ՀՅԴ բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանի այս պնդումը ստիպեց վերհիշել նրա մեկ այլ հայտարարություն, երբ 1999-ին պատրաստակամություն էր հայտնել բանակի դեմ դուրս գալ բենզինի շշերով:
– Հակադարձելով ՀՅԴ բյուրոյի անդամ Վահան Հովհաննիսյանի պնդմանը, թե երբ ԱԳ նախարար Էդվարդ Նալբանդյանը դեռ չէր ծնվել՝ «Դաշնակցությունը բանակցություններ վարում էր եւ հաջողությամբ էր վարում»՝ ՀՀԿ պատգամավոր Գագիկ Մելիքյանն ասել էր. «Եթե պարոն Հովհաննիսյանը թուրքերի հետ հաջող բանակցություններ ասելով նկատի ունի երիտթուրքերի հետ մերձեցումը կամ Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրը, ապա չեմ կարծում, որ հայությունը համամիտ է նրա հետ»: Ինչպե՞ս եք վերաբերվում այս հիշեցմանը:
– Ես չեմ կամենում պատասխանել այդ մարդուն, զուտ պատմական առումով այս հարցի պատասխանն ուրիշ վեճ կդառնար, որին չեմ ուզում անդրադառնալ այս հարցազրույցի մեջ: Միայն ուզում եմ նորից ասել՝ մենք այն կուսակցությունն ենք, որ թուրքերի հետ կռվել ենք, համագործակցել ենք ու նույնիսկ դաշնակցել, թշնամացել: Ամեն հանգրվաններն անցել ենք: Այն, ինչ մենք անցել ենք անցած մեկ դարի ընթացքում՝ հայ ժողովրդի պատմությունից առանձին չէ: Եվ այդ փորձը միայն մեզ համար չէ՝ մեր բոլո՛ր քաղաքական ուժերի համար է: Այո՛, մենք համագործակցել ենք երիտթուրքերի հետ, եւ դա ունի իր պատճառաբանությունը: Եվ այդ փորձառություն է, որ իրենք էլ պետք է օգտագործեն այսօր: Հենց այդ փորձն ունենալով ենք ասում՝ սխալ ճանապարհով մի՛ գնացեք: Մի անգամ ՀՀ նախագահն ասաց, թե մենք փորձ ենք ձեռք բերել անցած 1 տարվա ընթացքում: Լա՛վ է դա: Բայց ինչու միայն 1 տարվա՞. 1 դարի փորձ կա՝ ինչո՞ւ չենք օգտագործում: Ինչո՞ւ Թուրքիայի պետականության էությունը նկատի չենք ունենում: Ապշում ենք, թե ինչու է Էրդողանն այսպես արտահայտվում՝ կարծես թե մեզ համար նորություն է: Այդ պետության ռազմավարությունը, քաղաքականությունը դա է՝ մենք ինչո՞ւ ենք զարմանում:
– Այս հարցը Ձեզ ուղղում եմ առավել իբրեւ մի ուժի ղեկավարի, որը 1998-2009 թվականներին իշխանության մաս է կազմել: Որոշակի պատասխանատվություն չե՞ք զգում մեր երկրում այսպիսի վիճակի համար, որ անգամ Թուրքիայի ղեկավարներն են ասում, թե Հայաստանի քաղաքացիներին անօրինական ապրելու թույլտվություն է տրվել, քանի որ «Թուրքիան հասկանում է, որ Հայաստանում շատ ծանր իրավիճակ է»:
– Այո: Մենք ունենք պատասխանատվության զգացում այնքանով, որքանով մասնակից ու դերակատար ենք եղել այդ օրերին: Բայց բոլորին պարզ է՝ մենք երբեք չենք լռել եւ նույնիսկ այդ օրերին մեր դժգոհությունն ու տարակարծությունն ենք հայտնել վարվող սոցիալ-տնտեսական քաղաքականությանը: Բազմիցս ասել ենք՝ մեր մասնակցությունը կոալիցիոն կառավարությանը չէր բխում կառավարության սոցիալ-տնտեսական քաղաքականության հետ համակարծիք լինելուց, այլ ազգային ուղղվածության խնդիր էր հետապնդում: Այսօր երկրում առկա սոցիալ-տնտեսական իրավիճակն այնքան է ծանրացել ու սրվել, որ մեզ համար չի կարող ազգային հարցերի կողքին չդառնալ գլխավոր հարց:
Այս իշխանությունները ոչ միայն ձախողած են արտաքին քաղաքականության բնագավառում, այլ նաեւ՝ սոցիալ-տնտեսական: Կառավարությունում վարչապետի առանցքի շուրջ ձեւավորված տնտեսական թիմը ձախողած է: Եվ մենք ամեն ինչ անելու ենք երկրում արդարություն եւ բոլորի համար զարգացման համահավասար պայմաններ ստեղծելու համար: Պայքարելու ենք, որպեսզի բոլորի համար մեր երկրում աշխատանք ու արժանապատիվ կյանքի պայմաններ լինեն, եւ ոչ ոք իր հանապազօրյա հացն ապահովելու համար օտարության ցուպը ձեռքը չառնի: Ես ցավում եմ, որ մեր ժողովուրդը սեփական երկրում չի կարողանում իր գոյությունն ապահովել եւ ընկել է օտարի դռները, նույնիսկ՝ Թուրքիայի դուռը:
– Այնուամենայնիվ, ընդունված է համարել, թե ՀՅԴ հիմնական տարաձայնությունը գործող իշխանության հետ հայ-թուրքական հարաբերություններն են: Եվ հաշվի առնելով, որ իշխանությունների կողմից այս առումով կան հետքայլի նշաններ՝ որքանո՞վ է հավանական, որ ՀՅԴ-ն էլի կվերադառնա դեպի դաշնակցային հարաբերություններ, մանավանդ որ՝ այս շրջանում էլ, ինչ ընդդիմություն եք՝ առանձնապես շատ «կամուրջներ» կարծես չայրվեցին:
– Վերադարձի մասին խոսելն այլեւս իսկապես անիմաստ է: Թեպետ, ասում են, քաղաքականության մեջ ոչ մի բան բացառված չէ, բայց դա բացառված է:
Իսկ ինչ մնում է «կամուրջներ» այրելու-չայրելուն, պետք է ասեմ՝ մեր երկիրը լավ վիճակում չի գտնվում, այո, մենք հաճախ պարտավորվում ենք գործ ունենալ այն իշխանության հետ, որին չենք ընդունում, բայց փաստացի այս երկրի իշխանությունն է: Մեր գործակցությունը խորհուրդներ, տեսակետներ տալուց սկսյալ՝ մինչեւ արտաքին քաղաքական հարցերն են. բոլոր այն բնագավառները, ուր շահողը կամ վնասվողը այս երկիրն է ու պետականությունը, մեր ազգային կյանքը: Բա ի՞նչ անենք, ամեն ինչ քանդե՞նք, ինչ է որ մի օր իշխանության ենք գալու, ու դեռ հարց է՝ այն ժամանակ այսօրվա քանդածը կարո՞ղ ենք վերակառուցել, թե՞ պետք է լաց լինենք այսօրվա համար: Իսկ բոլոր նրանք, որոնք կարծում են, թե վճռական ընդդիմություն լինել նշանակում է ավելի լիաթոք հայհոյել այս իշխանություններին կամ նյութ տրամադրել արտաքին ճնշումների համար՝ նրանք եւս այսօր հանգել են մի եզրակացության՝ այս երկրում կարելի է բան փոխել ընտրությունների, արդար ընտրությունների միջոցով միայն: Արտահերթ կամ հերթական՝ քաղաքական հարց է: Սակայն մենք դեռ մի բանում էլ ենք տարբերվում, որ դեմ ենք ամբոխավարական մեթոդներով ժողովրդին տանել չգիտակցված ընտրությունների: Մենք հավատում ենք, որ ծրագրերի միջեւ կատարվող գիտակցված ընտրությունների միջոցով է կարելի իրապես ժողովրդավար, ազգային արդարության ձգտող ուժ տեսնել այս պետության ղեկին, եթե ոչ՝ մենք անընդհատ դառնալու ենք ի շրջանս յուր:
Ու քանի դեռ այսքան դյուրաբեկ է մեր պետականությունը ու խրթին՝ տարածաշրջանային քաղաքական իրավիճակը, եւ քանի դեռ առկա են օրինական պայքարի ճանապարհները՝ մենք չենք անցնելու այն կարմիր գիծը, որից պետք է վնասվի այս երկիրը, մեր պետականությունը: Բայց որ իշխանության նկատմամբ մեր ընդդիմադիր լինելն իրական է եւ վերջնական՝ կարծում եմ, այստեղ կասկած չպետք է լինի:
– Ամեն անգամ, երբ Դուք նման պնդումներ եք անում, թե ՀՅԴ համար անթույլատրելի են մեր երկրում ցնցումները, երբեք չեք անցնի կարմիր գիծը եւ այլն՝ հարց է առաջանում, թե արդյոք սա նույն գործիչը չէ՞, որ ժամանակին հայկական բանակի դեմ բենզինի շշերով դուրս գալու կոչեր էր անում:
– Այո՛, երբ ուղղակի բռնության դեմ ես պայքարում՝ եթե չպայքարես, ուրեմն, դու սուտ ես: Եթե հիշում եք՝ ես խոսում էի ինչ-որ շրջանակների մասին, որոնք դերակատար էին բանակում, եւ տանկերը Երեւանի փողոցներ դուրս բերելու մասին: Եթե որեւէ մեկը փորձում է բռնի ուժով կամք պարտադրել այս ժողովրդին՝ բնականաբար, պետք է դրա դեմ դուրս գալ: Այսօր էլ պետք է դուրս գալ, վաղն էլ պետք է դուրս գալ: Այս առումով մեր կեցվածքը բոլորին պարզ է:
– Հիմա երբ կողքից եք հետեւում, թե կոալիցիայում մեկն ինչպես է մեկ այլ ուժի նախարարի խորհուրդ տալիս հրաժարական տալ, նրան էլ հակադարձում են, թե ոտքերդ վերմակիդ չափով մեկնիր՝ գոհունակություն չե՞ք զգում, որ այլեւս այդ ամենի մեջ չեք:
– Ոչ, գոհունակություն չունեմ: Մենք տարբեր ենք այն ուժերից, որ եթե ընդդիմություն են՝ իշխանության համար որքան վատ, այնքան լավ նշանախոսքով են առաջնորդվում:
Մեր ժամանակ էլ այդպես չէր, բայց ես շատ կուզեի, որ կառավարությունը լիներ քաղաքական մարմին: Մենք նույնիսկ ժամանակին նախաձեռնեցինք կառավարության մասին օրենք, որ նախարարն այնտեղ զուտ չինովնիկ, պաշտոնյա չլինի: Ցավոք, կառավարության աշխատանքի դրվածքն այնպիսին է, որ նախարարները չեն կարողանում ներկայանալ իբրեւ քաղաքական անձ: Մեզ մոտ, ասենք, կապի եւ տրանսպորտի նախարարը միայն այդ ոլորտի ղեկավարն է եւ դրանից դուրս իրեն չի հետաքրքրում՝ ոստիկանությունն ինչ արեց փողոցում, երկրի ընդհանուր վիճակը, հոգեբանական մթնոլորտն ինչպիսին է եւ այլն: Որեւէ ժամանակ տեսե՞լ եք, որ նման քննարկում լինի: Չի՛ եղել: Դրվածքը կառավարությանը վերածել է, բառիս պարզունակ իմաստով՝ գործադիր մի մարմնի, որը չունի մտածելու իրավունք ու հնարավորություն:
