ԻՄ ԿՈՐՑՐԱԾ ԴԱՇՆԱՄՈՒՐԸ

Անցած գիշեր՝ լուսադեմին տարօրինակ երազ տեսա. իբր թե կորցրել էի մեր տան սեւ դաշնամուրը ու, փնտրելով տան մեջ, չէի գտնում: Չնայած որ մենք երբեք սեւ դաշնամուր չենք ունեցել: Արթնացա չունեցած դաշնամուրի կորստյան տագնապալի զգացողությամբ եւ անմիջապես էլ հիշեցի, որ այդ երազը երկրորդ անգամ եմ տեսնում, թերեւս՝ երրորդ: Վերհիշեցի նաեւ, որ երբ առաջին անգամ տեսա այդ երազը, երկար ժամանակ կորցրեցի հոտառությունս, բայց սկսեցի լսել տարօրինակ ձայներ եւ երաժշտություն, որոնց երբեք ես հասու չէի եղել, եւ որոնք անծանոթ էին ինձ: Հետո արդեն ավելի ուշ, երբ դադարեցին իմ մեջ հնչել այդ ձայները, զարմանալիորեն պարզ տեսա տարօրինակ մարդկանց, որոնք, չգիտես ինչու, սիրում էին գիշերաթիթեռ սպանել: Տպավորություն ունեի, որ սպանելով գիշերաթիթեռներին՝ նրանք ուզում էին վերադարձնել իրենց կորուսյալ օրը՝ կյանքն իրենց երկարացնելու համար: Ինչպես որ իշխանության ձգտողները ամենանսեմ խոսքերով փորձում են ոչնչացնել իրենց դիմացինին՝ իրենց ինքնասիրահարվածությունը վերագրելով խիզախության, որպեսզի առավելագույնս մնան ուշադրության կենտրոնում: Այնինչ ուշադրությունը վաղուց արդեն կենտրոն չունի…

Ականջդ կանչի՝ իմաստությունից այն կողմ անցած Կոնֆուցիոս Մարդ, երբ աշխարհը, պետություններն ու մարդիկ քո աչքի համար դարձել էին գրեթե թափանցիկ, եւ երեւելի աշակերտներիդ ուսանելով՝ ասում էիր. Չխոսել այն մարդու հետ, որի հետ անհրաժեշտ է խոսել, նշանակում է մարդ կորցնել: Խոսել այն մարդու հետ, որի հետ չարժե խոսել, նշանակում է բառեր կորցնել: Իմաստունը նա է, ով չի կորցնում ոչ մարդուն եւ ոչ էլ բառերը: Իսկ ես, Մեծ Ուսուցիչ, իմ կյանքի ընթացքում, չանսալով Քեզ, թերեւս երկուսն էլ կորցրեցի, ափսո՜ս…

Տարիներ առաջ, երբ ես դեռեւս ուսանող էի եւ արդեն տեսել էի կորցրած դաշնամուրի իմ առաջին երազը, Ջավախքի մեր սարերում հանդիպեցի Սերո անունով նշանավոր հովվին: Նա վաղուց արդեն հայտնի էր իր իմաստությամբ, երբ բռնելով ձեռքդ՝ կարող էր ասել, թե ինչ երազանք, կորուստներ եւ տագնապներ ունես: Եվ երբ հերթը հասավ ինձ, ու բարեւեցինք, հարցրեց՝ ի՞նչ ես կորցրել, ասացի՝ երազիս մեջ դաշնամուր եմ կորցրել: Հովիվը երկար նայեց ինձ, հետո ասաց՝ դու չես կորցրել, դու դաշնամուրը փնտրողն ես, շարունակիր, տղա՛ս, ու կգտնես նրան, ով կորցրել է իր դաշնամուրը: Դա եղել է վաղուց, Էրզրումում: