«ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ ՍՈՑԻԱԼ-ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԲՆՈՒՅԹԻ ԵՆ»

Ըստ ՀԴԿ նախագահ Արամ Սարգսյանի, իշխանությունների եւ ՀԱԿ-ի մոտեցումներն այդ խնդիրներին նույնն են

– Ինչպե՞ս եք գնահատում նախագահի հայտարարությունը՝ ՀԱԿ-ի հրավիրած հանրահավաքից առաջ:
– Ընդհանուր առմամբ, լավ է, որ իշխանությունը համարում է, թե այլընտրանքային կարծիք արտահայտելու վայր անհրաժեշտ է ունենալ, եւ պարտադիր չէ, որ դա հրապարակ լինի: Բայց միայն կարծիք հայտնելով չի, որ անհրաժեշտ է նման մթնոլորտ ստեղծել, գործողություններ են պետք: Եթե քաղաքական ուժը, որը հրավիրում է ժողովրդին, ունի իրական աջակցություն, ապա դա կարող է դառնալ ժողովրդի կամքն իշխանությանը թելադրելու լավագույն միջոց: Այսօրվա դրությամբ այդ հանրահավաքներն այդպիսիք չեն, եւ դա է երեւի օպտիմիզմ ներշնչում հանրապետության նախագահին՝ իր վերաբերմունքն այսպես արտահայտելու համար:
– Այսինքն՝ կարծում եք, որ ՀԱԿ-իշխանություն համագործակցությունը չի՞ լինելու ՀԱԿ-ի հռչակած «սահմանադրական կարգը» հաստատելու համատեքստում, այլ՝ իշխանական աթոռները բաժանելո՞ւ:
– Երկու կողմերն էլ, կարծում եմ, բավարարված են իրենց հարաբերությունների հաստատման մակարդակով, երկուսին էլ «ձեռք է տալիս», որ հանրապետությունում որոշակի կայունություն կա: Բայց դա թվացյալ կայունություն է, որովհետեւ խնդիրն այլ հարթությունում է: Ընդդիմության այս հատվածի՝ ՀԱԿ-ի եւ կոալիցիոն իշխանության միջեւ լուրջ գաղափարական տարաձայնություններ չկան: Երկուսն էլ իրենց հորջորջում են նեոլիբերալ գաղափարախոսությամբ աջակողմյան ուժեր, հետեւաբար, կարծում եմ, ՀԱԿ-ը ներկայիս իշխանությանն այլընտրանք լինել չի կարող: Ընդդիմության այդ հատվածի դժգոհությունը նրանից է, որ իրենք չեն իշխանություն:
Երկրում կուտակված խնդիրները սոցիալ-տնտեսական բնույթի են եւ կապված են ողջ քաղաքական համակարգի հետ: Թե նախորդները, թե ներկաները նույն սոցիալ-տնտեսական քաղաքականությունն են վարում: Այսինքն՝ ժողովրդի իրական պահանջները չեն կատարվել ոչ առաջին, ոչ երկրորդ, ոչ էլ երրորդ նախագահի օրոք: Այդ իսկ պատճառով ես այսօր իրական գաղափարական հակամարտություն չեմ տեսնում: Դա կարող է լինել միայն այն դեպքում, երբ բանավեճ սկսվի լիբերալների եւ սոցիալ-դեմոկրատների միջեւ: Միայն դա կլիներ քաղաքական պայքար՝ հանուն լուրջ վերափոխումների, բայց եթե ՀԱԿ-ը եկավ իշխանության, մոնոպոլիան եւ մոնոպոլիստները չեն փոխվելու, կարող են դեմքերը փոխվել:
– Այս երկու բեւեռների կողքին այլընտրանքային համատեքստում է փորձում հանդես գալ «Ժառանգությունն» ու նրա լիդերը: Համարո՞ւմ եք, որ ՐաֆֆիՀովհաննիսյանը կարող է դառնալ այլընտրանքային ուժի կենտրոն եւ ինչպե՞ս եք վերաբերվում նախորդ օրը նրա կողմից հնչեցված երեք պահանջներին:
– Ժամանակին, մինչեւ Սահմանադրության ընդունումը, մենք էլ կողմնակից էինք Սահմանադիր ժողովով ընդունել երկրի հիմնական օրենքը: Արդյունքը եղավ այն, որ կեղծիքներով ընդունվեց այս Սահմանադրությունը: Բայց եթե պահանջ ներկայացնողները կարող են հիմնավորել, թե հանուն ինչի ենք մենք հիմա գնում այդ քայլին եւ ինչով դա կնպաստի երկրի զարգացմանը, այս իրավիճակի փոփոխմանը՝ կհասկանամ: Այս պահին այդ քայլի արդիականությունը չեմ տեսնում: Ավելին, Սահմանադրության մեջ նույնիսկ գրված է, որ ՀՀ-ն սոցիալական պետություն է, բայց մենք հո գիտենք, որ դա ֆիկցիա է: Նոր Սահմանադրություն ընդունել՝ ավելի գեղեցիկ բառերով, անիմաստ է, եթե դրանք չեն իրականանալու:
Ինչ վերաբերում է միջազգային քրեական դատարանի իրավասությունը ճանաչելուն՝ մեր աչքի առաջ է եղել, թե ինչպիսի սուբյեկտիվ որոշումներ կարող է կայացնել միջազգային տրիբունալը՝ սեփական նպատակներից ելնելով, այս կամ այն երեւույթն արդարացնելու համար: Չեմ կարծում, որ ներքին խնդիրները, որոնք մենք պետք է որոշենք, լուծենք, պատասխանատվության կանչենք մեղավորներին, դրսից քեռի բերելով պետք է կարգավորենք: Ասենք, ինչպե՞ս եք պատկերացնում՝ այսօրվա իշխանությունը որեւէ չինովնիկի պետք է ներկայացնի միջազգային քրեական դատարանի դատի՞ն, թե՞ այդ կառույցը պիտի գա եւ այստեղ հետաքննություններ անցկացնի, ինչը կլինի բացահայտ ներխուժում մեր ներքին գործերի մեջ: Եթե ավելի մանրամասն ներկայացվեն, թե ինչ խնդիրներ են հիմքում դրվում, միգուցե կարելի է նաեւ քննարկել:
Հիմա՝ հայ-թուրքական արձանագրությունների տակ դրված ստորագրությունների ետկանչի մասին. մեր կուսակցությունը մշտապես ասել է, որ սխալ էր ստորագրություն դնելը, եւ առավել եւս սխալ է այն ետ չկանչելը: Մանավանդ, հաշվի առնելով Թուրքիայի կարծր դիրքորոշումը՝ համոզված եմ, որ այդ արձանագրությունները չեն վավերացվելու: Ինչ մնում է ԼՂՀ-ի ճանաչմանը՝ մենք մշտապես ասել ենք, որ դրա համար նախեւառաջ միջազգային հանրությանը պետք է կարողանանք ներկայացնել մեր իրավական հիմնավորումները, որոնք կհաստատեն ԼՂՀ-ի օրինական ճանապարհով ձեւավորված լինելը, ապա միայն հետեւություններից հետո նման պատասխանատու քայլի գնանք: Այլապես կդիտարկվենք որպես թեթեւամիտ եւ ագրեսոր պետություն: Այդ առումով Ցեղասպանության ճանաչման օրինակն ունենք: Նախապատրաստված քայլեր պետք է անենք, հերիք է «թավաքյալի» քայլերով գնանք: