Գրքերի դիզայնով զբաղվող նկարչի դիտարկումները
Վերջին շրջանում ակնհայտ է հայաստանյան որոշ հրատարակչությունների կողմից տպագրված գրքերի բարձր որակը: Սակայն նկարիչների շրջանում խոսվում է դրանցում հաճախ հանդիպող ցածրարվեստ նկարազարդումների մասին: Մասնագետները պնդում են, որ թանկարժեք գրքերի դիզայնը չի համապատասխանում դրանց բովանդակությանը, փաստում, որ որոշ դասագրքերի իլյուստրացիաներ արտատպված են դրսի հրատարակություններից:
«Առավոտը» այս թեմայով զրուցեց նկարիչ, արվեստագիտության թեկնածու, Երեւանի գեղարվեստի ակադեմիայի դոցենտ Վահե Գասպարյանի հետ: Նրա՝ Ի. Զիեդոնիի «Գունավոր հեքիաթները», Հ. Կորտամալիի «Պատմվածքները» եւ այլ գրքերի համար արված դիզայնը քանիցս ճանաչվել է լավագույնը ոչ միայն հանրապետական, այլեւ միջազգային մրցանակաբաշխություններում, իսկ 2011-ին նկարչի աշխատանքներով լույս տեսած՝ Ֆլորա Գրիգորյանի «Հայկական ազգային տարազ» եռալեզու ալբոմը մեծ պահանջարկ ունի նաեւ արտերկրում: Վահե Գասպարյանը ունեցել է ցուցահանդեսներ Հայաստանում, Ֆրանսիայում, Իտալիայում, ԱՄՆ-ում, Ռուսաստանում եւ այլուր:
Մեզ հետ զրույցում արվեստագետն ասաց, որ համակարծիք է իր կոլեգաների դժգոհությանը՝ մեզանում հրատարակվող գրքերի դիզայնի առումով: Նշեց, որ գրքի դիզայնը կամ նկարազարդումը առանձին մասնագիտություն է եւ Գեղարվեստի ակադեմիայում 3-րդ կուրսից գրաֆիկայի բաժնի ուսանողները ընտրում են կամ հաստոցային գրաֆիկան, կամ գրքի ձեւավորում մասնագիտությունը: «Նախկինում ուսանողները պրակտիկա էին անցնում տպարաններում, մի բան, որը մերօրյա ուսումնական ծրագրերից բացակայում է: Ստեղծվել էր կապ հրատարակչի եւ ապագա դիզայների միջեւ, նույնիսկ ուսանողները պատվերներ էին ստանում: Այժմ գրեթե խզվել է հրատարակիչ-Գեղարվեստի ակադեմիա կապը: Այսօր որոշ դասախոսներ սեփական նախաձեռնությամբ ուսանողների հետ այցելում են տպարաններ՝ այդպես լրացնելով բացը: Կարծում եմ, որ այս խնդրին շուտափույթ պետք է անդրադառնա համապատասխան գերատեսչությունը՝ տպարաններում անցկացվող պրակտիկան ներառելով ուսումնական ծրագրում»,- ասաց Վ. Գասպարյանը:
Մեր զրուցակիցը նշելով, որ մեզանում կան բարձրարվեստ մասնագետներ, հայտնեց, որ նրանցից շատերը չեն մասնակցում գրքերի ձեւավորման աշխատանքներին՝ չնչին վարձատրության պատճառով: «Մյուս կողմից էլ՝ հրատարակիչները, ելնելով գրքերի վաճառքից ստացված եկամուտներից, հնարավորություն չեն ունենում պատշաճ վարձատրել նկարչին, հետեւաբար ավելի քիչ միջոցներ հատկացնելով գրքերի նկարազարդումներին, բնականաբար, հրավիրում են ոչ բարձրակարգ մասնագետների»,- փաստեց արվեստագետը: Վահե Գասպարյանի հավաստմամբ՝ մեր մանկական գրքերի մեծ մասը «ագրեսիայի» է ենթարկվում օտար հեղինակների դրսից բերված ակնահաճո, ճաշակով, գրագետ ու բարձրարվեստ նկարազարդ գրքերի կողմից:
Անդրադարձ եղավ նաեւ դպրոցական դասագրքերի իլյուստրացիաներին. «Շատերում առկա նկարները երեխաների մոտ ոչ միայն հեռու են ճաշակ ձեւավորելուց, այլեւ պարզապես արտատպված են արտերկրում հրատարակված գրքերից»:
Վահե Գասպարյանին հուզում է նաեւ հայրենական մուլտֆիլմերի հերոսների արտաքինը. «Որոշ անիմացիոն ֆիլմերում նույնիսկ ծնողն է դժվարանում ճանաչել, թե ինչ կենդանիներ են, այնքան են դրանք աղավաղված: Մինչդեռ մուլտֆիլմերի հերոսները նաեւ իրենց արտաքինով պետք է բարի ու լուսավոր հետք թողնեն երեխայի վրա»:
ՍԱՄՎԵԼ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
