Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը 21-րդ դարը հայտարարել է ալերգիայի դար, քանի որ վիճակագրական տվյալներով այն 3-րդ հազարամյակի խոլերա է:
Ալերգիան (հուն.allos-այլ, ergon-ազդեցություն) օրգանիզմի գերզգայուն վիճակն է: Ալերգիա առաջացնող նյութերը` ալերգածինները, բնույթով և ազդեցության տեսակով խիստ տարբեր են լինում` կենսաալերգածիններ, ծաղկափոշու, սննդային, արդյունաբերական, ֆիզիկական բնույթի և այլ տեսակների:
Ըստ ալերգոլոգ Աստղիկ Բաղդասարյանի` Հայաստանում ալերգիայի ամենտարածված տարատեսակներն են փոշու տզերից, շներից եւ ծաղկափոշուց առաջացող ալերգիաները: 22-ամյա Տաթևիկի մոտ արդեն 5 տարի է, ինչ ծաղկափոշուց ալերգիա է առաջանում. «Յուրաքանչյուր գարնան սկիզբ ինձ մոտ ազդարարվում է ալերգիայով. մաշկս և աչքերս դառնում են չափազանց զգայուն, սկսվում է սաստիկ քոր, աչքերս բորբոքվում են: Այս նույն ախտանիշնրն առաջանում են նաև ամռանը, երբ երկար ժամանակով մեկնում եմ հանգստանալու քաղաքից դուրս, ուր կան բազմապիսի ծաղիկներ և ծառեր»: Տաթևիկը նաև նշում է, որ ալերգիայի դեմ օգտագործում է մի շարք դեղամիջոցներ, որոնք սակայն օգնում են միայն ժամանակավոր:
Ըստ տիկին Բաղդասարյանի` ապացուցված փաստ է, որ ալերգիաների առավել շատ տեսակներ տարածված են զարգացած եւ ոչ թե զարգացող երկրներում։ «Օրինակ` Եվրոպայում (մասնավորապես Մեծ Բրիտանիայում եւ Իռլանդիայում), ուր գրանցվել են անձնական հիգիենայի պահպանման ամենաբարձր ցուցանիշները, ալերգիաներն ամենամեծ տարածումն ունեն։ Զարմանալի է, բայց փաստ. որքան շատ են մարդիկ իրենց և իրենց երեխաներին զերծ պահում միկրոբների, կենդանիների, հողի և փոշու հետ շփումից, այնքան ավելի թույլ է դառնում նրանց իմունային համակարգը, ինչն էլ պատճառ է դառնում տարատեսակ ալերգիաներ ունենալուն։ Հակառակ դրան, զարգացող երկրներում, ուր բնակչությունն այնքան էլ հետեւողական չէ հիգիենայի հարցերում, ալերգիաների տարածվածության փոքր ցուցանիշ կա»,- բացատրում է ալերգոլոգը։
35-ամյա Աննան տառապում է տարատեսակ ալերգիաներից, սակայն ամենից շատ վախենում է ծաղկափոշուց առաջացած ալերգիայից. «Մի անգամ, երբ բարձրանում էինք Արա լեռն, ինձ մոտ ուժեղ ալերգիա սկսվեց, և ես խեղդվում էի, չէի կարողանում շնչել, ինձ մոտ տագնապ էր առաջացել, կարծում էի` կխեղդվեմ, քանի որ անտառի մեջտեղում էինք, և շուրջ բոլորս ծառեր ու ծաղիկներ էին: Այդ օրվանից այլևս նման փորձեր չեմ կատարում»:
Մասնագետի հավաստմամբ` ալերգիաները սրվում են հատկապես գարնան եւ աշնան ամիսներին՝ պայմանավորված բնության մեջ կատարվող մի շարք գործոններով՝ ծաղիկների փոշոտմամբ եւ այլն։ «Սակայն փոշու տզերի հանդեպ ալերգիան, օրինակ` մարդկանց մոտ կարող է նկատվել ողջ տարվա ընթացքում, եւ մանավանդ ձմռանը, քանի որ փոշու տզերը գոյատեւում են տներում, իսկ մարդիկ ձմռան ամիսներին մեծամասամբ տանն են լինում»,- նշում է Աստղիկ Բաղդասարյանը։ Նա, որպես օգտակար խերհուրդ, նշում է մի քանի միջոցներ ալերգիայի դեմ պայքարելու համար. Օշինդրը (պոլին)` որպես ալերգիայից ազատվելու միջոց.
«Պատրաստել օշինդրի թունդ թուրմ` եռացնելով այն 10 րոպե, ու թողնել, որ սառչի: Լավ լվացվել օճառով ու հետո ձեռքերն ու դեմքը լվանալ այդ թուրմով, սակայն չչորացնել, այլ թողնել, որպեսզի ինքն իրեն չորանա: Եղնջատենդը ձեզ երկար ժամանակ հանգիստ կթողնի:
Ալերգիայից ազատվելու ամենալավ միջոցներից մեկը համարվում է թարմ նեխուրի հյութը (1-2 թեյի գդալ՝ օրը 3 անգամ ուտելուց 30 րոպե առաջ): Փոշու, հատկապես գրքի փոշու նկատմամբ եղած ալերգիային շատ լավ օգնում է հետեւյալ բույսերի հավաքածուն` հազարաթերթիկ, արեւքուրիկ, խատուտիկի արմատներ, դաշտային ձիաձետ, եգիպտացորենի թելիկներ, երիցուկ եւ մասուրի պտուղներ: Այս խառնուրդից 4 ճաշի գդալ լցնել 1 բաժակ ջրի մեջ ու թողնել մինչեւ առավոտ: Առավոտյան դնել կրակին ու հասցնել եռման ջերմաստիճանի, բայց չեռացնել ու թողնել 4 ժամ: Այնուհետեւ խմել օրվա ընթացքում 3 անգամ բաժակի 1/3-ի չափով: Այս ընթացքում չի կարելի ալկոհոլ օգտագործել»:
Ամփոփելով՝ մասնագետը նաեւ տեղեկացնում է, որ եթե ծնողներից մեկնումեկն ալերգիայի հակում ունի, ապա հավանականությունը, որ երեխան եւս ալերգիկ կլինի, կազմում է 70 տոկոս։
P.S «Ալերգիա» տերմինը 1-ին անգամ օգտագործել է մանկաբույժ Կլեմենտ Ֆոն Պիկետոնը 1906 թվականին: Նա նկատել է, որ իր հիվանդներից որոշների մոտ ախտանիշները իհայտ են գալիս արտաքին միջավայրի որոշակի նյութերի` ալերգենների հետ շփումից:
Ալվինա Սիսյան