Ֆինանսական շուկայում հաճախ հանդիպող խնդիրներից է, երբ սպառողները որեւէ վարկային կազմակերպության հետ աշխատելու ընթացքում որեւէ պայմանավորվածություն չեն կատարում, ինչի արդյունքում տույժեր եւ տուգանքներ են կիրառվում: Սրա հիմանական պատճառն այն է, որ սպառողները ֆինանսական կազմակերպության հետ մինչ պայմանագիր կնքելը, այն չեն կարդում: Այսօր Համաշխարհային բանկի կողմից իրականացված «Սպառողների շահերի պաշտպանության եւ ֆինանսական գրագիտության ուսումնասիրության» արդյունքների շնորհանդեսի ժամանակ Aravot.am-ի հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց Կենտրոնական բանկի ֆինանսական ծառայությունների սպառողների պաշտպանության բաժնի պետ Արմենուհի Մկրտչյանը: Նրա խոսքերով` «Միշտ հայերը մտածում են` դժբախտությունը կամ փորձանքն իրենց հետ չի կատարվի, բայց գալիս է ժամանակ, երբ իրենք փաստի առաջ են կանգնում ու ասում` ի՞նչ կարող ենք անել: Բայց հիմնական խնդիրն այն է, որ պետք է կարդան պայամանգիրը, ոչ մի ֆինանսական կամ վարկային կազմակերպություն իրավունք չունի պարտադրել այդ պայմանագիրը, ընդամենը խնդիրը սպառողի իրազեկ լինելն է»:
Մեր այն հարցին՝ ի՞նչ է ձեռնարկում ԿԲ-ն, երբ վարկային կազմակերպությունը առաջարկում է զրո տոկոսադրույք, սակայն իրականում սպառողն ավելին է վճարում: Չնայած ԿԲ-ի ներկայացուցիչը անուններ չտվեց, սակայն վստահեցրեց, որ նման ընկերությունների նկատմամբ կարգապահական միջոցառումներ են կիրառում. «Կազմակերպությունները պարտավոր են փաստացի տոկոսադրույքը հրապարակել: Եթե ասում են` նոմինալ տոկոսադրույքը 10% է, ապա զուգահեռաբար պետք է ասեն փաստացին, ասենք թե՝ լրացուցիչ ծախսերը ներառած` հաճախորդի վրա կնստի 14%: Փաստացի տոկոսադրույքը ներկայացնելը պարտադիր է: Մոնիտորինգ ենք իրականացնում, հետեւում ենք գովազդներին, իրենց բուկլետներին…Հնարավոր չէ ամեն ինչը ներառել, որովհետեւ դաշտը մեծ է՝ ռադիո եւ հեռուստատեսություն եւ այլն: Մեր ուսումնասիրությունները ընտրանքային են»:
Համաշխարհային բանկն ուսումնասիրություն է կատարել այս տարվա հունվար ամսին շուրջ 2000 տնային տնտեսություններում: Ըստ ուսումնասիրության՝ վերջին 3 տարում ֆինանսական հաստատության հետ կոնֆլիկտ են ունեցել ֆինանսական ծառայությունից օգտվելու որոշում կայացրած հարցվածների 4%-ը: Հարցվածների 60%-ը ձեռնարկել են քայլեր՝ տվյալ ֆինանսական ընկերության հետ կոնֆլիկտը լուծելու ուղղությամբ: Իսկ հարցվածների 43%ը կոնֆլիկտը լուծելու քայլեր չի կատարել, պատճառաբանելով` սպառողները պատշաճ պաշտպանված չեն օրենքով: Կոնֆլիկտ ունեցած հարցվածների մեծ մասը տեղյակ է ֆինանսական հաշտարարի մասին, սակայն նրանցից ընդամենը 9%-ն է դիմել հաշտարարի գրասենյակ: Ըստ ՀԲ-ի՝ հայ սպառողների մոտ առկա է գիտելիքների եւ տեղեկացվածության պակաս, ուստի միջազգային մասնագետները գտնում են, որ Հայաստանում անհրաժեշտ է ֆինանսական գրագիտության լայնածավալ ծրագրերի իրականացում:
Կարդացեք նաև
Նելլի ԲԱԲԱՅԱՆ
