ԻՐԵՆՑ ԵՐԿԽՈՍՈՒԹՅՈՒՆՈՎ ՉԻ ՈՐՈՇՎԵԼՈՒ ՄԵՐ ՀԱՅՐԵՆԻՔԻ ԱՊԱԳԱՆ

Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի ելույթը մեկնաբանում են ՀՅԴ եւ «Ժառանգության» ներկայացուցիչները

ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանն «Առավոտի» խնդրանքով անդրադարձավ մայիսի 31-ի հանրահավաքում ՀԱԿ առաջնորդ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի ելույթի հետեւյալ հատվածին, թե ՀՅԴ ներկայացուցիչների «պնդման համաձայն՝ Կոնգրեսն, իբր, ի տարբերություն իրենց կուսակցության, միայն վերջերս է ադրբեջանական վտանգի նկատառումով Հայաստանի ներքին կայունությունը պահպանելու մտահոգություն արտահայտել։ Սա արդեն ոչ միայն նույնքան բացարձակ, այլ նաեւ կրկնակի սուտ է, քանի որ նախ՝ Դաշնակցությունը երբեք այդպիսի մտահոգություն չի ունեցել եւ, ընդհակառակը, ղարաբաղյան պատերազմի ամենաթեժ տարիներին գրեթե ամենօրյա հանրահավաքների միջոցով ամեն ինչ արել է Հայաստանի ներքաղաքական իրավիճակն ապակայունացնելու եւ բանակի ոգին կոտրելու համար, եւ երկրորդ՝ Կոնգրեսն իր ձեւավորման առաջին իսկ օրերից հստակորեն արտահայտել է այդ մտահոգությունը»: «Չէի ցանկանա այդպիսի լուրջ հարցին պատասխանել այսպես թեթեւակի,- նախ ասաց պրն Մարգարյանը:- Բայց միայն այսքանն ասեմ, որ մենք ղարաբաղյան պայքարի ժամանակ, երբ ինքը նախագահ է եղել՝ Հայաստանի իշխանության դրոշի ներքո եւ բանակի հետ միասին կամ զուգահեռ, ղարաբաղյան պայքարին տվել ենք 300 զոհ: 300 հայաստանցի դաշնակցականներ են զոհվել այդ պատերազմում, ինչը նշանակում է, որ ոչ թե մենք խանգարել ենք, այլ մասնակցել: Իսկ հանրահավաքներն էլ, որ անցկացրել ենք Հայաստանում՝ արել ենք, որպեսզի պարտավորեցնենք իշխանությանը զբաղվել Ղարաբաղի հարցով: Այդ ժամանակ Ղարաբաղի հարցը մեզ համար ամենահիմնականն էր, եւ իշխանության վարանումները, «ձեռքերը լվալը՝ մի կողմ քաշվելը» եւ Ղարաբաղն առանձին թողնելը մեզ համար հիմնական հարց էր: Եվ մենք, այո՛, ճնշել ենք, որ իշխանությունները զբաղվեն ԼՂ հարցով: Բայց կրկնում եմ՝ նույն իշխանության ղեկավարությամբ 300 թանկագին զոհեր տվեցինք ղարաբաղյան պայքարի ժամանակ: Ուրեմն, դա ամբողջությամբ ստից էլ ավելի գեշ բան է՝ սա ուրացումի, ուրացողի տեսակետ է»:
Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը նաեւ նշել էր, թե ՀԱԿ-ի եւ իշխանության միջեւ սկսված գործընթացով «չափից ավելի անհանգստացած է Դաշնակցությունը, որը բացահայտորեն ու տենդագին կերպով լծված է երկխոսության վարկաբեկման եւ խափանման գործին»: Մեր հարցին, թե հիմնավո՞ր է այս պնդումը՝ ՀՅԴ Բյուրոյի ներկայացուցիչը պատասխանեց. «Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը եւ Սերժ Սարգսյանը կարող են բանակցել տարբեր հարցերի շուրջ՝ դա լավ երեւույթ է: Բայց մեր ժողովրդի ճակատագրի շուրջ չե՛ն կարող առանձնաբար բանակցել, քանի որ այդ լիազորությունը նրանց չի տվել ոչ ոք: Եթե իրենց տեսակետն այն է, որ իշխանությունն իրար մեջ բաժանելով կամ հետագա ընթացքը կարգավորելու առումով ինչ-որ քարտեզ պատրաստեն եւ իշխանության դաշտը վերապահեն Սերժ Սարգսյանին, ընդդիմության դաշտն էլ՝ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին, եւ այդպիսով ողջ քաղաքական դաշտը դարձնեն ղեկավարելի՝ կարծում եմ, շա՛տ են սխալվում: Բայց այնուամենայնիվ՝ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն իր այս վերջին ելույթով մի քանի բան ապացուցեց, որ մենք ճիշտ էինք, երբ անցած 3 տարում ասում էինք, թե մեզ ցնցումներ պետք չեն՝ կա արտաքին վտանգ, եւ իրավունք չունենք ստեղծել քաղաքական անկայունություն, ճիշտ չէ առճակատման միջոցով հարցեր լուծելը: Ուրեմն, ինքն ամբողջությամբ որդեգրել է մեր մարտավարությունը: Բայց վստահ եմ, որ մեր մարտավարության հիմքում Հայրենիքի նկատմամբ մտահոգությունն է, իսկ իր այդ քայլին գնալն անճարակությունից է: Ինքը ձախողել է՝ նոր անդրադարձել, թե ճիշտ ճանապարհը որն է: Համենայնդեպս՝ մենք խանդով չենք մոտենում. առաջին իսկ պահից ողջունել ենք՝ նրանք պե՛տք է երկխոսեն: Բայց իրենց երկխոսությունով չի ճշտվելու մեր Հայրենիքի ապագան. ամբողջ ժողովուրդն ու քաղաքական ուժերն այս առնչությամբ, վստահաբար, ունեն ասելիք»:
Ելույթում Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը նաեւ ասել էր. «Տեղի ունեցածն իրականում ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ առնվազն անհասկացողության պատի փլուզում։ Ցավոք, կան մարդիկ, ովքեր փոխանակ ուրախանալու եւ հպարտանալու, որ մեր երկրում եւս կարող են տեղի ունենալ քաղաքակիրթ գործընթացներ, փորձում են արժեզրկել, նսեմացնել, իսկ ռամկորեն արտահայտված՝ «հարամել» այս թանկ նվաճումը»: «Ժառանգություն» խմբակցության պատգամավոր Արմեն Մարտիրոսյանը մեր հարցին, թե համաձա՞յն է արդյոք, որ համաներմամբ եւ ՀԱԿ-ի 3 պահանջների կատարմամբ իրոք փլուզվեց անհասկացողության պատն իշխանության եւ հասարակության միջեւ՝ պատասխանեց. «Հասարակության մասին խոսելն այստեղ տեղին չէ, քանի որ հասարակությունը տարբեր շերտերից է բաղկացած, եւ այդ բոլոր շերտերի միակ պահանջն անցած ժամանակահատվածում եղել է արմատական փոփոխությունը: Տարբեր հատվածներ դրա տարբեր ուղիներ են տեսել՝ հեղափոխականից մինչեւ բարեփոխումներ, բայց որեւէ մեկի կողմից կարծես թե առաջադրված չի եղել երկխոսությունը՝ որպես ուղի: Եվ եթե անհասկացողության պատը քանդելն ա՛յս ձեւով պետք է տեղի ունենար՝ ավելի ճիշտ կլիներ դա անել մինչեւ 2008 թվականի մարտի 1-ը, երբ Սերժ Սարգսյանը Հանրապետության հրապարակում իր հայտնի ելույթում խոսում էր այն մասին, թե Ազատության հրապարակում մեր եղբայրներն ու քույրերն են: Ինչ վերաբերում է «քաղաքակիրթ գործընթացներին»՝ հիշեցնեմ, որ մեր պատմությունը բազմիցս է դրանք արձանագրել, եւ սա առաջին դեպքը չէ: Բայց չեմ կարծում, թե այստեղ տեղին է խոսել քաղաքակրթության մասին՝ առավել անհրաժեշտ է խոսել պրագմատիկ որոշումների եւ նպատակների մասին: Եվ վերջապես՝ չէի ցանկանա, որ ՀՀ առաջին նախագահն օգտագործեր այնպիսի բառեր, որոնք ժամանակին լսել ենք Ռոբերտ Քոչարյանից. Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին չենք պատկերացնում այդ «ամպլուա»-ում: Որեւէ մեկը ոչինչ չի փորձում հարամել կամ մունդռել: Քաղաքական գործընթացներ են՝ իրենք պրագմատիզմից դրդված այդպիսի քայլեր են ձեռնարկում՝ ուրիշներն էլ, իրենց սկզբունքների համաձայն, պայքարի այլ ուղի են ընտրում, եւ այստեղ հարամելու մասին պնդելը, կարծում եմ, տեղին չէ»:
Արմեն Մարտիրոսյանը հրաժարվեց կանխատեսել, թե որքանով արդյունավետ կարող է լինել իշխանության եւ ՀԱԿ-ի պատվիրակությունների միջեւ երկխոսությունը, եթե դրա օրակարգում որպես հիմնական հարց Կոնգրեսը պատկերացնում է արտահերթ նախագահական եւ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումը, իսկ իշխանական գործիչներն արդեն իսկ մերժել են այդ պահանջը: «Դա իրենց որոշելիքն է, թե ինչպես են երկխոսելու,- ասաց «Ժառանգության» անդամը՝ չբացառելով, որ էլի են հնարավոր փոխզիջումներ:- Ընդ որում՝ իշխանությունն, ըստ էության, իր քայլը կատարել է՝ ազատ է արձակել քաղբանտարկյալներին: Եվ բնականաբար, այժմ տրամաբանական է զիջում սպասել ՀԱԿ-ի կողմից: Ուստի չեմ կարծում, թե չեն կարող պայմանավորվել մնացած խնդիրների շուրջ: Ինքս արտահերթ ընտրություններ չեմ սպասում, քանի որ երկխոսության տրամաբանության շրջանակներում դա չի տեղավորվում բացարձակապե՛ս»: