Կիրո Մանոյանը չի բացառում, որ հունիսի 18-ին կայանալիք Նալբանդյան-Մամեդյարով հանդիպումը տեղի չունենա: Նրա կարծիքով՝ եթե առաջիկա օրերին եւս Ադրբեջանը շարունակի ռազմական գործողությունները, մենք կարող ենք եւ չգնալ այդ հանդիպմանը: Եվ այդ հարցն, ըստ Մանոյանի, պետք է դնի հայկական կողմը՝ այդպիսով մղելու համար գերտերություններին, որ անվերջ հավասարության նշան չդնեն կողմերի միջեւ եւ իրենց հստակ գնահատականը տան մեղավոր կողմի քայլերին: Ներկայացնում ենք թեմայի շուրջ ՀՅԴ Հայ դատի եւ քաղաքական հարցերի գրասենյակի ղեկավար Կիրո Մանոյանի եւ Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի գործադիր տնօրեն Թեւան Պողոսյանի բանավեճը:
«Առավոտ»– Ինչպիսի՞ պատճառահետեւանքային կապ կա Քլինթոնի՝ Ղարաբաղի հարցով նոր մոտեցումներ ներկայացնելու մասին հայտարարության եւ վերջին օրերին սահմանագոտում տիրող իրավիճակի միջեւ:
Կիրո Մանոյան– Ես կարծում եմ, որ նման ուղղակի կապ չկա, պարզ է, որ ամսի 18-ին արտգործնախարարների հանդիպումը նախատեսված էր դեռեւս մինչեւ այդ սահմանային գործողությունները: Նաեւ՝ շատ վստահ չեմ, որ ամսի 18-ին կայանալիք հանդիպման ընթացքում կլինեն իսկապես նոր առաջարկներ: Կարծում եմ, որ կլինեն հիմնականում նոր փաթեթավորմամբ հին առաջարկները, առավել եւս, որ տիկին Քլինթոնը Երեւանում հայտարարեց՝ երեք հայտնի սկզբունքները մնում են անփոփոխ: Այլ բան Քլինթոնի այդ հայտարարության մեջ պետք չէ տեսնել:
Կարդացեք նաև
Թեւան Պողոսյան- Ադրբեջանը փորձում է տարբեր գործողություններով նախապատրաստվել մի գործընթացի՝ ուժային տեսակետով: Կազանը ցույց տվեց մի վերջակետ, երբ առկա ֆորմատները չաշխատեցին, Ադրբեջանը հետ կանգնեց բոլոր պայմանավորվածություններից եւ հիմա պետք է նոր դաշտ ստեղծի, որպեսզի փորձի ապացուցել իր ճշմարտացիությունը՝ ինչու է ինքը հետ կանգնել իր նախնական մի շարք «այո»-ներից: Բնականաբար, այս գործընթացների դեմը պետք է առնել եւ դիվանագիտական հակազդեցությամբ հասնել նրան, որ այդ նոր մոտեցումներում ձեւակերպումները լինեն առավելագույնս պրոհայկական: Ինչ վերաբերում է նշված կապին, ապա կարծում եմ, որ այնպես չէ, որ Քլինթոնն այստեղ տեսավ, որ կրակում են եւ միանգամից ասաց՝ եկեք վաղը նոր առաջարկներ անենք: Բնականաբար, դա պայմանավորված քաղաքականություն է համանախագահ երեք երկրների միջեւ, որտեղ էքսպրոմտային երեւույթներ չկան:
«Առավոտ»- Այսինքն՝ այդպիսով, Դուք չե՞ք կիսում այն մոտեցումը, թե Քլինթոնի այցով եւ արած հայտարարությամբ ԱՄՆ-ը այս փուլում գործընթացի կարգավորման մեջ առաջնային դերակատարությունը ստանձնելու հայտ ներկայացրեց:
Թ. Պողոսյան- Չէի ասի, թե ԱՄՆ-ը նման հայտ է ներկայացրել, որովհետեւ միշտ էլ այդ հայտը ներկայացվել է երեք երկրների կողմից: Եթե հիշում ենք երեք փուլերը, երբ Ֆրանսիան, ԱՄՆ-ը եւ Ռուսաստանը փորձեցին առանձին-առանձին ստանձնել գործընթացի կարգավորման գլխավոր դերակատարությունը, ապա կարծում եմ, որ դա եռակի դաս էր համանախագահ երկրներին, որ առանձին-առանձին գործելու դեպքում գործընթացն առաջ չի գնա:
Կ. Մանոյան- Կարծում եմ՝ ԱՄՆ-ը հաստատ, առնվազն այս ժամանակահատվածում, ղեկը ստանձնելու խնդիր չի դրել իր առջեւ, քանի որ իրենց մոտ նախագահական ընտրություններ են, եւ Ղարաբաղի հարցը իրենց համար այնքանով է կարեւոր, որ պատերազմ չլինի: Այս առումով Ֆրանսիան եւ Ռուսաստանը, որտեղ նախագահական ընտրություններն արդեն կայացել են, ավելի հանգիստ կարող են առաջնորդել, քան ԱՄՆ-ը, որն, իհարկե, ամեն կերպ կփորձի ցույց տալ, որ ինքը եւս ետ չի մնում:
«Առավոտ»– Այս օրերին հաճախ է նշվում, որ Հայաստան-Ադրբեջան սահմանագլխում սանձազերծված սադրանքը մարտահրավեր էր՝ ուղղված ՀԱՊԿ-ին, որի լիիրավ անդամն է Հայաստանը: Ինչպես տեսնում ենք, ՀԱՊԿ-ից որեւէ սաստող արձագանք չեղավ: Ընդամենը կազմակերպության մամլո խոսնակը նշեց, որ ՀԱՊԿ-ը մտահոգված է՝ հավելելով, որ Հայաստանից կազմակերպությանը այդ խնդրով չեն դիմել: Ի՞նչ է ցույց տալիս այդ արձագանքի բացակայությունը, եւ արդյոք Հայաստանը պե՞տք է դիմեր, որ դատապարտող կամ սաստող արձագանք լիներ:
Կ. Մանոյան- Լավ է, որ Հայաստանը չի դիմել, որովհետեւ սա այն միջադեպը չէր, որ մենք պետք է դիմեինք: Այսինքն՝ մենք պետք է դիմեինք որ ինչ՝ օգնությա՞ն հասեք:
Թ. Պողոսյան– Ես ուրախ եմ, որ մեր ուժն այնքան բավարար է, որ մենք կարող ենք ապավինել ինքներս մեզ եւ առնվազն հայ-ադրբեջանական սահմանի վրա մեր խնդիրները լուծել սեփական միջոցներով՝ առանց սպասելու որեւէ մեկի միջամտությանը:
«Առավոտ»– Առաջիկայում ռազմական գործողությունների վերսկսման հավանականությունն ինչպե՞ս եք գնահատում:
Թ. Պողոսյան- Այսօրվա դրությամբ Ադրբեջանը դեռեւս պատրաստ չէ լուրջ գործողություններ սկսելու եւ կլինեն միայն այդպիսի մանր-մունր բաներ, որոնց պետք է բոլոր հարթություններում այնպիսի պատասխան տալ, որ հաջորդ անգամ իրենք մի 25 տարի երկար մտածեն:
Կ. Մանոյան– Պետք չէ բացառել, որ հանկարծ Ադրբեջանի կողմից զինադադարի խախտումները կարող են վերածվել պատերազմի: Ընդ որում՝ անկախ Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի կամ որեւէ այլ երկրի կամքից: Դա կարող է տեղի ունենալ Ադրբեջանի խելահեղ սպառազինման եւ ռազմատենչ հայտարարությունների արդյունքում:
Բանավեճը վարեց ԱՐԵՎԻԿ ՍԱՀԱԿՅԱՆԸ
Նախագիծն իրականացվում է «Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստան» ծրագրի շրջանակներում:
Թեմայի շուրջ ՀՅԴ Հայ դատի եւ քաղաքական հարցերի գրասենյակի ղեկավար Կիրո Մանոյանի եւ Մարդկային զարգացման միջազգային կենտրոնի գործադիր տնօրեն Թեւան Պողոսյանի բանավեճն ամբողջությամբ
