Սուրեն Թադեւոսյան ռեժիսորն Իսպանիայում է: Հարցազրույց անցկացնելու համար օգնության դիմեցինք նորագույն տեխնոլոգիաներին: Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցը եղավ միջնորդը մեր եւ հայտնի ռեժիսորի միջեւ: Խոսեցինք նրա մանկությունից, երիտասարդությունից, ռեժիսորի այսօրվա գործունեությունից: Մեր զրույցին կարող եք արդեն հետեւէլ` Ձեր հայացքը մի փոքր ներքեւ ուղղելով:
-Ինչպե՞ս է անցել փոքրիկ Սուրենի մանկությունը:
-Շատ երջանիկ: Շատ վառ հիշողություններ ունեմ ի շնորհիվ հայրիկիս: Նա սիրում էր ճամփորդել, եւ մենք ամեն ամառ մեքենայով ճամփորդում էինք մինչեւ Սեւ ծով: Իմ մանկությունից առաջինը ինչ գալիս է մտքիս, ծովն է: Երեւի թե այդ պատճառով սերը դեպի ծովափնյա քաղաքներ իմ մոտ մնաց ամբողջ կյանքում:
-Ինչպիսի՞ երեխա եք եղել մանուկ հասակում: Մի փոքր բնութագրեք Ձեզ:
– Երեւի խելացի: Սիրել եմ կարդալ. 5-րդ դասարանում արդեն կարդացել էի Խնկո- Ապոր անվան գրադարանի բոլոր գրքերը, որի համար գրադարանի կողմից ստացել էի պատվոգիր: Ես ունեմ եղբայր, ով ինձանից 5 տարի մեծ է: Իմ ընկերները միշտ եղել են նրա ընկերները, այսինքն` ես միշտ շփվել եմ ինձանից 4-5 տարի մեծ մարդկանց հետ: Երեւի դա ինչ-որ հետք է թողել իմ վրա:
– Այդ տարիքում այդքան գիրք եք կարդացել, ո՞րն է ամենից շատ տպավորվել:
Օրինակ` այդ տարիներին շատ էի սիրում Ильф и Петров, Гашек, ֆանտաստիկա էի շատ սիրում: Հիմա ինձ ավելի շատ հետաքրքրում է դակումենտալ գրականություն, բայց անխոս անտարբեր չեմ Նիցշեի կարգի բարդ փիլիսոփաների աշխատանքների նկատմամբ, ոչ էլ ավելի թեթեւ, օրինակ Կոելոյի:
– 10-րդ դասարանում ընդգրկվել եք Բժշկական համալսարանի КВН-ի ЕPМИ թիմում, ի՞նչ տվեց այն Ձեզ:
– Ամեն ինչ: Մինչ այդ, ես պատրաստվում էի ընդունվել Իրավաբանական եւ շարունակել իմ ազգականների գործը (շատերը իրավաբաններ են): Ճիշտ ա, ես ընդունվեցի Իրավաբանական եւ սովորեցի երկու տարի, բայց իմ ճակատագիրը լրիվ այլ էր: Ես անչափ շնորհակալ եմ իմ ավագ ընկերներից, ովքեր վստահեցին ինձ եւ չնայած իմ տարիքին (ես ամենափոքրն էի), ընդունեցին ինձ թիմ. դա 180աստիճանով փոխեց իմ կյանքը:
– Վերջին տարիներին КВН-ում ընդգրկվել էիք որպես ժյուրիի անդամ եւ գնահատում էիք այսօրվա երիտասարդների հումորը: Տարբերությունը մե՞ծ է ներկայիս եւ Ձեր սերնդակիցների միջեւ: Եվ ե՞րբ էր հումորն ավելի արժեքավոր:
– Հումորը փոխվել է, եթե իհարկե կարելի է այդպես ասել: Մեր ժամանակ հումորը ավելի ինտելեկտուալ էր, ավելի սուր էր, ավելի պահանջող եւ պարտադրող էր: Հիմա կիրառվող՝ գռեհիկ, տգեղ, շատ փչացած հոտ ունեցող հումորների ստեղծման ձեւը մենք էլ գիտեինք, բայց, բնականաբար չէինք օգտագործում: Մենք աշխատում էինք հարգել հանդիսատեսին: Ամեն դեպքում, ես հարգում եմ այսօր շատերին, ովքեր հումորի ասպարեզում փորձում են լավ, որակյալ պրոդուկտ տալ: Դա գնալով ավելի ու ավելի դժվար է դառնում:
– Ի՞նչն է պատճառը, որ այսօր հումորը ավելի գռեհիկ է դարձել:
– Մարդիկ էլ այդքան չեն սիրում մտածել: Չեմ ուզում ասել, որ մակարդակի անկում է տիրում, բայց իրոք մարդիկ հիմա սիրում են աչքերով ժպտալ, այլ ոչ թե ուղեղով: Այսինքն չեն մտածում, որ գտնեն հումորի աղբյուրը, այլ միանգամից, մի բան աչքը տեսնի ու ծիծաղի: Իսկ դա հիմնականում լինում է գռեհիկ բաների վրա:
– Ստանալով երկու կրթություն (Տնտեսագետ, Իրավաբան), ինչու՞ որոշեցիք ուսումը շարունակել ռեժիսորական ուղղությամբ:
– Դա են էր, ինչ ես միշտ երազել եմ: Ընդունվելու պահին, ես ունեի արդեն բավականին փորձ, նկարահանումներ «Շարմի» կազմում: Ինձ հեշտ էր սովորել, փորձը շատ կարեւոր է, թե ուսումից առաջ, թե կրթություն ստանալուց:
– Պարոն Թադեւոսյան, այսօր հայ ռեժիսորները ունե՞ն ազատ ստեղծագործելու հնարավորություն:
– Ես կարծում եմ, որ ցանկացած ռեժիսոր եթե ասելիք ունի, նա կարող է դա անել: Նստել եւ լացել, թե փող չկա, մեջք չկա ու մի շարք բաներ, դա հեշտ է, դա թույլ կամ անբան մարդկանց սիրված ձեւն ա պահելու: Թարմ օրինակ. ես ունեմ ֆիլմի սցենար գրված, որ համարում եմ (ոչ միայն ես) ունի լուրջ ասելիք: Ֆիլմը ընդհանուր համամարդկային գաղափարների ու արժեքների մասին է: Հայկական ֆիլմ չի եւ այն անհնար է նկարահանել մի քանի հազար, կամ թեկուզ մի քանի տասնյակ հազար դոլարով: Եվ ի՞նչ, նստեմ ամբողջ կյանքս բողոքեմ, որ ոչ մեկ չի գալիս դուռս ծեծում եւ ասում, թե Սուրեն ջան, արի քեզ փող տանք, քո կինոն նկարի՞: Չէ, ես մի փոքր էլ կտանջվեմ, կծախսեմ իմ ժամանակն ու գումարը եւ կգրեմ գիրք, այդ սցենարի հիման վրա: Մի գուցե մի օր կարողանամ նկարահանել այն: Ի դեպ, սա ուղղակի օրինակ չէր. հունիս ամսին այդ գիրքը տպագրվելու է Իսպանիայում:
– Այն իսպաներենո՞վ է լույս տեսնելու:
– Այստեղ իսպաներեն: Մի գուցե Երեւանում տպվի հայերեն եւ ռուսերեն: Ես գրում եմ ռուսերեն, հետո թարգմանում եմ: Ինչքան էլ իսպաներենը իմ համար հարազատ դարձած լինի՝ ես մտածում եմ ռուսերեն, դպրոցական կրթությունս եղել է ռուսերեն:
– Իսկ գրքի վերնագիրն ի՞նչ է:
– “ БРАТСТВО 12-и ՛՛ կամ ՛՛ 12.12.12՛՛
– Ֆիլմի սցենարի մասինմի փոքր մանրամասներ կպատմե՞ք:
– Ունեմ պայմանագիր եւ մինչեւ գրքի հրատարակելը չեմ կարող շատ բաներ բացահայտել: Միայն ասեմ, որ թեման շատ լուրջ է, կապված է հավատքի հետ, բայց պարզ եւ հասկանալի լեզվով է: Ամեն ինչ, ինչ արել եմ մինչ օրս, ընդհանրապես համարում եմ զրո, այս սցենարի եւ գրքի դեմ: Ակեղծ եմ 100%-ով:
– Այնուամենայնիվ, բացի տեխնիկական եւ նյութական միջոցներից,`ի՞նչ է պետք լավ որակ ստանալու համար:
-Փորձ, կրթություն եւ անկեղծություն, բայց այս ամենը միայն ասելիք ունենալուց հետո: Միլիոնավոր ֆիլմեր կան անիմաստ, բայց որակով նկարված, ու՞մ են պետք:
–Պարոն Թադեւոսյան, Ձեզ մեծամասնությունը ճանաչում է, Ձեր նկարահանած տեսահոլովակներով: Ի՞նչ նախապայմաններ են պետք, որ նկարեք այս կամ այն տեսահոլովակը եւ ի՞նչ նշանակություն ունի ձեզ համար երգը:
– Կոնկրետ իմ մոտ երգի հոգեհարազատ լինելը իմ համար ուղիղ կապ ունի ի վերջո ստացվող որակի հետ: Այն երգերի տեսահոլովակները, որոնք ինքս սիրել եմ, լսել եմ, միշտ ավելի հաջողված են ստացվել, քան այն երգերի, որոնց նկատմամբ ոչ մի դրական, պոզիտիվ զգացմունքներ չեմ ունեցել: Օրինակ` Միշոյի կամ Արսեն Սաֆարյանի տեսահոլովակները, այն ինչ ես սիրել ու լսել եմ, շատ ավելի լավ է ստացվել, ի հարկե իմ կարծիքով: Բայց անկեղծ պետք է ասեմ, որ ինչպես բոլոր տեսահոլովակներ նկարահանող ռեժիսորները, այնպես էլ ես, Հայաստանում շատ բան արել եմ զուտ որպես աշխատանք, այսինքն՝ գումարի համար:
– Իսկ շուկայական գներից կխոսե՞ք: Կարծես թե գնաճի տենդենց է նկատվում:
– Անկեղծ ասած, չեմ հետեւում այդ «շուկայում» փոփոխություններին, որովհետեւ դա ինձ չի հետաքրքրում: Ես մինչ այսօր ստանում եմ որոշ առաջարկներ Հայաստանում տեսահոլովակներ նկարահանելու, բայց մեծ մասից հրաժարվում եմ, որովհետեւ հատուկ գալ Հայաստան տեսահոլովակ նկարահանելու, տեղին չեմ գտնում: Եթե ես գործերով պետք է գամ, եւ ունեմ միաժամանակ նկարահանման առաջարկ, ես միգուցե համատեղեմ դա: Հնարավոր է մարտ ամսին այդպես էլ լինի: Իսկ գները գիտեմ, որ հիմա այնքա՜ն տարբեր են, որ նույնիսկ չգիտես` ուրախանա՞ս, թե՞ տխրես:
– Իսպանիայում շարունակում ե՞ք տեսահոլովակներ նկարահանել եւ այդտեղ ինչպե՞ս է արվում:
– Այստեղ իմ գործունեությունը շատ բազմազան է, բացի նկարահանումներից ունեմ բավականին մեծ փակ բաժնետիրական ընկերություն, որը զբաղվում է ինտերնետ-նախագծերով, այս պահին ութն են: Ուրիշ գործընկերների հետ կառավարում ենք մի շարք զուտ բիզնես կառույցներ (համերգների կազմակերպում, գիշերային ակումբ, շինարարություն, սպա սալոն եւ այլն): Ես հիմա հիմա գրքի վրա եմ աշխատում, տեսահոլովակների ժամանակ չկա, ճիշտն ասած: Պլանավորած տեսահոլովակներ կան ամառային ամիսներին, իսկ Հայաստանի հետ կապված հնարավոր է մի ամսվա ընթացքում գամ եւ նկարահանեմ մի հատ տեսահոլովակ, բայց դեռ չէի ուզենա դրա մասին խոսել:
–Մի առիթով թատերագետ Լեւոն Մութաֆյանը ասել է, թե հայ ռեժիսորների 90 տոկոսը տառապում է մասնագիտական անգրագիտությամբ: Այս մասով ի՞նչ կասեք
– Ես կասեի 95տոկոսը, բայց դա շատ բարդ թեմա է ու սկսել պետք է դպրոցից: Մենք ունենք դեպքեր, երբ թատերականի ռեժիսուրան ավարտած երիտասարդները շատ տաղանդավոր եւ հզոր ռեժիսորներ են դառնում. թարմ օրինակ՝ Հարութը Շատյան: Բայց, ցավոք, ինձ թվում է դա ավելի շատ ներքին տաղանդի շնորհիվ է, այլ ոչ թե ստացած ուսման:
–Վերջերս Հանրային հեռուստատեսությունը նոր ֆիլմեր նկարեց, ի՞նչ կասեք դրանց մասին: Կցանկանայի «Ես եմ» ֆիլմից խոսեիք:
– Անկեղծ ասած, չեմ տեսել, իսկ ընդհանուր հավանում եմ հանրայինի պրոեկտները:
– Ունե՞ք մրցակիցներ մասնագիտական ոլորտում:
Եթե խոսքը Հայաստանում տեսահոլովակներ արտադրող ռեժիսորների մասին է, ապա ասեմ, որ ես չեմ ապրում եւ աշխատում Հայաստանում, հետեւաբար ինձ չի հետաքրքրում ոչ մի տեսակի մրցակցություն իմ հայրենիքում: Ամբողջը թողնում եմ իմ սիրելի կոլեգանեերին: Իսկ մրցակիցներ իմ մասնագիտության մեջ ունեմ հազարավոր, եթե ոչ միլիոնավոր մարդկանց (խոսքս աշխարհի մասշտաբով):
Քրիստինա Միրզոյան
