Հակադարձում է «Ժառանգության» նախկին անդամ Զոյա Թադեւոսյանը եւ բարձրաձայնում մարդահամարի կեղծված արդյունքների մասին:
– Տարիներ շարունակ ՀԱԿ-ը հասարակության մի ստվար հատվածին ակտիվ պահեց՝ նպատակ ունենալով անցկացնել արտահերթ ընտրություններ եւ որպես արդյունք՝ իրականացնել համակարգային փոփոխություններ, հիմա ազնի՞վ եք համարում հերթական ընտրությունների գնալը:
– ՀԱԿ-ի առաքելությունն այն չէր, որ ընտրազանգվածին անընդհատ ոգեւորեր արտահերթ ընտրություններ անցկացնելու գաղափարով, այլ այն, որ ընտրազանգվածն ինքն է որոշում՝ ինչպիսի՞ երկրում ապրել, եւ ընտրազանգվածն ազատ է՝ որոշելու, թե ի՞նչ վերաբերմունք ցույց տալ կեղծված ընտրություններին: Եթե մեր հասարակության մեջ կա մի հատված, որը գիտակցում է ընտրությունների դերը երկրի թե ներկայի, թե ապագայի կառուցման եւ զարգացման առումով, ՀԱԿ-ն էլ հենվում է այդ հատվածի վրա. միայն այդ հատվածով հնարավոր չէ երկիրն արմատապես տանել այն ճանապարհով, որով պետք է ընթանար: 20 տարի շարունակ մենք ընթանում ենք մի ճանապարհով, որը ժողովրդավարությունը որպես ուղի ընտրած ազգերը մերժել են: Մենք անընդհատ կանգնում ենք նույն կոտրած ջրաղացի առջեւ, որը պտտվում-պտտվում է եւ մեզ հրամցնում կեղծված ընտրություններ, որոնց արդյունքում ունենում ենք կործանվող տնտեսություն, բարոյալքված հասարակություն, մնացյալ բոլոր արժեքներն էլ հավասարվում են զրոյի: Եթե չունես զարգացած տնտեսություն, հնարավոր չէ խոսել մնացյալ արժեքների մասին: ՀԱԿ-ը 4,5 տարի փորձեց հասարակության մեջ արթնացնել, բարձրացնել այդ «ես»-ի գիտակցումը: Յուրաքանչյուրը պետք է հասկանա, որ ինքն այս երկրում, բացի պահանջներից, ունի նաեւ որոշակի պարտավորություններ: Այդ պարտավորությունները մի մասն իրականացնում է, մի մասն էլ անկյունում նստած՝ հեգնանքով, սարկազմով, անտարբեր, յուրաքանչյուրն իր բնույթին համարժեք, հետեւում է ընթացքին, հետո չարախնդում, թե՝ խաբվեցինք: Ոչ մեկն այս երկրում, բացի յուրաքանչյուր հայ քաղաքացուց, պատասխանատվություն չի կրում: ՀԱԿ-ը չի կարող բոլորի փոխարեն պատասխանել: Յուրաքանչյուրս, բոլորս միասին պետք է պատասխան տանք այն ամենի համար, ինչ տեղի է ունեցել: Ես դա չեմ համարում ՀԱԿ-ի առաքելությունը, այլ յուրաքանչյուր հայ մարդու՝ Հայաստանում գտնվողի էլ, Հայաստանից դուրս գտնվողի էլ: Մենք հայրենիք ենք կորցնում. դա լուրջ պատասխանատվություն է, եւ այդ պատասխանատվության մեջ յուրաքանչյուրս մեր անելիքները պետք է որոշենք, հետո նոր հեգնենք: Եթե ոչինչ չեմ անում, հանգիստ կհեգնեմ, բայց եթե ես անցնում եմ տառապանքի միջով, ես ետ եմ նայում, տեսնում իմ տառապանքները եւ միայն ցավում եմ, որ կոնկրետ արդյունքներ չեմ գրանցել, որովհետեւ շատերը ինձ խանգարել են նաեւ. սա է խնդիրը:
– Դուք ԿԸՀ-ում աշխատել եք, կարելի է ասել, որ ներսից եք ծանոթ ընտրակեղծիքների մեխանիզմներին. հերթական ընտրությունների գնալով՝ որտե՞ղ են երաշխիքները, որ ՀԱԿ-ը կկարողանա պահել իրեն տրված ձայները:
– Նորից գալիս ենք հասարակությանը: Մենք պետք է պահենք այդ ձայները, Կոնգրեսը գերբնական կարողություններով օժտված կառույց չէ: Կոնգրեսում հասարակ քաղաքացիներ են, մարդիկ, ովքեր ավելին են գիտակցում մյուսներից: Մենք ամեն ինչ կանենք, որպեսզի այդ ընտրությունները չկեղծվեն, բայց կարո՞ղ ենք, արդյոք, հարյուր տոկոսով երաշխավորել, որ չեն կեղծելու: Բոլոր դեպքերում, այն ռեսուրսները, որոնց տիրապետում է Կոնգրեսը, բավարար են՝ հետեւելու ընտրությունների ընթացքին: Բայց տասնապատիկ ավելի մեծ ռեսուրսներ ներդրվում են, որպեսզի ընտրությունները կեղծվեն, եւ դա կատարվում է պետական մակարդակով: Ի՞նչ կարող է անել Կոնգրեսը՝ բանակի դեմ, ոստիկանության