ՈՒԶՈՒՄ ԵՄ ՀԱՎԱՏԱԼ, ՈՐ ԵՐԿԽՈՍՈՒԹՅԱՄԲ ԿՍԿԶԲՆԱՎՈՐՎԻ ՔԱՂԱՔԱԿԻՐԹ ԲԱՆԱԿՑԵԼՈՒ ՄՇԱԿՈՒՅԹԸ

Ասում է այդ գործընթացի նկատմամբ այնուամենայնիվ վերապահումներ  ունեցող ՀՀՇ վարչության անդամ Հովհաննես Իգիթյանը

– Հետաքրքիր է, թե որպես ՀՀՇ վարչության մի անդամ, որի հիմնական աշխատանքն արտերկրում է եւ ժամանակ առ ժամանակ է գալիս Հայաստան՝ ի՞նչ զգացիք, երբ հերթական անգամ գալով հայրենիք՝ պարզեցիք, որ ՀՀՇ-ի Ձեր ընկերների մի մասը հայտնվել է այլ կառույցի մեջ: Ընդ որում՝ դրանք մարդիկ են, որոնք ՀՀՇ-ի համար ամենադժվար տարիներին մնացել էին կուսակցության մեջ, 2008-ից հետո՝ հայտնվել բանտերում, իսկ հիմա սկսել են կասկածվել իշխանության հետ գործարքի մեջ:
– Նախ՝ ես անհեթեթ եմ համարում, որ քաղաքական ճանապարհ անցած մարդիկ իրար հանդեպ ընդդիմություն են: Չի՛ լինում ընդդիմության ընդդիմություն: Երկրորդ՝ հաստատ որեւէ մեկն ասած կլինի, թե ի՜նչ է պատահել որ՝ մի քանի հոգի են դուրս եկել կուսակցությունից:
– Այո՛, ասել են, թե դուրս են եկել միայն ՀՀՇ Կենտրոնի տարածքային կազմակերպության որոշ անդամներ, բայց անդամագրվել են շատերը:
– Ինձ թվում է՝ դա դիվանագիտական պատասխան է: Եվ քանի որ դիվանագետ չեմ՝ կարող եմ անկեղծորեն ասել իմ՝ որպես Հովհաննես Իգիթյանի կարծիքը: Ես կատարվածը ցավով եմ ընդունում եւ փորձում գտնել իմ բացատրությունը, քանի որ չեմ գտնում այս երեւույթի արդարացումը: Օբյեկտիվ արդարացումը երեւի այն է, որ երբ բացակայում է գլոբալ քաղաքական դաշտն ու գործունեությունը՝ մարդկանց մեջ կուտակվում է ըմբոստություն, եւ այն ուղղում են միմյանց նկատմամբ: Ու սկսում են մեկը մյուսի մեջ թշնամի փնտրել, վտանգ տեսնել եւ ինչու չէ՝ նաեւ որոշ անհաջողություններն են պայմանավորում այն հանգամանքով, որ ինչ-որ մեկը սխալ է գործել թիմում: Բայց ես վստահում եմ երկու թիմերին էլ եւ երկուսին էլ համարում եմ ընդդիմություն: Որոշ մարդիկ ասում են՝ ի՞նչ գիտեք, թե վաղն այդ ուժն ինչ է դառնալու: Հայաստանը փոքր երկիր է՝ իրար ճանաչում ենք. Ամերիկա կամ Գերմանիա չենք, որ պիտի սպասենք քաղաքական ուժի դրսեւորմանը: Ես այդ մարդկանց, որոնք դուրս են եկել ՀՀՇ-ից ու ստեղծել նոր կուսակցություն՝ ճանաչում եմ ու չեմ կարող նշել մի իրավիճակ, որն ապրած չլինեինք միասին: Գիտեմ, թե նրանք ուր են գնալու ու, թե մոտավորապես ինչ են ասելու: Ես համոզված եմ, որ նրանք պայքարելու են Հայաստանում ժողովրդավարական եւ ազատական սկզբունքների՝ նրա համար, ինչը մենք համարում ենք եվրոպական արժեքներ:
– «Ազատ դեմոկրատներ» կուսակցությունում հայտնված Ձեր գործընկերները դժգոհ են, որ ՀՀՇ-ն այլեւս կորցրել է ինքնուրույնությունը եւ դարձել ՀԱԿ-ի կողմից ղեկավարվող կառույց: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս փաստարկին, թե ՀՀՇ-ն կորցրել է իր դեմքը:
– Սկսեմ օբյեկտիվ պատճառաբանությունից՝ նախագահական ընտրություններում ուժերը պետք է միավորվեին Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին աջակցելու համար: Եվ եթե ընտրությունները նորմալ անցնեին՝ ամեն կուսակցություն կվերադառնար իր քաղաքական տեղը եւ կզբաղվեր իրեն համապատասխան գործունեությամբ: Բայց քանի որ ընտրություններում անօրինականությունները եւ հետո արձանագրված գործընթացներն է՛լ ավելի խորացրին առկա հակասություններն ու հակամարտությունը՝ թե՛ անվտանգության տեսանկյունից, թե՛ համատեղ ուժերով պայքարելու համար, այդ քաղաքական ուժերը մնացել են միասին: Ցանկացած կուսակցություն պետք է քիչ թե շատ կորցներ իր ինքնուրույնությունն այդ դաշինքում, ու այդպես էլ եղավ: Եվ իհարկե դա վնաս կհասցներ ցանկացած կուսակցության՝ նաեւ ՀՀՇ-ին, որը գտնում եմ՝ լուծվեց այլ կուսակցությունների մեջ:
Եվ երբ երկար ժամանակ պայքարում ես մի բանի համար ու հաջողության չես հասնում՝ նորմալ մարդն առաջին հերթին փորձում է փնտրել պատճառն իր մեջ: Ու նաեւ այդ պատճառով կարող եք լսել որոշ դժգոհություններ:
– Դժգոհությունը վերաբերում է նաեւ սկսված երկխոսությանը: Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի արած հայտարարությանը, թե ՀԱԿ-ի եւ իշխանության միջեւ երկխոսության շնորհիվ «միջազգային ասպարեզում անսահմանորեն բարձրացել է Հայաստանի հեղինակությունը որպես քաղաքակիրթ երկիր»՝ հետեւեց հարցադրում, թե փաստորեն «մենք 3 տարի պայքարել ենք, որպեսզի անսահմանորեն բարձրացնենք Ավազակապետության հեղինակությունը միջազգային ասպարեզում՝ այն ներկայացնելով որպես քաղաքակիրթ պետություն»:
– Այս երկխոսության շնորհիվ Հայաստանի հեղինակությունը իրոք շատ բարձրացավ դրսում: Ես Եվրոպայում նկատել եմ այդ մթնոլորտը՝ Հայաստանի հանդեպ վերաբերմունքը փոխվել է, այսինքն՝ այլեւս չենք համարվում անուղղելի երկիր: Հայաստանն այսօր իր ժողովրդավարական հեղինակությամբ ու չափանիշներով ավելի բարձր է, քան Վրաստանը, որտեղ գոյություն չունի երկխոսություն իշխանության եւ ընդդիմության միջեւ:
Բայց չեմ կարծում, որ եթե Եվրոպայի կարծիքը մեր մասին ավելի բարձր է, քան իրականությունն է՝ դա օգտակար է Հայաստանի համար: Մենք ունեցել ենք այդպիսի իրավիճակ, երբ Հայաստանը համարվում էր հոյակապ ժողովրդավարական երկիր՝ 1998-ի նախագահական ընտրություններից հետո, երբ ընդդիմադիր բոլոր ուժերը ողջունեցին իշխանության թեկնածուին, հետագայում էլ միացան՝ այս կամ այն ձեւով: Եվ հիշեք, որ Հայաստանում ամենավատ երեւույթները կատարվել են հենց այդ ժամանակ: Սակայն այն գործիքը, որը դրսից կարող էր օգնել ժողովրդավարության կայացմանը՝ չէր օգտագործվում, Հայաստանով չէր զբաղվում:
– Մեկ շաբաթից էլ պակաս է մեզ բաժանում սեպտեմբերից, որը ՀԱԿ-ի նախանշած ժամկետն է՝ տրված իշխանություններին արտահերթ ընտրությունների հարցում կողմնորոշվելու համար, այլապես խոստացել են, որ օրակարգում կմնա մեկ պահանջ՝ Սերժ Սարգսյանի եւ կոալիցիայի հրաժարականը: Ձեր կանխատեսմամբ, երկխոսության տապալման դեպքում արդյոք ՀԱԿ-ին կհաջողվի՞ հասնել այդ նպատակի իրականացմանը, եթե հաշվի առնենք, որ նախորդել են հայտարարություններ, թե երկիրը զերծ եք պահելու քաղաքական ցնցումներից՝ «բացառապես Ադրբեջանի կողմից պատերազմի վերսկսման վտանգը չմեծացնելու նկատառումով»:
– Նպատակը, ճանապարհը եւ գաղափարախոսությունը չեն փոխվել, իսկ երկխոսությունը մարդիկ համարում են մի միջոց, որը պետք է փորձվեր: Անկախ նրանից, թե այս երկխոսությունն ինչ որ հանգուցալուծման կբերի կամ ոչ՝ շարունակվելու է պայքարը:
Եվ ամեն դեպքում՝ պետք է հասկանանք, որ ընդդիմության համար ավելի դժվար էր գնալ երկխոսության, քան իշխանության համար: Ի վերջո, ուժային ողջ մեքենան 3 տարի շարունակ աշխատում էր այդ մարդկանց դեմ: Բայց անցնելով վիրավորանքների վրայով եւ գուցե կորցնելով ձայներ, քանի որ ժողովրդի մի մասը կարող է՝ դեմ էր դրան, այնուամենայնիվ, ընդդիմությունը գնաց այդ քայլին: Ու թեեւ այս տեսակետից ընդդիմության համար ավելի դժվար էր, բայց իշխանությանն այս երկխոսությունը եւ դրա հաջող ավարտն ավելի է պետք: Եվ չնայած ինձ համար նման ելքը թվում է ֆանտաստիկ՝ ուզում եմ հավատալ, որ ի վերջո կարող է այսպիսով դրվի քաղաքակիրթ ու քաղաքական բանակցելու, խոսելու մշակույթի սկիզբը: