A1plus-ի Post Scriptum հաղորդաշարի հաղորդման (23.06.2011) հյուրն է Եր—անի քաղաքապետ Կարեն Կարապետյանը
-Պարոն Կարապետյան, այսօր շատ է հնչում մետրոյի թանկացման հետ կապված հարցը: Ասում են, որ աշխարհի բոլոր երկրներում մետրոն դոտացիայի վրա է: Այդուամենայնիվ, ինչո՞ ւ Դուք այլ—ս չեք կարող պահել այն դոտացիան, որը կա:
– Մետրոն մեզ մոտ էլ է դոտացիայի վրա, մենք դոտացիան չենք վերացրել: Մենք ներկայացրել ենք մի քանի թիվ. մեզ մոտ մեկ ուղ—որի ծախսը կազմում է մոտավորապես 160 դրամ, ընդ որում՝ 160 դրամը օպտիմալ անհրաժեշտից շատ ավելի ցածր է: Ելնելով դրանից — հաշվարկելով մեր հնարավորությունները, մենք հաշվարկել ենք, որ պետք է գանձենք 100 դրամ, որպեսզի կարողանանք մետրոն անխափան պահել: Ինձ թվում է, որ բոլորին էլ պարզ է, որ քաղաքապետարանը հաճույք չի ստանում, որ մեր բնակիչների համար ստեղծվում են ավելի բարդ պայմաններ: Բայց մենք վտանգ ունենք մետրոն կորցնելու, մեկ, — երկրորդը` կառավարությունը վարկային միջոցներ ներգրավելով, որպեսզի մետրոյի անվտանգությունը ապահովի` պարտավորություն է վերցրել ժամանակին, որ մարման միջոցը լինելու է սակագինը: Եվ իրականում դոտացիայի թիվը չի պակասել, ուղղակի այդ դոտացիայի թիվը բավարար չէ մետրոն անխափան պահելու համար:
– Կարելի՞ է ենթադրել, որ Մետրոպոլիտենի ուղեվարձի թանկացումը հնարավոր կդարձնի մոտ ապագայում քաղաքային մետրոյի ցանցի ընդլայնման:
– Ոչ, ցավոք սրտի, որովհետ— Մետրոպոլիտենը թանկ հաճույք է: 50 դրամը, որը որ կա, չի հոգում իր ընթացիկ խնդիրները: Որպեսզի պատկերացնեք, թե ինչ թվերի մասին է խոսքը` 250 միլիոն դոլար: Այսինքն կա ստանդարտ` մեկ կիլոմետր մետրոն ինչ արժե: Մենք կկարողանանք դա անել: Մենք՝ նկատի ունեմ պետությունը, դա նույնիսկ քաղաքի խնդիրը չէ, որովհետ— քաղաքի «մուսկուլով» չէ:
-Այսինքն, մետրոյի վարձերից հաստատ նոր կայարաններ չե՞ ն կառուցվելու:
– Միանշանակ: Մետրոյի վարձերից մենք ընթացիկ ծախսերը չենք կարողանում հոգալ, մենք դոտացիա ենք անում, դա աղբյուր չի կարող հանդիսանալ: Սակայն ես պեսիմիստ չեմ — հավատում եմ, որ ուշ թե շուտ մեր երկիրը կլինի տրամաբանական, կազմակերպված — հարուստ երկիր, — իրեն դա թույլ կտա: Այս պահին նման բան չկա:
-Այսօր որոշում է ընդունվել աղբահանությունը դարձնել 400 դրամ, ավտոկայանատեղի համար` 300 դրամ: Արդյոք դա նշանակո՞ւմ է, որ եթե հիմա ամեն տեղ կան հարյուրավոր «ստոյանչիկներ», մենք պետք նրանց վճարենք 300 դրամ:
– Ոչ: Նախ այդ «ստոյանչիկները» — գները քաղաքապետարանի կողմից չեն կարգավորվում, — երկրորդ, աղբահանության — կայանատեղերի համար օրենքները, որ ընդունվել են, այնտեղ գրված է մաքսիմալ գինը: Ճիշտն ասած, ես համարում եմ, որ օրենքների մեջ գները չպետք է գրված լինեն, օրենքների մեջ պետք է գրված լինի մեխանիզմը, թե ինչպես է գնագոյացումը կատարվում: Որովհետ— դոլարը այսօր 375 դրամ է, վաղը, մյուս օրը փոփոխվելու է: Եվ եթե փոփոխվում է, ապա մենք ստիպված ենք լինելու օրենքի մեջ փոփոխություն կատարել, այլ ոչ թե մեթոդիկայի մեջ, որը որ կհաստատենք: Այդ գները մաքսիմալն է նշված: Օրենքը գրված է ոչ այսօրվա ավտոկայանատեղերի համար: Այս օրերին մենք ստորագրել ենք «Սվարկո» ընկերության հետ պայմանագիր, — ծառայությունը լինելու է, ինչպես ամբողջ աշխարհում: Հիմնականում այդ «պարկովչիկ» ասվածները չեն լինելու, լինելու է ավտոմատացված համակարգ, — դա մաքսիմալ սակագինն է, որ կարող է լինել: Մենք մտադիր ենք մի քանի օպերատոր ունենալ — համապատասխան մրցակցային դաշտ ապահովել, այդ դեպքում փաստ չի, որ այդ գինը կլինի, ավելին` ես վստահ եմ, որ այդ գինը չի լինի:
– Ամեն մայթի վրա գրած է, օրինակ՝ Կասյան փողոցում. « Փողոցի այս մասը տրված է վարձակալության»: Ո՞ւմ է տրված վարձակալության: Ո՞վ է տվել այդ վարձակալությունը:
– Մենք վերջերս վարձակալության պայմանագրերը գույքագրել ենք, քանի որ շատ դեպքերում «պարկովչիկները» աշխատում էին առանց հիմքի: Իսկ օրենքը ընդունելուց — համապատասխան պայմանագրերը կնքելուց հետո այդ դաշտը կկարգավորվի:
– Հաջորդ հարցը վերաբերում է խցանումներին — նոր կառուցվող շենքերին: Հետ—ելով խցանումներին, կարելի է մտածել, որ Եր—անը նախատեսված չէ այդքան բնակչության համար:
– Ընդհանրապես շատ քաղաքներում է, ցավոք սրտի, տրանսպորտային խնդրի լուծումը մեկ քայլ ետ քաղաքաշինությունից: Երբ պրոբլեմը չի առաջանում, դրա մասին չեն մտածում: Ես հաճախ եմ օգտագործում հետ—յալ արտահայտությունը` ասում են, ինչ տարբերություն հմուտ — խելոք մարդու միջ—. խելոք մարդը կամայական իրավիճակում ելքը գտնում է, հմուտ մարդը այդ իրավիճակի մեջ չի ընկնում: Հիմա կկարողանանք մենք հմուտ կառավարում անել, որ կանխատեսենք բոլոր պրոբլեմները, որ առաջանում են: Մենք փորձելու ենք: Ինչ վերաբերում է խցանումների դեմ պայքարին` մենք արդեն սկսել ենք: Այդ խնդրի հիմնական լուծումը նոր երթուղային ցանցն է, որի մասին հայտարարել ենք, — կարծում եմ՝ բավականին խելոք ցանց ենք ունենալու սեպտեմբերին: Հետո մրցույթ ենք անցկացնելու, որի հիմնական տրամաբանությունը հետ—յալն է` միկրոավտոբուսներից անցնելու ենք միջին — մեծ ավտոբուսներին` երթ—եկության համապատասխան լարվածությունը նվազեցնելու համար, բացի այդ, մենք այսօր արդեն նպատակադրված ենք սեպտեմբերի 1-ից ժամանակային գրաֆիկը փոխել՝ 8.30-ից սկսած մանկապարտեզները, դպրոցները, 9.00-ին `աշխատանքը, 9.30-ին՝ բուհերը: Եթե նկատում եք, ամռան ընթացքում խցանումները քիչ են՝ զուտ այդ դաշտով պայմանավորված: Այսինքն, կան ադմինիստրատիվ միջոցառումներ, որոնք ժամանակավոր լուծումներ են տալիս, — կան ստրատեգիական լուծումներ` երթուղային ցանց, տրամաբանություն, փիլիսոփայություն, որը պետք է փոխել: Իսկ ճանապարհաշինությունը, իհարկե, պետք է կանխատեսել քաղաքի զարգացման հետ, որպեսզի նման խնդիրներ չառաջանան:
