«ԳՈՒՑԵ ՄԵՂՔԻ ԳԻՏԱԿՑՈՒՄԻ՞Ց Է»

Գերմանական ամսագրին տված հարցազրույցում հարցնում է Սերժ Սարգսյանը

«ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի՝ գերմանական «Շպիգել» ամսագրին տված հարցազրույցում խմբագրակազմի կատարած կրճատումների եւ թարգմանական վերախմբագրման հետեւանքով տեղ են գտել անճշտություններ: Մասնավորապես, Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի լուծման ադրբեջանական տարբերակի վերաբերյալ նախագահն ասել է. «Եթե Ադրբեջանը ճանաչի Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը, կարծում եմ, հաշված ժամերի ընթացքում կարելի է խնդիրը լուծել: Ցավոք, նրանք դեռեւս համարում են, որ պետք է վերադարձնեն Ղարաբաղը: Իսկ վերադարձնել Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմ, նշանակում է կարճ ժամանակահատվածի ընթացքում ամբողջովին հայաթափել Լեռնային Ղարաբաղը»,- ՀՀ նախագահի մամուլի խոսնակ Արմեն Արզումանյանը երեկ տարածել էր վերոհիշյալ հաղորդագրությունը: Ի դեպ, այս հարցազրույցում ՀՀ նախագահը հայտարարել էր, որ պատմաբանների հանձնաժողովի մասին խոսք լինել չի կարող. «Ինչպե՞ս կարող է նման հանձնաժողովն անաչառ աշխատել, եթե ցեղասպանություն եզրույթը գործածելու համար Թուրքիայում մարդկանց հետապնդում եւ դատապարտում են: Անկարայի համար կարեւորը որոշումները ձգձգելն է, որպեսզի երբ այլ պետությունների խորհրդարանները կամ կառավարությունները փորձեն Ցեղասպանության մասին բանաձեւեր ընդունել, ասեն՝ մի խանգարեք, տեսեք՝ մեր պատմաբաններն այս հարցերը լուծում են: Նման հանձնաժողով ստեղծելը կնշանակեր կասկածի տակ դնել մեր ժողովրդի դեմ իրագործված ցեղասպանության փաստը: Դա մեզ համար անընդունելի է: Հանձնաժողովի ստեղծումն այն դեպքում իմաստ կունենար, եթե Թուրքիան իր մեղքը խոստովաներ: Այդ ժամանակ գիտնականները համատեղ կարող էին պատճառները հետազոտել, որոնք հանգեցրին այդ ողբերգությանը»,- ասել է գերմանական ամսագրին Սերժ Սարգսյանը: ՀՀ նախագահը ասել էր նաեւ, որ եթե բոլոր պետությունները Ցեղասպանությունն արդեն ճանաչած լինեին, թուրքերն իրենց այսպես չէին պահի: Լրագրողի հարցին՝ հայերը ուզո՞ւմ են Արարատը, ՀՀ նախագահը պատասխանել էր, որ Արարատը մեր սրտերում է, եւ աշխարհի ցանկացած վայրում ապրող հայի տանն անպայման կա Արարատ լեռան նկարը. «Համոզված եմ, կգա ժամանակ, երբ Արարատը կլինի մեր երկու ազգերի ոչ թե բաժանման, այլ փոխըմբռնման խորհրդանիշը: Հստակեցնեմ, սակայն, հետեւյալը. երբեք Հայաստանի որեւէ պաշտոնատար անձ տարածքային պահանջներ չի ներկայացրել Թուրքիային: Թուրքերն իրենք են դա մեզ վերագրում, գուցե մեղքի գիտակցումի՞ց»:
«Ազգային ինքնորոշում» միավորման նախագահ Պարույր Հայրիկյանը ՀՀ նախագահի այս հարցազրույցի մասին իր կարծիքն արտահայտելիս «Առավոտին» ասաց, որ այս հարցազրույցում արտահայտված մտքերը, «դիվանագիտական լեզվով ասած, Սերժ Սարգսյանի այն շեշտադրման իրացումն են, որ Հայաստանը չի պատրաստվում անընդհատ սպասել: Սահմանները բացելը եւ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատումը ԵԽ անդամ պետությունների պարտականությունն է, եւ սա ժամանակ չէր պահանջում: Բայց քանի որ գործը ձգձգվեց եւ ակնհայտ դարձավ, որ թուրքերը, առանց պաշտոնական հայտարարություն անելու, ընդգծեցին, որ գործընթացը սառեցված է, այս իրավիճակում Սերժ Սարգսյանի կողմից արվող հայտարարությունները կարելի է ընկալել այսպես՝ դե, սառեցնո՞ւմ եք, ուրեմն իմացեք, թե մենք ինչպես ենք դրան արձագանքում՝ եթե դուք նախապայմաններ եք թելադրում, մենք էլ նույն ոգով ձեզ հետ ենք խոսում»: Սակայն պարոն Հայրիկյանը վստահ է, որ մենք ոչ թե իրավիճակից կախված հայտարարություններ պետք է անեինք, այլ պետք է առաջ գնայինք. «Այդ ուղղությամբ ես քայլեր արել եմ, դրանք հրապարակել չեմ ցանկանում, բայց, ընդհանրապես, նոր խոսք չկար: Օրինակ, ժամանակն է, որ մենք Արցախի ինքնորոշման իրավունքի մասին խոսելիս աշխարհի բոլոր պետությունների երեսին շպրտենք այն հանգամանքը, որ եթե ինքնորոշման սկզբունքը գերակայող սկզբունք չլիներ, ապա, մտածեք, աշխարհում քանի՞ պետություն կլիներ այսօր, դուք, ձեզնից յուրաքանչյուրը որպես պետություն կլինե՞ր: Եթե ժամանակին ԱՄՆ-ի ինքնորոշման սկզբունքը գերակայող չլիներ, ԱՄՆ-ն այսօր ԱՄՆ կլինե՞ր, թե՞ կլիներ Մեծ Բրիտանիայի գաղութներից մեկը: Կամ՝ Ցեղասպանության վերաբերյալ: Ցեղասպանությունը ոչ միայն աշխարհը ճանաչել է, այլեւ՝ Ցեղասպանության հետեւանքները վերացնելու նախագիծ է մշակված եղել: Սեւրի պայմանագրով Հայաստանի սահմանները ոչ թե ձեւական սահմաններ էին, այլ Ցեղասպանության հետեւանքները վերացնելուն կոչված նախագիծ էր: Կամ, ի՞նչ է նշանակում սահմանների անձեռնմխելիության մասին խոսելը, Ստալինի հավերժացո՞ւմ: Թարմ խոսք չկա»:
Ազգային ժողովի պատգամավոր Լարիսա Ալավերդյանը եւս հարցազրույցին ծանոթ էր եւ նկատեց, որ հարցերը հարցազրույցներով չեն լուծվում. «Մեկ օրինակ բերեմ. 2004-ին Ռոբերտ Քոչարյանը եւս շատ լավ ելույթով հանդես եկավ Ստրասբուրգում: Ես ողջունում եմ այդպիսի դիրքորոշումները, որոնք հնչեցվում են որեւէ տեղ, բայց մինչեւ չտեսնեմ քաղաքականության փոփոխությունը, ես այդ սիրուն խոսքերին չեմ հավատա: Ես պետք է անընդմեջ սպասեմ դրան եւ պահանջեմ իշխանություններից, որ այն, ինչ որ վերջին 18 տարիներին բարձիթողի վիճակում է եղել, պետք է մի օր սկսել: Ես մերժում եմ այն տեսակետները, թե այսքանից հետո կարելի՞ է սկսել: Ես վստահ եմ, երբ սկսեն, այդ պահին է ճիշտ ժամանակը: Այն, ինչ մենք չենք արել, չի արդարացնում այսօր նույնպես դա չանելը: Իսկ ես առայժմ մեր երկրի քաղաքականության մեջ դա չեմ տեսնում: Ես չեմ տեսնում, որ մենք հստակեցրել ենք եւ Մինսկի խմբի շրջանակներում պատրաստվում ենք հանդես գալ մի նոր փաթեթով, որը հիմնված է Ղարաբաղի հարցի իրավական հիմքերի եւ իրական փաստերի վրա»: Մեր հարցին՝ ինչո՞վ է բացատրում հարցազրույցում առկա խիստ հայանպաստ պատասխանները, տիկին Ալավերդյանը նկատեց, որ ի սկզբանե այդ խաղը (մեր զրուցակիցն առաջարկեց այս դեպքում բազմաչարչար ֆուտբոլը հանգիստ թողնել) կարծես նաեւ նպատակ ուներ ինչ-որ չափով թուլացնելու ԵՄ անդամ դառնալու Թուրքիայի մարմաջը, ձգտումները: Ըստ մեր զրուցակցի, այդ խաղը թելադրված էր ոչ թե Հայաստանի, այլ մի շարք երկրների կողմից, բայց խաղին լիիրավ մասնակցեց նաեւ Հայաստանը. «Ես կարծում եմ, դա գերտերությունների խաղն է, բայց չեմ բացառում, որ Հայաստանի որոշ ներկայացուցիչներ անկեղծ մտածեցին, որ դա իրոք Հայաստանի կողմից թելադրված խաղ էր, ինչ որ անվանում են իրենք նախաձեռնողական: Եթե հիշում եք, դեռ նոր-նոր էին ստորագրվել այդ արձանագրությունները (հայ-թուրքական- Մ. Ե.), երբ ես մամուլի ասուլիսում ասացի, որ, իմ տպավորությամբ, դրանք գալիս են էլ ավելի վատացնելու այն իրավիճակը, որը գոյություն ունի Թուրքիա-Հայաստան հարաբերություններում»։