով ծափ է տալիս, սա արդեն մեր մշակույթի դրսեւորում է:
«Առավոտ»- Այսինքն՝ ստացվում է, որ սերիալները արտացոլում են մեր իրականությունը:
Գ. Գինոսյան- Սովետական Միության ժամանակ այդ սպանությունները չկայի՞ն, որ նման սերիալներ չէին ցուցադրում:
Ա. Ալեքսանյան– Կային, բայց այն ժամանակ կար գրաքննություն, եւ մենք շատ բաների մասին չգիտեինք, այդ ամենի մասին բացահայտ չէր ասվում:
«Առավոտ»– Իսկ որ այդպիսի սերիալներ չէին ցուցադրվում, դրանից սպանությունները քչանո՞ւմ էին:
Գ. Գինոսյան– Այո, համենայնդեպս՝ չէին շատանում: 20 տարի անկախություն ունենալով, 15 տարի առանց պատերազմի ապրելով՝ այսքան ժամանակվա մեջ մենք չկերտեցինք ոչ Լեոնիդ Ազգալդյանի, ոչ Մոնթե Մելքոնյանի, ոչ Ասկոլկայի, ոչ Կոմանդոսի կերպարները: Ես դաստիարակում եմ իմ երեխային եւ ուզում եմ ցույց տալ, ասել՝ Լեոնիդ Ազգալդյան՝ ահա հայ մարդը: Ազգալդյանի մահվան 20-ամյակն էր, որեւէ լուրջ բան տեսա՞ք:
«Առավոտ»- Ի դեպ, այս առումով նաեւ տարօրինակ է, որ իշխող Հանրապետական կուսակցության կուռքի՝ Նժդեհի մասին էլ մինչ օրս որեւէ գեղարվեստական ֆիլմ չի ստեղծվել:
Գ. Գինոսյան– Դուք ֆիլմից եք խոսում, բայց անցած տարի Նժդեհի 125-ամյակն էր: Մենք 20 տարվա երկիր ենք, որից 10 տարիների իշխող ուժը Նժդեհ է ասում: Ո՞ւր է Նժդեհի արձանը: Անցավ հոբելյանը: Դեռ 115-ամյակին էին ասել, որ կլինի, անցավ 125-ամյակը՝ արձանը չկա:
Բանավեճը վարեց ԱՐԵՎԻԿ ՍԱՀԱԿՅԱՆԸ
Նախագիծն իրականացվում է «Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում:
Մշակույթի գործիչների ԴԵՄ ԱՌ ԴԵՄ բանավեճն ամբողջությամբ