-Հարգելի քաղաքապետ, ե՞րբ են շահագործումից ընդհանրապես, ոչ թե մասնակի, դուրս գալու «Գազել» մակնիշի երթուղային տաքսիները:
– Մենք հույս ունենք, որ սեպտեմբերին կունենանք նոր երթուղային ցանց, այնուհետ— կհայտարարենք մրցույթ: Մեր քաղաքացիներին ուզում եմ հետ—յալը ասել՝ տրանսպորտի բնագավառում ամբողջ փիլիսոփայությունը լինելու է այն, որ սակագինը չփոխվի: 100 դրամ սակագինը գուցե — ծախսափակ չլինի, որպեսզի մեր պոտենցիալ գործընկերները ներդրումներ անեն, միջին — մեծ ավտոբուսներ բերեն: Սակայն մենք փորձելու ենք երթուղային ցանցը այնպես կառուցել, որ բիզնեսը տրամաբանական լինի ու շահագրգռություն ստեղծի գումար ներդնելու, եթե չէ, ապա մենք գնալու ենք լրացուցիչ սուբսիդավորման: Շատերը հարց են տալիս. «Դուք հայտարարել եք, որ տրանսպորտում բարեփոխումներ են լինելու, ինչու ավտոբուս չկա»: Ավտոբուսը գին ունի, ռիսկ ունի, տրամաբանություն ունի — այնպես չէ, որ կախարդական փայտիկը խփենք — վաղը 200 ավտոբուս լինի: Մենք հայտարարել ենք, որ քաղաքապետարանը 200 ավտոբուս է բերելու Չինաստանից — դրանով հաստատում ենք, որ շատ վճռական — հետ—ողական ենք լինելու այդ ուղղությամբ: Տրանսպորտային գործող ընկերություններին էլ ենք առաջարկել, որ իրենք իրենց տրանսպորտը փոխեն: Առաջարկել ենք որպես գործընկեր, այսպես ասեմ` առաջին գիշերվա իրավունքն ենք տալիս իրենց, ուզում եք` փոխեք, եթե չէ, գալու է մեկ այլ օպերատոր՝ միջին — մեծ ավտոբուսով: Այնպես որ, կարծում եմ, մենք այստեղ եթե ճիշտ ցանց կառուցենք՝ կունենանք որոշակի հաջողություններ:
-Ես ճի՞շտ հասկացա, որ այդ ավտոբուսների գինը կլինի ոչ 100 դրամ, այլ ավելի շատ:
– Ոչ, կլինի 100 դրամ, մենք փորձում ենք ցանցը այնպես կազմակերպել, որ 100 դրամի մեջ տեղավորվենք: Եթե չենք տեղավորվում, իսկ դրա հավանականությունը բավականին բարձր է, ապա մենք պակասը կսուբսիդավորենք:
-Եր—անի տրամվայը վերացնելու վերաբերյալ:
– Տրամվայը նույնպես ամբողջ աշխարհում դոտացիա պահանջող տրանսպորտ է: Հիմա ինչպես ենք մենք մեր ընտանիքում մեր բյուջեն կառավարում: Ունենք այսքան հնարավորություն, ունենք այսքան անելիք: Համապատասխան ձ—ով ընտրում ենք առաջնահերթությունը: Պետք է տրամվայը պահել, թե ոչ` դա արդեն անցած հարց է, դրա մասին չխոսենք: Կարծում եմ, այն ժամանակվա կառավարիչները հասկացել են, որ տրամվայ պահելը քաղաքապետարանի կամ պետության «մուսկուլներով» չի:
