«ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹՅՈՒՆ ԳՐԵԼԸ ՆՈՒՅՆՆ Է, ԹԵ ՍԵՔՍՈՎ ԶԲԱՂՎԵՍ»

Մեծ Բրիտանիայում ապրող իրանցի պոետ Ալի Աբդոլրեզայը՝ պոեզիայի եւ կյանքի մասին

«Վերջապես գտա իմ հայրենիքը»,- Հայաստան այցելելուց հետո ասում է իրանցի պոետ Ալի Աբդոլրեզայը: Նա այժմ բնակվում է Մեծ Բրիտանիայում, քանի որ ինը տարի առաջ գրական հայացքների համար ստիպված է եղել լքել հայրենիքը՝ Հյուսիսային Իրանը: Ալի Աբդոլրեզայը մինչ Հայաստանից հեռանալը հյուրընկալվեց «Առավոտի» խմբագրությունում: Մեզ հետ զրույցում պատմեց իր «գրական աքսորի» պատմությունը. «Իրանում ես յոթ գիրք եմ տպագրել, վերջինը «Շինեման» էր, որտեղ օգտագործել էի բոլոր գրական ժանրերը: Նշված երկում որեւէ քաղաքական հատված չկար, պարզապես պատմում էի իմ երկրում տեղի ունեցող իրադարձությունների մասին: Բայց գիրքը ենթարկվեց խիստ գրաքննության, եւ այդ պատճառով ստիպված էի այն հրապարակել ինտերնետում: Դրան հաջորդեցին հրավերները Ֆրանսիայից, Գերմանիայից, Նիդերլանդներից: Այդ երկրների տարբեր քաղաքների համալսարաններում ես դասախոսություններ էի կարդում պոեզիայի մասին: Ի վերջո հաստատվեցի Մեծ Բրիտանիայում, որտեղ էլ այժմ բնակվում եմ»:
Ալի Աբդոլրեզայի ստեղծագործությունները թարգմանվել են աշխարհի 15 լեզուներով, ճամփորդել է 50-ից ավելի երկրներում: Աքսորյալ իրանցի պոետին հաճախ անվանում են պոստմոդեռնիստական ուղղության ներկայացուցիչ, բայց ինքն իրեն համարում է, այսպես ասած, էքսպերիմենտալ պոետ եւ նշում. «Ինձ համար բանաստեղծություն գրելը նման է սիրով զբաղվելուն: Երբ գրում եմ տառերն ու բառերը, կարծես մաշկով եմ դրանք զգում, կարծես կնոջ մարմին եմ շոշափում: Իսկ Իրանում ես նման հայացքների համար հետապնդվում էի, քանի որ սեքսն Իրանում ընկալվում է որպես մի սարսափելի երեւույթ, չնայած յուրաքանչյուր իրանցի էլ հաճույք է ստանում դրանից: Իրանյան հասարակության մեջ շատ են կեղծ, երկերեսանի մարդիկ, ովքեր իրականում ապրում են մի կյանքով, սակայն ցույց տալիս այլ բան»: Խոսելով ժամանակակից համաշխարհային պոեզիայի մասին, Ալի Աբդոլրեզայը նկատեց. «Այսօր բոլոր պոետները գրում են այնպիսի բաների մասին, որոնք իրականում գոյություն չունեն: Օրինակ՝ շատ են գրում Աստծո մասին, ինչի գոյություն ունենալ-չունենալու փաստի մասին շատերն անգամ չեն էլ մտածել: Իմ կարծիքով՝ ժամանակակից պոեզիայի հերոսը մարդն է, քանի որ եթե չլինեն մարդու խելքն ու միտքը, չի լինի նաեւ Աստված: Ես ոչ մահմեդական եմ, ոչ քրիստոնյա, չեմ դավանում որեւէ կրոն: Սակայն աթեիստ էլ չեմ: Միայն մի բանում եմ վստահ, որ Աստված էներգիա է եւ այն կա յուրաքանչյուր մարդու մեջ, պարզապես պետք է գտնել: Հետո չեմ ընդունում այն, որ Աստծո հետ շփվելու, Աստծուն մոտենալու միակ վայրը եկեղեցին է, մզկիթը, կամ շփվելու համար միջնորդ է պետք: Յուրաքանչյուր անձ կարող է շատ ավելի մոտ լինել Աստծուն, քան ցանկացած քահանա, որ իրեն համարում է Աստծո նվիրյալ»: Իրանցի պոետն իր խոսքում հաճախ էր օգտագործում «Ես շատ եմ սիրում ապրել» արտահայտությունը: Պոետի առաքելության մասին նա նշեց. «Պոետը պետք է ընթերցողին ցույց տա, որ կյանքը հաճույք է, ու պետք է այն վայելել»: Իրանցի պոետը առանձնապես ոգեւորված չէր Հայաստանով, քանի որ արդեն մի քանի անգամ նրան հայերը տարբեր առիթներով խաբել էին. «Ինձ խաբողները պարսկահայեր էին, ուստի որոշել եմ՝ մյուս անգամ, երբ Հայաստան գամ, շփվելու եմ միայն բնիկ հայաստանցիների հետ: Բայց այդքանով հանդերձ, ես ոչ մի երկրում ինձ այնքան հանգիստ ու վստահ չէի զգում, որքան Հայաստանում: Այստեղ իրոք տանն եմ: Ու այս զգացողություններս արտացոլելու եմ իմ «Էրիվան» պիեսում: Հետաքրքիր շատ բաներ կան ձեր երկրում: Ամենուր գրքեր են վաճառում՝ մայթերին, մետրոյի անցումների տակ, ուրեմն կարդում եք, ուրեմն մշակութային ազգ եք: Իսկ խաբելու պատճառը երեւի ավելի շատ սոցիալական է, քանի որ տեսնում եմ, Հայաստանում փողի սղություն կա: Դրա համար էլ մտավախություն ունեմ, որ 5 տարի հետո կապիտալիզմը ուտելու է ձեր երկիրը: Ստիպված եք լինելու մի կերպ փող սարքել, որ վարկերի ու մնացած բաների տակից դուրս գաք»: