Երեխայի կյանքում ճակատագրական նշանակություն ունի դայակի ընտրությունը: Հոգեբան Անահիտ Գալստյանն ասում է. «Յուրաքանչյուր ծնողի համար շատ կարևոր և պատասախանատու քայլ է դայակի ընտրությունը, քանի որ ծնողը նրա դաստիարակությանը և խնամքին է վստահում իր երեխային, ով այդ ընտանիքի համար մի ամբողջ աշխարհ է, ում երջանկությունից կախված է նաև այդ ընտանիքի երջանկությունը»:
Հոգեբանի խոսքով ՝ հայ ծնողները այնքան էլ ուշադիր և քմահաճ չեն դայակի ընտրության հարցում. «Շատ հայ ծնողներ դայակ են ընտրում ծանոթների, բարեկամների խորհրդով, առանց ուշադրություն դարձնելու, թե արդյոք այդ անձը ունի դայակին բնորոշ գծեր: Իսկ ներկա ժամանակում, ով աշխատանք չի գտնում, գործազուրկ է, որոշում է դայակ աշխատել»,- ասում է Անահիտ Գալստյանը:
Նրա հավաստմամբ՝ դայակ ընտրելիս այս խնդիրն էլ պետք է հաշվի առնել, քանի որ իր մասնագիտական աշխատանքից զրկված անձը, ով դայակ է աշխատում զուտ ապրուստի միջոց հայթհայթելու համար, դառնում է ագրեսիվ, արագ բորբոքվում է, ջղայնանում, ինչը բնականաբար անդրադառնում է երեխայի հոգեբանությանը:
32-ամյա Մարինան արդեն մեկ տարի է, ինչ իր մեկամյա երեխայի խնամքը վստահել է դայակի: «Ես շատ գոհ եմ իմ երեխայի դայակից, մանկավարժական կրթություն ունեցող 50-ամյա կին է, մեր տան հարևանությամբ էր ապրում, գործազուրկ էր, ես էլ ընտրեցի դայակ: Ինձ համար շատ կարևոր է, որ նա կիրթ և խելացի կին է»:
10-ամյա Գոռն էլ չի մոռացել իր դայակին, բայց ամեն անգամ հիշելիս երեխան վախ է զգում. «Ես 5 տարեկան էի և մանկապարտեզ էի գնում, իմ դայակը՝ ընկեր Աստղիկը, գալիս էր ինձ մանկապարտեզից տուն տանելու: Նա ինձ ստիպում էր, որ ուղիղ ճանապարհիս նայելով տուն գնամ: Եթե ճանապարհին ուզում էի ընկերներիս հետ խաղալով կամ միասին վազելով գնայինք, ծեծում էր»,- ասում է նա:
«Ճի՞շտ է արդյոք դայակ վարձելը» հարցին հոգեբանը պատասխանում է. «Միանշանակ չեմ կարող ասել, քանի որ կան ծնողներ, ովքեր աշխատանքի կամ այլ պատճառներով պարզապես ստիպված են դիմել դայակի օգնությանը: Իսկ այն, որ պետք է շատ ուշադիր լինել մանավանդ 1-3 տարեկան երխաների համար դայակ ընտրելիս, միանշանակ է: Այդ տարիքում երեխան ունի անգիտակցական մանկություն, հիշողությունները շատ աղոտ են և կցկտուր, բայց այդ տարիքում տեղի ունԵցած ցանկացած իրադարձություն խորը հետք է թողնում երեխայի հոգեկան աշխարհում»:
Հոգեբանի խոսքով՝ լավ դայակը կարող է նաև մեծ դեր խաղալ երեխայի կյանքում: «Եթե դայակը կիրթ է, խելացի և լավ մարդ, ապա երեխան շատ գիտելիքներ, որը գուցե չկարողանար ստանալ իր իր ծնողներից, կստանա դայակից: Բացի այդ, դայակը կարող է նպաստել նաև երեխայի սոցիալիզացիային: Շփվելով դայակի հետ՝ երեխան աստիճանաբար սովորում է բացի իր ծնողներից շփվել նաև այլ մարդկանց հետ»:
Պարզելու համար, թե ծնողները դայակ ընտրելիս ավելի շատ ինչին են ուշադրություն դարձնում, անցկացրինք փոքրիկ հարցախույզ: 27-ամյա Արևիկի համար շատ կարևոր է դայակի մանկավարժական կրթությունը. «Ես կարծում եմ, որ եթե դայակը ունենա մանկավարժական կրթություն, ապա կկարողանա ճիշտ վարվել երեխայի հետ: Ինձ համար կարևոր է նաև դայակի տարիքը, եթե երեխան շարժուն է, անհանգիստ, բնականաբար, ավելի հեշտ կլինի եթե դայակը երիտասարդ լինի, իսկ եթե տարիքով կին է՝ արագ հոգնում է և ակամայից ջաղայնանում երեխայի վրա»:
Բայց 32-ամյա Նարինեն չի էլ պատկերացնում, որ երկրորդ անգամ դայակ կվարձի: «Ես չկարողացա դիմանալ մայրական խանդին, ներս էի մտնում և տեսնում, թե երեխաս ինչպես է իրեն լավ զգում դայակի գրկում, և իմ ներս մտնելը ոչ մի արձագանք չի առաջացնում նրա մոտ: Վախեցա, որ աստիճանաբար երեխան ինձանից ավելի կհեռանա և հրաժարվեցի դայակի ծառայություններից, էլ երբեք երեխայիս խնամքը դայակի չեմ հանձնի»:
Այս հարցին հոգեբան Անահիտ Գալստյանը այսպիսի բացատրություն է տալիս. «Բնականաբար, այդ վախը բոլոր մայրերի մոտ էլ կա: Բայց այդ բացը պետք է լրացնել ամեն առավոտ երեխային արթնացնելով և երեկոյան քնեցնելով: Եթե մայրերը այս երկու քայլերը անում են քնքշանքով, երեխային սիրելով, ջերմություն տալով, ապա երեխան չի փորձի դայակի մեջ իր մայրիկին տեսնել և կսպասի, թե երբ է մայրը իրեն քնեցնելու կամ առավոտյան շորերը հագցնելու»: Իսկ բոլոր ծնողներին, ովքեր դայակ են ընտրում, Անահիտ Գալստյանը խորհուրդ է տալիս դիմել հոգեբանի օգնությանը, ով կխոսի դայակի հետ, կծանոթանա նրա բնավորությանը, մարդկային տեսակին, կծանոթանա ծնողների պահանջներին և խորհուրդ կտա կատարել ճիշտ ընտրություն:
Անի Ենոքյան
