Հեղինակային իրավունքների միջազգային օրվանից՝ ապրիլի 23-ից կմեկնարկեն «Երեւանը համաշխարհային գրքի մայրաքաղաք» ծրագրի միջոցառումները:
«Առավոտը» գրքի ոլորտի մարդկանց եւ ընթերցողների շրջանում անցկացրած հարցախույզից ճշտեց նրանց հուզող երեք հիմնական հարցերը. ինչո՞ւ են Հայաստանում աճում հեղինակային իրավունքի խախտումները, ինչո՞ւ հայ գրողները մասսայաբար հասու չեն արտասահմանյան ընթերցողին, ինչո՞ւ հայ գրողը գրեթե չի ստեղծում համաշխարհային գրականությանը մրցունակ արժեքներ: Հարցերի պատասխանները ստանալու ակնկալիքով զրույցի հրավիրեցինք Առաջին գրական գործակալության (ԱԳԳ) տնօրեն Արեւիկ Աշխարոյանին:
ԱԳԳ-ն հիմնվել է 2011թ.՝ հայ հեղինակներին արտերկրում ներկայացնելու նպատակով: Գործակալությունը ներկայացնում է մի քանի գրական ոլորտ՝ արձակ, պոեզիա, մանկական գրականություն եւ ոչ գեղարվեստական գրականություն: Կառույցի հետ համագործակցում են շատ հեղինակներ, այդ թվում՝ Գուրգեն Խանջյանը, Լեւոն Խեչոյանը, Հովհաննես Երանյանը, Արամ Պաչյանը, Հրաչյա Սարիբեկյանը: Գործակալությունը ունի արտերկրում գործող ենթագործակալություններ (Իտալիայում, Սլովենիայում, Լեհաստանում, Հունաստանում, Բրազիլիայում եւ Իրանում):
Արեւիկ Աշխարոյանը հայտնեց, որ իրենց հետազոտությունների արդյունքում եկել են եզրահանգման, որ բարձրարժեք գրականություն ստեղծվում է այն ժամանակ, երբ դրան նախորդել է լուրջ թարգմանչական պրոցես: Մեր զրուցակցի համոզմամբ, թարգմանություններին պետք է մոտենալ զգուշորեն, քանի որ գեղարվեստական արժեքը անհաջող թարգմանության արդյունքում կարող է տուժել:
Արեւիկ Աշխարոյանը սրտնեղեց, թե հայ թարգմանիչների քանակը չի գերազանցում 50-ը, չկան մասնագետներ, որ գրականություն թարգմանեն ֆիններենից, հոլանդերենից, ճապոներենից, խորվաթերենից, չինարենից, կորեերենից:
Անդրադառնալով գրքի ոլորտում առկա այլ խնդիրների, տիկին Աշխարոյանը հայտարարեց. «Օրինակ, 1961 թվականից Սենտ Էքզյուպերիի «Փոքրիկ իշխանը» ունեցել է բազմաթիվ հրատարակություններ՝ հեղինակային իրավունքների ոտնահարմամբ: Միայն 2011 թվականին է հայ հրատարակիչներից մեկի կողմից գնվել հրատարակելու իրավունքը ու ձեռնարկը կյանքի կոչվել: Այլ օրինակներ էլ կան, որ այս կամ այն ստեղծագործությունը չի գնվել պաշտոնապես, այլ ընդամենը թարգմանվել է միջնորդ լեզվից: Ի դեպ, աշխարհում «ավանդույթ» կա, որ երբ որեւէ երկրի հրատարակչական «գողը» մեկ անգամ բռնվում է, նրա համերկրացիները հետագայում խնդիրներ են ունենում հեղինակային իրավունքներ ձեռք բերելիս. նրանց կամ միանգամից մերժում են, կամ առաջարկում վատ պայմաններ»:
ՍԱՄՎԵԼ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