դեմ: Եթե ես հասկանամ, որ ՀԱԿ-ը պայքարելու մեխանիզմներ ունի ուժային կառույցների դեմ, որոնք օժանդակում են, որպեսզի ընտրությունները կեղծվեն… չեմ կարծում, որ ՀԱԿ-ն օժտված է այդպիսի գերբնական կարողություններով: Երբ հրավիրում ես ոստիկանին, որպեսզի նա կեղծարարին սաստի կամ դուրս բերի ընտրատեղամասից, ոստիկանն անտարբեր նայում է քեզ վրա, առաջին հերթին փորձում է քեզ տեղամասից դուրս բերել: Բանակը շարասյունով բերվում է, եւ բաց քվեարկություն է իրականացվում իշխանական թեկնածուի օգտին: Ի՞նչ կարող է անել այս պարագայում ՀԱԿ-ը:
– ՀԱԿ-ի տարբեր ներկայացուցիչներ ասում են, Դուք էլ շեշտեցիք՝ «մենք ամեն ինչ կանենք, որպեսզի ընտրությունները չկեղծվեն». մի փոքր պարզաբանեք՝ ի՞նչ պետք է անել Ձեր նշած ոստիկանների եւ բանակի դեմ, ի՞նչ պետք է անել, երբ ԿԸՀ-ում արձանագրությունները կեղծվում են, առավոտյան էլ միջազգային դիտորդները հայտարարում են, թե ընտրությունները հիմնականում համապատասխանում էին եվրոպական չափանիշներին:
– «Ամեն ինչ կանենք» ասելով՝ նկատի ունենք կազմակերպչական բոլոր հարցերը, որոնք տեղավորվում են ՀԱԿ-ի իրավասության շրջանակներում: Դա գիտակ, բանիմաց վստահված անձանց ինստիտուտի ձեւավորումն է, ովքեր կլինեն տեղերում եւ կկարողանան վերահսկել ընտրությունների ընթացքը, ժամանակին եւ ըստ էության արձագանքել տեղի ունեցող անօրինականություններին, ԸԸՀ-ին, ԿԸՀ-ին ներկայացնել համապատասխան փաստաթղթերը: Մի խոսքով՝ կանեն այն, ինչը օրենքով թույլատրվում է անել: Օրենքից դուրս ՀԱԿ-ը չի կարող որեւէ բան անել եւ չի էլ անի: Ինչո՞ւ նախագահի աթոռը զբաղեցնող անձին, մյուս իշխանավորներին, երբ նրանք հայտարարում են, որ պատրաստվում են ազատ, արդար, թափանցիկ ընտրությունների, չեք հարցնում՝ ինչպե՞ս են դա պատրաստվում անել: Մանավանդ որ՝ իմ ունեցած տեղեկություններով, մարդահամարի արդյունքում պետք է ունենանք ավելի շատ բնակչություն, քան իրականում առկա է: Ի դեպ, ենթադրյալ բնակչության 65 տոկոսն ընտրողներ են: Ուրեմն ստացվում է, որ ունենք ընտրողների մի հսկայական զանգված, ովքեր Հայաստանում չեն, բայց ի վերջո հայտնվելու են ընտրացուցակներում, ավելին՝ ընտրելու են: Ի՞նչ են պատասխանելու իշխանություններն այս հարցերին, ինչպե՞ս են պարզաբանելու այս հարաբերությունները: Կեղծված մարդահամարն արդեն իսկ վկայությունն է նրա, որ իշխանության տված ցանկացած խոստում մնալու է խոստման մակարդակում: Իշխանությունը ոչ մի քայլ առաջ գնալու մտադրություն չունի, ի՞նչ կարող է անել «գերհզոր» լիազորություններով օժտված Կոնգրեսը:
Ազատ եւ թափանցիկ ընտրությունները բոլորիս են պետք՝ եւ իշխանությանը, եւ Կոնգրեսին, եւ ցանկացած մեկին, ով ապրելու է Հայաստանում:
– Իսկ ի՞նչ գնահատականներ կտաք ԿԸՀ-ի ներկայիս կազմին, ԿԸՀ նախագահին:
– Ընդհանրապես չեմ վերաբերվում: Դա ինձ համար կարեւոր օղակ չէ, որ վերաբերմունք ձեւավորեմ, մի ամորֆ մարմին է, որտեղ բոլորը ձեռք բարձրացնողներ են, «կողմ» քվեարկողներ, որոնք կողմ են արտահայտվելու բոլոր այն որոշումներին, որոնք կընդունվեն նախագահականում եւ կներկայացվեն այդ մարմնին:
– Դուք նախկինում «Ժառանգության» անդամն էիք, հիմա հարում եք ՀԱԿ-ին: Այդ երկու քաղաքական կառույցները այսօր «սառը պատերազմի» մեջ են, ու չնայած դրան՝ ՀԱԿ-ից կոչեր են հնչում, որ «Ժառանգությունն» ու ՀՅԴ-ն պետք է համագործակցեն ՀԱԿ-ի հետ՝ գոնե ազատ, արդար ընտրություններ ապահովելու գաղափարի շուրջ: Դուք ի՞նչ կասեք Ձեր նախկին կուսակիցներին:
– Կոնգրեսի կոչը միանգամայն տեղին է, որովհետեւ եթե հայրենիքը վտանգի մեջ է, յուրաքանչյուրս դառնում ենք զինվոր եւ պարտավոր ենք ծառայել հայրենիքին:
ՆԵԼԼԻ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
