«ՑԱՆԿԱԼԻ ԿԼԻՆԵՐ, ՈՐ ԲՈԼՈՐ ԹՆՋՈՒԿՆԵՐԸ ՎԵՐԱՆԱՅԻՆ»

Ասում է «Մարտի 1»-ի ժամանակավոր հանձնաժողովի նախկին անդամ,  ՀՅԴ խմբակցության պատգամավոր Արտյուշա Շահբազյանը:

– «Մարտի 1»-ի գործի հետ կապված ակտիվություն է նկատվում, եւ այդ նոր ակտիվացումը կարծես ստվերում է այն աշխատանքը, որը իրականացվեց «Մարտի 1»-ի դեպքերն ուսումնասիրող ԱԺ ժամանակավոր հանձնաժողովի կողմից: Որպես վերոհիշյալ հանձնաժողովի անդամ՝ ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս թարմացումներին:
– «Մարտի 1»-ի գործի թարմացումներում կարեւոր էին ՀՀ նախագահի հայտնի հանձնարարականները՝ խնդիրները վերանայելու եւ հարցը նորից քննարկելու, հարցին հնչեղություն տալու մասին: Սա էր կարծես հիմնական դրդապատճառը, որ այսպիսի ալիք առաջացավ: Թե-ական է կարծիքս, թեեւ շատ կուզեի, որ իսկապես կոնկրետ բացահայտումներ լինեին, կոնկրետ խնդիրներ լուծվեին, բայց եթե դրանք հնարավոր չէր լուծել անցած շրջանում, առաջիկայում հնարավոր կլինի՞ կատարել կոնկրետ բացահայտումներ, չգիտեմ, շատ ոգեւորություն չունեմ այդ հարցում:
Ինչ վերաբերում է հանձնաժողովի կատարած աշխատանքին, իհարկե, այդ աշխատանքը չէր կարող ամբողջապես բավարարել, եթե մնում էին չլուծված հարցեր: Եղավ ժամանակավոր հանձնաժողովի եզրակացությունը, սակայն, իհարկե, այդ եզրակացությունը չէր կարող վերջնական պատասխաններ տալ, քանի որ այդպես էլ չբացահայտված էր մնում 10 սպանվածների խնդիրը, եւ, ինչպես որ մենք ժամանակին ունեցանք մեր վերապահումները, համարեցինք, որ որոշ գնահատականներ տրված չեն, որ իրականությունն այն է, որ կատարված գործողությունները իրավաչափ եւ հավասարաչափ չեն եղել, այնպես որ՝ սա է իմ տեսակետը:
– Դուք հավատո՞ւմ եք, որ «Մարտի 1»-ի գործի վերջին թարմացումների արդյունքում 10 զոհերի մեղավորները կբացահայտվեն, կբացահայտվեն նրանք, ովքեր հրամաններ են տվել, ովքեր կրակել են:
– Արդյոք նախաքննական մարմինը, բացի հետեւանքների քննությունից, լրջորեն քննությա՞ն էր առել նաեւ նախորդող իրողությունները եւ փորձե՞լ էր այստեղ մեղավորներ գտնել: Օրինակ, ինձ համար այս պահին շատ ավելի կարեւոր էր ոչ թե այն հանգամանքը, թե ինչ է եղել (դա գիտենք, եւ հետեւանքները ողբերգական են եղել), սակայն ի՞նչն էր հիմնական դրդապատճառը, որը հանգեցրեց այդ ողբերգական հետեւանքներին: Այս ելակետային իրավիճակը որքանո՞վ է դարձել քննության առարկա: Այսինքն, մի կողմից՝ որքանո՞վ ընդդիմության գործողությունները բախումների պատճառ են դարձել, ընդդիմությունը կարո՞ղ էր իր հերթին կանխել այն անկանխատեսելի հետեւանքները, եթե համաձայներ եւ իր հանրահավաքը շարունակեր իշխանության առաջարկած տեղում: Մյուս կողմից՝ իշխանությունը ինքը կամ իրավապահ համակարգի գործունեությունը որքանո՞վ ճկուն չեն եղել, որքանո՞վ են այստեղ խախտվել իրավասությունները, կամ՝ արդյոք իշխանությունը կարո՞ղ էր այնպես անել, որ իր կողմից կանխվեր այդ բախումը: Այս ամենին արդյոք եղե՞լ է անդրադարձ: Կարծում եմ, այս ելակետային վիճակի քննությունը կարեւոր կլիներ ընդհանուր շղթան բացահայտելու համար, եւ գուցե այստեղ ավելի լայն ընդգրկում կունենար նաեւ պատասխանատուների շրջանակը:
– «Մարտի 1»-ի գործի վերջին թարմացումներից հետո կամ դրանց արդյունքում արդյոք կփոփոխվի՞ Ձեր նշած պատասխանատուների շրջանակը:
– Չգիտեմ, չեմ ուզում այդ մասով որեւէ բան ասել, որովհետեւ, կարծում եմ, դրանով կխախտենք տրամաբանությունը: Եթե Հատուկ քննչական ծառայությունը պիտի խորանա այդ խնդիրների մեջ, լավ կլինի, որ մենք էլ մեր հերթին անուղղակիորեն չազդենք դրա վրա, չփորձենք խանգարել:
Բայց, իհարկե, ցանկալի կլիներ, որ բոլոր թնջուկները վերանային եւ մարդկանց համար ի վերջո պարզ լիներ, թե ով ինչքանով է մեղավորություն ունեցել, սպանությունները ինչու են տեղի ունեցել եւ ովքեր են դրանք իրականացնողները, ովքեր են հրաման տվողները եւ այլն: Ցանկալի կլինի, որ մինչ այդ բանտարկյալների հարցը վերացած լիներ: Չգիտեմ, կհասցնե՞ն, թե՞ ոչ, բայց կարծես տրամադրվածությունն այնպիսին է, որ առաջիկայում այդպիսի խնդիր այլեւս չդրվի Հայաստանի առջեւ, այսինքն՝ Հայաստանը էլ երբեք չունենա այդպիսի խնդիր:
– Քաղբանտարկյալների՞ն նկատի ունեք:
– Ես բանտարկյալներին նկատի ունեմ: