C-300-Ը ԿԱՊ ՉՈՒՆԻ ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ՌԱԶՄԱՏԵՆՉ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀԵՏ

Ընդգծում է ՀՅԴ խմբակցության պատգամավոր, պաշտպանության նախկին փոխնախարար, գեներալ-լեյտենանտ Արթուր Աղաբեկյանը:

– Հայաստանում ռուսական ռազմակայանի տեղակայման ժամկետի երկարաձգումը իշխանության գործիչներն արդարացնում են ԼՂ-ում ռազմական գործողությունների հնարավոր վերսկսման դեպքում անվտանգության ապահովման խնդիրներով: Այս համատեքստում ինչպե՞ս եք գնահատում ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի հայտարարությունը. «Ռազմակայանի գործառույթների որեւէ փոփոխություն չպետք է սպասել»:
– Լավրովը շատ անկեղծ է եղել: Ես ոչ մի համաձայնագրում կամ պայմանագրում չեմ նկատել կետ, որտեղ հստակ նշվի, թե ռազմական գործողությունների ժամանակ ռազմակայանների ստորաբաժանումները կարող են հանդես գալ որպես ռազմական գործողությունների մասնակից ստորաբաժանումներ կամ զորամիավորումներ: Այդ առումով գտնում եմ, որ Հայաստանում ռուսական բազաների առկայության նշանակությունն ավելի շատ ռազմաքաղաքական է, քան ռազմական:
– ՌԴ արտգործնախարարը նաեւ ո՛չ հերքեց, ո՛չ էլ հաստատեց Ադրբեջանին C-300 զենիթահրթիռային համակարգեր վաճառելու հավանականությունը: Ինչպե՞ս եք գնահատում այս փաստը: Արդյոք սա ռազմաքաղաքական դաշնակցի՞ քայլ է, եւ արդյոք անհրաժե՞շտ է, որ Հայաստանն այս հարցն արծարծեր ՀԱՊԿ շրջանակներում:
– Եթե հղում կատարեմ նույն համաձայնագրին՝ եւ ոչ մի տեղ, եւ ոչ մի քննարկման ժամանակ նման հարց չի քննարկվել, թե Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության երկրներից որեւէ մեկը չի կարող զենք կամ ռազմատեխնիկա վաճառել մեկ այլ երկրի, որը խնդիրներ ունի ՀԱՊԿ անդամ երկրների հետ:
Ավելի՛ն ասեմ՝ եղել են դեպքեր, երբ ՀԱՊԿ անդամ երկրները հանդես են եկել հայտարարությամբ ընդդեմ Հայաստանի: Մասնավորապես կարող եմ օրինակ բերել Ղազախստանին, որը բազմիցս Իսլամական համագումարում եւ այլ կազմակերպություններում հանդես է եկել Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականության մասին հայտարարություններով:
Ռուսաստանն ազատ է իր գործողությունների մեջ: Եվ եթե անգամ ՌԴ-ն Ադրբեջանին չվաճառեր հակաօդային պաշտպանության նման տեխնիկա, ապա C-300-ին փոխարինող այլ միջոցներ գոյություն ունեն, եւ Ադրբեջանը, կարծում եմ, ցանկացած տեղից կարող էր դրանք ձեռք բերել: Իսկ եթե ձեռք է բերել Ռուսաստանից, ապա Հայաստանն այստեղ ոչ մի համաձայնագրի շրջանակում հարց բարձրացնելու հնարավորություն չունի: Պետք է ուղղակի փաստի հետ հաշվի նստի եւ համարի, որ հակառակորդն ունի պաշտպանական, շեշտում եմ՝ պաշտպանակա՛ն նշանակության արդիական զենք:
– Այնուամենայնիվ, մասնավորապես վերջին շրջանի իրադարձությունների համապատկերում, երբ Ադրբեջանի նախագահը բավական ռազմաշունչ հայտարարություններ է անում, երբ զինված ուժի կիրառմամբ միջադեպեր եղան սահմանին՝ արդյոք նման ռազմական աջակցությունը չի՞ խախտի Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջեւ ուժերի հավասարակշռությունը:
– Պաշտպանական նշանակություն ունեցող զենքերը չեն կարող օգտակար լինել մի երկրի, որը ռազմատենչ հայտարարություններ է անում ռազմական գործողություններ սկսելու վերաբերյալ: Հայաստանը երբե՛ք ռազմական գործողություններ սկսելու մասին հայտարարություններ չի արել եւ ցանկություն չի հայտնել, թե Ղարաբաղի խնդիրը կարող է լուծել ուժի կիրառման միջոցով: Չեմ կարծում, թե C-300-ն այդքան մեծ կապ ունի Ադրբեջանի ռազմատենչ հայտարարությունների հետ:
ՀՀ իշխանությունները, զինված ուժերը պետք է լուրջ հետեւություններ անեն: Եվ նման յուրաքանչյուր հայտարարությանը ոչ միայն ուղղակի արժանի պատասխան տան, այլեւ կարողանան ե՛ւ միջազգային հանրությանը, ե՛ւ Ադրբեջանին լավագույնս համոզել, որ հայկական զինված ուժերը պատրաստ են պատասխան տալ ռազմական ցանկացած գործողության: Եվ դա ոչ միայն խոսքով պետք է լինի, այլեւ իրականության մեջ Հայաստանը պիտի կարողանա ապացուցել դա: Իսկ իրար կապել C-300-ը եւ Ադրբեջանի հայտարարությունները՝ կարծում եմ, ճիշտ չէ:
– Բայց դա անգամ ադրբեջանցի քաղաքագետներն են անում: Ասենք՝ Զարդուշտ Ալիզադեն C-300-ի մասին ասել էր. «Իրականում, եթե հակամարտությունը չլիներ, մենք ստիպված չէինք լինի ռուսներին 300 միլիոն դոլար վճարել այդ մետաղի ջարդոնի համար՝ կարիք չէր լինի»:
 – Հայաստանում էլ են շատ քաղաքական գործիչներ հայտարարություններ անում՝ առանց գիտակցելու, թե որն ինչ նշանակություն եւ ինչ տեղ ունի երկրի պաշտպանունակության գործում: Կարծում եմ՝ չարժե նման հայտարարություններից հետեւություններ անել: Յուրաքանչյուր երկիր՝ անկախ նրանից, թե ռազմական գործողությունների վերսկսման ցանկություն ունի կամ չունի, եթե հակաօդային պաշտպանության ամրապնդման խնդիր ունի՝ պիտի փորձի լուծել այն: Իսկ այսօր բարձր պաշտոնական կառույցներում խոսում են անգամ մեկ ընդհանուր հակաօդային պաշտպանության ցանցի ստեղծման մասին: Հակաօդային պաշտպանության բնագավառը ոչ միայն ռազմական որոշակի գործողությունների հետ կապ ունի, այլ նաեւ լուրջ պաշտպանական միջոց է ներկա մարտահրավերների դեմ, նկատի ունեմ՝ ահաբեկչական գործողությունները: Այս առումով՝ յուրաքանչյուր երկիր պիտի մտածի իր ռազմավարական կետերն օտարի հարձակումներից պաշտպանելու մասին: Կարող է Ադրբեջանն էլ նման նպատակ ունի կամ մեկ այլ համաձայնագրի շրջանակներում պարտավորություն ունի նման հակաօդային պաշտպանություն ունենալ: Բայց վստահ եմ, որ պաշտպանության այդ նոր միջոցի ձեռք բերումն ուղղակի կապել Ադրբեջանի ռազմատենչ հայտարարությունների հետ սխալ կլինի: Դա կապակողմնորոշի մեր իշխանություններին ու զինված ուժերին եւ ոչ մի նպաստ չի բերի բանակի պաշտպանունակության բարձրացմանը:
– Էլի անդրադառնանք Սերգեյ Լավրովի հայտարարությանը: «Մենք երբեք զենք չենք մատակարարում այնպիսի տարածաշրջաններ, որտեղ նման մատակարարումը կարող է ապակայունացնել իրավիճակը»՝ ասաց նա, համոզմունք հայտնելով, որ այս տարածաշրջանում որեւէ պետություն չի պատրաստվում նոր ռազմական գործողություններ սկսել: Արդյոք Ձեզ համար է՞լ է այդքան միանշանակ, որ պատերազմի վերսկսման վտանգ չկա:
– Այստեղ պիտի շեշտեմ, որ Լավրովն անկեղծ չի եղել, երբ պնդել է, թե զենք չեն վաճառում այն երկրներին, որտեղ ռազմական գործողությունների վտանգ կա:
Իսկ ինչ վերաբերում է ռազմական գործողությունների վերսկսմանը՝ ունեմ իմ տեսակետը, որը ձեւավորվել է տարիների իմ աշխատանքային փորձի արդյունքում: Ես ռազմական գործողությունների վերսկսման վտանգ չեմ տեսնում: Դա կապված չէ միայն Ադրբեջանում եւ Հայաստանում իշխող տրամադրությունների հետ: Դա ավելի գլոբալ խնդիր է: Եվ յուրաքանչյուր երկիր, որն ունի իր շահերն այստեղ կամ իր մասնակցությունն է բերում այս տարածաշրջանի անվտանգության երկարաժամկետ կառուցմանը՝ այդ ռազմական գործողությունների կամա թե ակամա մասնակիցն է լինելու. դրա համար է հենց ձեւավորվել իմ տեսակետը, որ մոտակա տարիներին ռազմական գործողությունների վերսկսման վտանգ չի երեւում:
Հարցազրույցը վարեց

Հ. Գ. Հիշեցնենք, որ ՀՅԴ խմբակցության մեկ այլ անդամ՝ Հրայր Կարապետյանը, կարծիք էր հայտնել, թե Ադրբեջանի սպառազինումը ՀՀ կողմից պետք է դատապարտելի լինի. «Առավել եւս՝ մեզ պետք է մտահոգի ՀԱՊԿ անդամ որեւէ երկրի կողմից Ադրբեջանին ռազմական աջակցություն ցույց տալը՝ լինի դա պաշտպանական, թե առեւտրային բնույթի»: