Սևահեր, կենսուրախ աչքերով և գրավիչ ժպիտով 19-ամյա Սարգիս Սարգսյանն արդեն 3 տարի զբաղվում է ըմբշամարտով, ինչպես նաև պարում է բրեյք դանս՝ ներքուստ զգալով ու լսելով իր երաժշտությունը:
Նա լսողության խնդիրներ ունեցող երեխաների հատուկ կրթահամալիրի վերջին դասարանի աշակերտ է: 2012-ին Եվրոպայի խուլերի ազատ ոճի ըմբշամարտի մրցումներում զբաղեցրել է առաջին տեղը՝ արժանանալով ոսկե մեդալի: Այժմ մարզվում է՝ ամռանը Բուլղարիայում անցկացվելիք խուլերի ըմբշամարտի աշխարհի առաջնությանը մասնակցելու համար:
«Ինձ համար այս մրցանակները շատ կարևոր են, ես ուզում եմ, որ իմ ընտանիքը հպարտանա ինձնով: Ուզում եմ աշխատել, ես հայ եմ և շատ եմ ուզում, որ Հայաստանի դրոշը բարձրացնեմ ու արժանապատվորեն ներկայանամ»,- ժեստերի լեզվով ասում է Սարգսյանը:
Ըմբշամարտին զուգահեռ նա ինքնուրույն սովորել է բրեյք դանս պարել՝ հետևելով հեռուստահաղորդումների ժամանակ պարողների շարժումներին.
«Երբ ուզում էի պարի գնալ, փող էր հարկավոր, և մայրիկս չուներ այդքան գումար, որ տար: Դա ինձ համար խթան հանդիսացավ, որ ես ինքնուրույն սովորեմ: Ես բացարձակապես ոչինչ չեմ լսում, բայց վիբրացիա եմ զգում ներքուստ, ու ամեն շարժում անելիս այն ներքուստ հաղորդվում է ինձ: Այն, ինչ զգում եմ պարելիս, դժվար է բառերով բացատրել»:
Դասընկերները նրան շատ են սիրում և մտերիմ են նրա հետ: Միասին գնում են եկեղեցի, ուխտագնացությունների, մասնակցում ֆուտբոլի մրցումների, միասին անցկացնում տոները:
«Երբ Սաքոն մեզ հետ է, մեր օրը շատ ուրախ է անցնում, շատ ենք ծիծաղում: Ինքը հորինում է, ստեղծում է պատկերներ, Չառլի Չապլինի այնպիսի մանրապատումներ է անում: Ինքը 100 տոկոսանոց մարդ է, ամեն ինչ կարող է անել, և նրա համար «չկա», «չեմ կարող», «չ»-ն գոյություն չունեն: Ինքը լրիվ ուրիշ է, մենք փորձում ենք նրա նման լինել, բայց ոչ մեկս չենք կարող, նա մեր մեջ առաջինն է»,- ասում է համադասարանցի Կոլյա Շահնազարյանը:
Ընկերներին անընդհատ ծիծաղ պարգևող, ընդգծված դիմախաղով, ակտիվ և ազատ շարժումներով երիտասարդն ապրում է ծնողների և 20-ամյա քրոջ հետ: Նա նշում է, որ մանկուց ականատես է եղել, թե ծնողներն իր «խլության պատճառով ինչ խնդիրներ են ունեցել, և շատ է ուզում, որ նրանք հպարտանան իրենով»:
«Հասարակությունը դեռ չի կարողանում ընկալել մեզ, ես չեմ լսում, բայց զգում ու հասկանում եմ նրանց հայացքներից, թե ինչպես են բամբասում, ձեռ առնում կամ ծաղրում մեզ: Իրենց թվում է, թե ես օժանդակ եմ ու խնդիրներ ունեմ, բայց ես ոչ մի խնդիր չունեմ, ես կարողանում եմ անել այն, ինչ շատ լսողներ չեն կարողանում անել»,- ժպտալով ասում է Սարգսյանը:
Նա նշում է, որ տեղեկացված լինելու համար շատ է օգտվում համացանցից, իսկ հեռուստացույց քիչ է դիտում, որովհետև լավ սուրդոթարգմանիչներ չկան կամ շատ քիչ են հեռուստատեսությունում:
«Ես կուզեի, որ ոչ թե առանձին հաղորդումներ լինեն ժեստերի լեզվով, այլ մի հեռուստաալիք, որ առավոտից մինչև երեկո ժեստերի լեզվով հաղորդումներ ներկայացներ: Շատ օրենքներ կան, որոնք մենք չգիտենք, օրինակ՝ եթե փողոցում անցումով չես անցնում, տուգանում են, ես իմ ուսուցչուհի Զուբեյդայից եմ իմացել, երբ հարցրել եմ նրան: Այն, ինչ հայտարարվում է բոլորի համար, ինձ համար նույնպես պետք է հայտարարվի: Ես պետք է իմանամ, իսկ ես տեղյակ չեմ»,- նշում է նա՝ հավելելով, որ ամեն ինչ շատ ավելի հեշտ կլիներ, եթե լսող մարդիկ մի քիչ ժեստերի լեզու սովորեին, հատկապես ոստիկաններն ու բժիշկները, որպեսզի հասարակությունում շփման մեջ իրենք խնդիրներ քիչ ունենային:
Կյանքի այս փուլում Սարգսյանի համար կարևոր է աշխատանք ունենալը.
«Հայ սուպերսթար» պարի մրցույթում հաղթած Հայկը, ով նույնպես լսողության խնդիր ունի, իմ ընկերն է: Հաճախ եմ գնում նրա մոտ պարելու և վերջերս նաև առաջարկ եմ ստացել նրանից՝ բրեյք դանս դասավանդելու իր ակումբ հաճախող լսող երեխաներին: Պետք է այնտեղ աշխատեմ ու վարձատրվեմ»:
Լիլիթ Առաքելյան
Լուսանկարները՝ Փիրուզա Խալափյանի
Medialab.am