– Չ՞ի լինելու տրամվայ Եր—անում:
-Մոտակա ապագայում ես նման ծրագիր չեմ էլ քննարկում:
-Իսկ Ձեզ չի՞ խանգարում այն հանգամանքը, որ երթուղայինների գծերի տերերը ազդեցիկ մարդիկ են, այսպես ասեմ:
– Ընդհանրապես:
-Վերնիսաժի մասին: Ընդհանրապես Վերնիսաժի տոնավաճառը պե՞տք է: Ավելի լավ չէ՞ր լինի, ինչպես կոմունիստական շրջանում՝ շատրվաններ, զբոսայգի — այլն:
– Պետք է Վերնիսաժը: Նույնիսկ, եթե մենք հիմա Վերնիսաժը արգելենք, չեք պատկերացնում ինչ ալիք կբարձրանա: Ընդհանրապես Վերնիսաժը շատ քաղաքներում քաղաքի յուրահատկությունն է, համն ու հոտն է: Վերնիսաժը հնություն է, սուվենիր է, ոսկերչական իր է — այլն: Լավ, ճիշտ կազմակերպված Վերնիսաժը քաղաքի «ֆիշկան» է: Ընդհանրապես Վերնիսաժի մեր վարձակալը, կարծում եմ, ճիշտ չի մոտենում իր պարտականություններին, չնայած մենք հորդորել ենք — իրենից պահանջել, որպեսզի այնտեղ նորմալ կենցաղային պայմաններ ստեղծի: Որոշակի փոփոխություններ կան, բայց փոփոխությունները բավարար չեն: Իր պայմանագիրը մինչ— 2012 թ.-ն է, — ինքը շատ լավ գիտի, որ եթե չստեղծի համապատասխան միջավայր, ապա մենք ստիպված կլինենք այլ գործընկեր ունենալ:
– Ի՞նչ դրական փոփոխություններ եք արձանագրել Ձեր ղեկավարման կարճ ժամանակահատվածում:
– Դա եր—ի ես չպետք է ասեմ, բայց կարծում եմ, որ հիմնական մեր թիմի աշխատանքն այս պահին այդքան էլ եր—ացող չէ, որովհետ— մենք խաղի կանոն կամ համակարգ ենք ուզում դնել կառավարման, որոշումների կայացման հարցերում: Իսկ ինչ որ կատարվում է, ավելի ճիշտ՝ մեր քաղաքացիները կարող են գնահատել:
-Առաջիկա ամսում բարենորոգման ի՞նչ նախագծեր եք սպասում — վարչական ո՞ր շրջաններում:
– Բազմաթիվ — բոլոր:
-Ուզում եմ հարցնել բացօթյա առ—տրի մասին: Եր—անի բոլոր քաղաքապետերը գալիս եւ ասում են` արգելելու եմ, էլ ոչ մի առ—տուր, հետո կամաց-կամաց նորից բուսնում է: Դուք կարո՞ղ եք ասել, որ Ձեր օրոք այդ պրոցեսը նորից չի կատարվի:
– Այո, կարող եմ ասել:
– Այսինքն կա՞ն երաշխիքներ, որ բացօթյա առ—տուր չի լինելու:
– Բացօթյա առ—տուր չի լինելու: Պաղպաղակ, ջուր, ծաղիկ լինելու է, որովհետ— օրենքը դա թույլ է տալիս, փորձելո՞ւ են խախտել: Փորձելու են: Ի՞նչպես ենք պայքարելու՝ հետ—ողական, արգելելով — համապատասխան միջավայր ու տեղ ստեղծելով: Հիմա տեսեք, արդեն բազմաթիվ աշխատող մինի շուկաներ կան:
– Եվս մեկ հարց, որը վերաբերում է Նարեկ Սարգսյանին: Շատ հարգում եմ այդ ճարտարապետին, բայց կարծես թե ճարտարապետական բոլոր պաշտոնները ինքն է գրավել, նա— Ձեր մոտ է աշխատում: Դա արդարացվա՞ծ եք համարում:
– Այո, հակառակ դեպքում իրեն չէի հրավիրի:
-Այս գմբեթի խաթե՞ր է նա դարձել….
– Ոչ, միանշանակ ոչ: Տեսեք, ես Նարեկ Սարգսյանին իրականում գնահատում եմ — որպես ճարտարապետ, — որպես կառավարիչ: Եվ շատ լավ հետ—ել եմ այն ալիքին, որ Նարեկ Սարգսյանի դեմ էր ուղղված: Կարծում եմ, հիմնականում մեղադրանքները օբյեկտիվ չէին, կամ այդ մարդը ինչքան ուժեղ պետք է լինի, որ քաղաքում բոլոր պրոբլեմները ինքն է ստեղծել: Ես չեմ համարում, իհարկե, որ բոլոր լուծումները տրամաբանական են եղել, — ես չեմ էլ բացառում, որ մեր թիմը կարող է սխալվելու հավանականություն ունենալ: Այդ իսկ պատճառով մենք հետադարձ կապը մաքսիմալ փորձել ենք ձ—ավորել, որպեսզի ազդակ ունենանք — ձեռքը, ինչպես ասում են, պուլսի վրա պահենք, որպեսզի չսխալվենք: Իսկ ամենակար—որ հարցը քաղաքապետարանում` ճարտարապետական բլոկում, բացի ճարտարապետ լինելուց, պետք է նա— ադմինիստրատոր լինել:
-Ռոբերտ Քոչարյանի պրեզիդենտության տարիներից մինչ— օրս մի փոքր սրճարանի տարածք տրամադրելու համար բոլոր որոշումները կայացվում էին նախագահի մակարդակով , կատարումն էլ իրականացնում էր Արմեն Գ—որգյանը: Մտադիր չե՞ք Ռ. Քոչարյանի կառավարման տարիներից մնացած այդ ապօրինությունները վերջ տալ:
– Նախ — առաջ, եթե ապօրինություն է, ապա վերջ է տրվելու, եթե ինքնակամ է, եթե թուղթ չունի, եթե համապատասխան թույլտվութուն չունի: Իսկ եթե թույլտվություն ունի, իհարկե՝ ոչ: Մի տարբերակ կա՝ թույլտվություն ունեցող կառույցին, եթե դու իրեն փոխհատուցում ես, որովհետե— այդ ներդրողը ֆորմալ առումով սխալ չի գործել: Բազմաթիվ լուծումներ կան, որ իմ ու ձեր դուրը չեն գալիս, բայց ինքը գործել է նորմատիվ դաշտում, թույլ են տվել, կարող են գալ — այդ թույլ տվածը քանդե՞լ: Իհարկե՝ ոչ: Եթե թույլ չեն տվել, ապօրինի է, ինքնակամ է, կարող են քանդել — ոչ մի խղճի խայթ չզգալ, չնայած նույնպես, երբ գիտես մարդը գումար է ծախսել, պետք է ինդիվիդուալ մոտեցում ցուցաբերել:
– Լինո՞ւմ են այնպիսի դեպքեր, որ Դուք չեք ուզում թույլ տալ տվյալ սրճարանը կամ տվյալ շենքը կառուցվի, նպատակահարմար չեք գտնում, բայց հետո վեր—ից զանգում- ասում են՝ չէ, պետք է թույլ տաս:
– Չէ, շատերը չեն հավատա, բայց հավատացեք `չեն լինում:
– Վերջին հարցս ավագանու վերաբերյալ է: Շատերի մեջ տպավորություն է ստեղծվում, որ այդ ամենը զուտ ֆորմալ բան է , որ որոշումները իրականում Դուք եք ընդունում, ավագանին պարզապես ինչ-որ ծխածածկույթ է դեմոկրատիա ապահովելու համար: Դուք կարող ե՞ք ապացուցել, որ այդպես չէ:
– Այո, հենց այս պահին կարող եք գնալ քաղաքապետարան — տեսնել, որ մեր մենեջմենթը բավականին մեծ ջանքերով աշխատում է ֆրակցիաների — հանձնաժողովների հետ, որպեսզի վաղը ավագանու նիստում մեր առաջարկները պաշտպանենք: Եվ բազմաթիվ օրինակներ կան, որ մեր առաջարկները չեն անցնում:
Հ.Գ .Հարցազույցի վերծանության մեջ ընդգրկված են թե հանցազրույցը վարողների եւ թե հեռուստադիտողների հարցերը:
