«ՄԵՐ ՏՈՒՆԸ ՔԱՆԴՈՂԸ ՄԵՐ ԱՄԲԻՑԻԱՆԵՐՆ ԵՆ»

Վստահ է գործարար Բարսեղ Բեգլարյանը

– Մոտ երկու տարի առաջ մեր թերթի հետ զրույցում ասել էիք՝ ճիշտ կլինի, որ նախագահի թեկնածու Սերժ Սարգսյանը փոխի իր շրջապատը: Շարունակո՞ւմ եք մնալ այդ կարծիքին:

– Իհարկե, խոսքը վերաբերում է թիմ ձեւավորելուն, իսկ եթե այսօր երկիրը ղեկավարում է կոալիցիոն կառավարությունը, ապա այստեղ թիմի եւ շրջապատի մասին խոսքը բավականին դժվարանում է: Հաճախ մարդիկ շրջապատը անձերի հետ են կապում: Ես կուզենայի, որ գաղափարները եւ անձերն իրարից տարբերվեին: Կոալիցիոն կառավարությունում թիմ չի կարող լինել: Ավելին՝ ես մի առիթով էլ ասել եմ, որ այդ կոալիցիան երկար չի ձգվելու: Այլ խնդիր, որ ընդհանրապես Հայաստանի նման պետությունում ճի՞շտ է ձեւավորել կոալիցիոն կառավարություն: Սա բավականին բարդ հարց է: Իմ խորին համոզմամբ, կոալիցիա ստեղծվում է որոշակի իրավիճակից ելնելով: Եթե մի կուսակցություն հաղթել է ընտրություններում՝ ստանալով 50 տոկոսից ավելի ձայներ, եւ ստեղծում է կոալիցիոն կառավարություն, սա արդեն բավականին լուրջ հարցադրումներ է առաջացնում: Ինչ խոսք, երկու տարի է անցել նախագահի փոփոխությունից հետո, բնական է, որ որոշակի դրական փոփոխություններ կան, բայց ես կարծում եմ, որ անհրաժեշտ են արմատական փոփոխություններ:

– Ինչպե՞ս եք գնահատում Սերժ Սարգսյանի նախագահության երկու տարին, որո՞նք են, ըստ ձեզ, դրական փոփոխությունները:

– Սերժ Սարգսյանի վարած քաղաքականությունը պետք է բաժանել երկու մասի՝ արտաքին եւ ներքին: Կարծում եմ՝ այն արտաքին քաղաքականությունը, որը նա իրականացնում է, բնական եւ նորմալ է: Ի սկզբանե շատերն էին հասկանում, որ սահմանը չէր բացվելու, բայց, մտածելով, որ չի բացվելու, չգնային այս գործընթացներին, սխալ կլիներ: Մենք պետք է աշխարհին ապացուցենք, որ հանդուրժող ազգ ենք, չնայած Ցեղասպանություն տեսած ազգ ենք, ձեռք ենք մեկնում բարեկամության, մեր քրիստոնեական հանդուրժողականությունն ենք ցույց տալիս: Մեզ Հայաստանում թվում է, որ ամբողջ աշխարհը դարդ ու ցավ չունի եւ մեզանով է զբաղված: Բայց մենք պետք է կարողանանք աշխարհին ապացուցել, որ Սերժ Սարգսյանի արածը հսկայական քայլ էր: Անցած 10 տարիներին երբեւէ կմտածեի՞ք, որ Թուրքիայի անվտանգության խորհրդում կարող են քննարկել 15 թվականի դեպքերը:

Ներքին հարցերի մասին՝ չմոռանանք, թե ինչպիսի ժառանգություն ստացավ Սերժ Սարգսյանը՝ մարտի 1, հասարակության երկփեղկվածություն, տնտեսական խորը ճգնաժամ: Բնական է, որ երկրի նախագահի փոփոխությամբ պետք է կուրս փոխվի, մտածելակերպ փոխվի: Այստեղ է, որ Սերժ Սարգսյանը լուրջ անելիք ունի, այստեղ է, որ թիմի հարցն է գալիս: Ինքը պետք է ունենա այն թիմը, որը հասարակության մեջ շատ հստակ անելիք պետք է ունենա, որը պետք է պատրաստ լինի փոփոխությունների: Ստեղծեց հասարակական խորհուրդ, բայց, իմ կարծիքով՝ այդ խորհուրդը այսօր դեռ շատ անելիքներ ունի, ավելի խիստ չեմ ուզում ասել:

– Տպավորություն կա, որ ընդդիմությունը բավարար ակտիվ չէ, եւ այդ ակտիվ չլինելը թերեւս առաջին հերթին ձեռնտու է իշխանություններին:

– Այն, որ ընդդիմությունը բավարար ակտիվ չէ, ես համամիտ եմ, ավելին ասեմ՝ մեր պետության, մեր հասարակության դժբախտությունն այն է, որ մենք չունենք առողջ եւ ուժեղ ընդդիմություն եւ դա, կարծում եմ, իշխանությունները չեն գիտակցում: Հայտնի է, ինչքան ուժեղ ընդդիմություն, այնքան ուժեղ իշխանություն, այնքան ուժեղ կառավարություն: Մենք՝ լինելով ընդամենը 18 տարվա անկախ պետություն, չենք հասցրել ձեւավորել իշխանություն-ընդդիմություն քաղաքակիրթ ընդունված մշակույթը: Եվ եթե որեւէ իշխանության ձեռնտու է ունենալ թույլ ընդդիմություն, ապա դա խոսում է տվյալ իշխանության թուլության մասին: Իսկ թե ինչու է ընդդիմությունը թույլ, պառակտված, սրա պատճառները, կարծում եմ, պետք է փնտրել նախկին իշխանության մեջ:

– Ի դեպ, նախկին իշխանության մասին: Կարծում եմ, դուք բավականին լավ եք ճանաչում ե՛ւ Ռոբերտ Քոչարյանին, ե՛ւ Սերժ Սարգսյանին: Թեպետ արդեն երկու տարի երկրորդ նախագահը իշխանության չէ, բայց շարունակ խոսվում է նրա հավանական վերադարձի մասին, այն մասին, որ ինքն ուզում է վերադառնալ, բայց նախագահը չի թողնում եւ այլն: Ի՞նչ եք կարծում, կա՞ տարաձայնություն նրանց միջեւ, չկա՞, նա ուզո՞ւմ է վերադառնալ: Ընդհանրապես ի՞նչ իրավիճակ է այս հարցում:

– Երկուսին էլ վաղուց եմ ճանաչում, երկուսն էլ ունեն անցած ճանապարհ, եւ սա չի կարելի հերքել: Բայց նորից պետք է շեշտեմ, որ մենք չունենք քաղաքական մշակույթ, քաղաքական կուլտուրա մեզանում չկա: Ցավոք սրտի, մեր հասարակության մեջ բամբասանքների մակարդակով տարաբնույթ խոսակցություններ են տարածվում: Հիշեք, որ ժամանակին ձեզ հետ զրույցում նաեւ մի այսպիսի արտահայտություն եմ արել, որ Քոչարյան Ռոբերտի նման քաղաքական գործչին թոշակի ուղարկելը բավականին մեծ ճոխություն է այս փոքրիկ հանրապետության համար: Բայց չկա այնպիսի հասկացողություն, որ Քոչարյանը ուզում է վերադառնալ, եւ Սարգսյանը չի թողնում: Այդպիսի բան չկա, իմ ինֆորմացիայով, իմ համոզմամբ: Գուցե իմ ինֆորմացիան ամբողջական չէ, բայց վերջերս Տավուշում երկրի նախագահը հստակ ասաց այդ մասին, ասաց՝ իսկ ե՞րբ Ռոբերտ Քոչարյանը քաղաքականության մեջ չի եղել: Իրոք, գաղտնիք չէ, որ «Բարգավաճ Հայաստան»-ը եղել է այն ժամանակվա նախագահականի պրոյեկտը: Այնպես որ, էլի եմ ասում, այստեղ անձերի խնդիր չկա, կա չձեւավորված քաղաքական մշակույթի խնդիր:

– Ի դեպ, «Բարգավաճ Հայաստանի » մասին. տեղեկություններ են հնչում, որ ԲՀԿ-ն, Հովիկ Աբրահամյանը եւ էլի մի քանի անուններ, որոնք, իբր, դավեր են նյութում, տարբեր հանդիպումներ են ունենում Դուբայում, Մոսկվայում եւ այլուր: Դուք տեղյա՞կ եք, իրո՞ք ինչ-որ բան է կատարվում թիկունքից:

– Իհարկե, ես հստակ տեղեկություններ չունեմ, բայց իմ վերլուծության արդյունքում հանգել եմ հետեւյալ եզրակացության՝ դեռեւս երկու տարի կա մինչ խորհրդարանական ընտրություններ, սակայն որոշ քաղաքական ուժեր փորձում են նախապատրաստվել այդ ընտրություններին: Ցավոք, կա քաղաքական խանդ հասկացողությունը: Սա նույնպես գալիս է նրանից, որ ամեն մեկը ձգտում է իշխանական կերակրամանին մոտ լինել, կամ մեծ պատառ քաղել: Սա գուցե բնական է, բայց այն լուրերը, որ նյութեր են դավում ԱԺ նախագահը կամ ԲՀԿ-ն, կարծում եմ՝ հիմնազուրկ են: Ուղղակի ամբողջ խնդիրն այն է, որ մեր չորրորդ իշխանությունը շփոթում է անձնական կապերը եւ քաղաքական գործընթացները: Իմ տպավորությամբ՝ այն ակտիվությունը, որ հանդես է բերում կոալիցիոն այս կամ այն կուսակցությունը, խանդ է առաջացնում մյուսների մոտ, եւ այստեղից էլ ծագում են լրատվության դաշտի բամբասանքները:

– Որոշ ժամանակ առաջ տեղեկություններ տարածվեցին, որ գործարար Բարսեղ Բեգլարյանը կուսակցություն է ստեղծում, դուք հերքեցիք այդ լուրերը, բայց հիմա կարծես էլի ինչ-որ քայլեր եք ձեռնարկում կուսակցություն ստեղծելու նպատակով: Ի վերջո, ստեղծելո՞ւ եք, թե՞ չեք ստեղծելու կուսակցություն: Ե՞րբ եք քաղաքական հայտ ներկայացնելու, չէ՞ որ այլ գործարարներ վաղուց են դրանով զբաղվում:

– Գիտեք, ես բավականին մեծացել եմ, եւ եթե քաղաքական նկրտումներ ունենայի, դրանք վաղուց կդրսեւորվեին: Խնդիրն այն է, որ Հայաստանում չկա արժեքային համակարգ, չկա քաղաքական այն մշակույթը, որը ես երազում եմ տեսնել մեր երկրում: Այսօր մենք ունենք 60-70 կուսակցություն, իսկ իմ երազանքն այն է, որ այդ թիվը կրճատվի մինչեւ 10-15-ի, եւ որոնցից դերակատարում կունենան ընդամենը 3-5 կուսակցություն: Մինչդեռ Հայաստանում չկա գաղափարական պայքար, Հայաստանում կան խնամի-ծանոթ-բարեկամական կապեր, որից էլ տուժում է մեր հասարակությունը: Այն փաստը, որ այսօր ես ընդգրկված եմ բարեգործական պրոցեսներում, ես այդ փաստը չեմ թաքցնում: Իմ նպատակն է, որ Հայաստանում ձեւավորվի նոր մտածելակերպ, ձեւավորվի այն բարեպաշտ սերունդը (պարոն Բեգլարյանն այս անունով հիմնադրամ է ստեղծել- Մ. Ե.), որը նոր մտածողություն կբերի մեր հասարակությանը: Լինելով աշխարհի մի փոքրիկ անկյունում՝ մեր մասին մեծ կարծիքի ենք: Մենք տաղանդավոր ազգ ենք, մենք խելացի ենք: Ես այստեղ ունեմ իմ վերապահումները: Մենք պետք է կարողանանք տարբերվել մյուս ազգերից մեր նորարարությամբ, մեր արարչագործությամբ, հակառակ դեպքում՝ մենք մրցակցությանը չենք դիմանալու: Մենք սիրում ենք ուրիշներին կրկնել: Դա երեւում է անգամ բիզնեսում՝ մեկը մի գործ է անում, մյուսները սկսում են կրկնել: Իմ ամբողջ նպատակն է, որ Հայաստանում ստեղծվի մի նոր մթնոլորտ, մի նոր սերունդ, որը նորովի կմտածի: Հիմա երեւի շատ խիստ եմ ասելու, բայց ընտրությունները մեր տունը քանդում են, ամեն 5 տարին մեկ ազգը երկատվում է: Պատճառը անգլոսաքսոնական կամ սեմական մտածելակերպն է, երբ փոքրիկ եւ աղքատ երկրներին քայքայելու նպատակով այսպիսի ընտրություններ են պարտադրում:

– Ընտրություններին, ժողովրդավարությանը այլընտրանք-առաջարկ ունե՞ք:

– Ես ժողովրդավարությանն ավելի լավ ձեւի առաջարկ չունեմ, ուղղակի ազգովի պետք է ավելի իմաստուն դառնանք, ավելի խոհեմ լինենք եւ պետք է շատ լուրջ լինենք: Եթե նույն գյուղում նույն ազգի երկու ներկայացուցիչ իրար դեմ մրցում են, ավելի ճիշտ՝ պատերազմում են, հետո իրար չեն շնորհավորում, թշնամանում են, սա արդեն մտածելու տեղիք է տալիս:

– Բայց հարցիս խնդրում եմ կոնկրետ պատասխանեք՝ դուք ստեղծելո՞ւ եք կուսակցություն, թե՞ ոչ:

– Ոչ, չեմ ստեղծելու եւ, հանդիպելով այլ կուսակցությունների լիդերների հետ, առաջարկում եմ, խնդրում եմ լուծարել իրենց կուսակցությունները: Ես ձգտում եմ հանուն հայության հարատեւման շարժման, եւ եթե այս գաղափարը համահունչ լինի մեր հասարակությանը, ապա կփորձեմ այդ հասարակությունը վերափոխել: Հիմա դուք կասեք՝ Հիսուսի գործառույթներն եմ վերցրել ինձ վրա: Այո, ես ձգտում եմ, որ Հայաստանում արմատական փոփոխություններ կատարվեն եւ կատարվեն ոչ թե հեղափոխությամբ, այլ մեր հոգու եւ գիտակցության փոփոխությամբ: Ես հիմա բարձրաձայն ասում եմ՝ սիրելի Մարգարիտ Եսայան, աշխարհիկ տեսանկյունից ես կարծես թե ամեն ինչ ունեմ, կապեր, հարստություն, դիրք, բարի անուն: Երբ տեսնեմ, որ հասարակությունը հասունացել է այն գաղափարների համար, որոնք համահունչ են իմ սրտում, իսկ դա երեւի կլինի այն ժամանակ, երբ ես կլինեմ 80 տարեկան, այդ ժամանակ գուցե կուսակցություն ստեղծեմ: Այսօր այդպիսի մտադրություն չունեմ: