Արձագանքում է բանասերը
Լեզվի զարգացման արդի փուլում անժխտելի է մամուլի եւ հեռուստատեսության դերը ժողովրդի խոսքի մշակույթի զարգացման գործում: Սակայն, դժբախտաբար, սրանց բնորոշ է դարձել մեր մայրենիին ոչ հարիր անգույն ու գորշ մի լեզու: Ո՞վ է թույլ տալիս ոմն Գեւո վարի «փողոցային» բառերով ու գռեհկաբանություններով հեղեղված իր հումորային ծրագիրը: «32 ատամ ակումբ» ծրագրի երիտասարդները ծռմռված բերաններով հնչեցնում են ինչ-որ խեղկատակություններ եւ ժարգոնային բառեր ու արտահայտություններ, որոնք չունեն իրենց մեկնաբանությունը: Ցավալին այն է, որ հանրությունն այս ամենն ընդունում է սիրով՝ չմտածելով մեր ապագան կերտող վաղվա սերնդի մասին:
Եկե՛ք մի պահ հետադարձ հայացք գցենք՝ հիշելու, թե մի քանի տարի առաջ ինչպիսին էին մեր գովազդների լեզուն եւ բովանդակությունը: Ընդամենը զավեշտ էր, խեղկատակություն: Չենք թաքցնում, որ այժմ բավական բան է փոխվել այս ասպարեզում: Ուրեմն կարելի է շատ բան փոխել, երբ անտարբերություն չկա: Այսօր էլ, երբ ավելի հաճախ է հանրությունը խոսում եթերի լեզվական խաթարումների մասին, ինչ-որ բան փոխվում է հաղորդումներում, ավելի լուրջ եւ շրջահայաց են դարձել առանձին լրագրող-խոսնակներ՝ փորձելով ձերբազատվել լեզվական ակնառու սխալներից: Այսինքն՝ հասարակական անհանգստությունն իզուր չի անցնում, իր հետքն է թողնում, սկիզբ դնում շատ ցանկալի փոփոխությունների:
Փորձենք մի փոքր խոսել նաեւ օտարաբանությունների մասին: Ինչո՞ւ գործածել «ֆունկցիա», «պրոբլեմ», «պրոսպեկտ» բառերը, երբ ունենք դրանց հայերեն հաջողված համարժեքները: Իզուր չէ, որ Մայա Ավագյանը իր «Խոհեր մայրենի լեզվի մասին» գրքում գրում է. «Երբ գիտակցենք, որ օտար բառերով պճնված խոսքը դատարկ տակառի զրնգոցի է նման եւ վերջ տանք մեր հույլ անտարբերությանը լեզվի նկատմամբ, այն ժամանակ մայրենի բառերը կտրվեն մեզ հարազատի վստահությամբ, որովհետեւ նրանց մենք «զգում ենք, ապրում» եւ ոչ թե սովորում եւ մտապահում»:
Որքա՜ն հաճելի է ունկնդիր լինել մաքրամաքուր հայերենի, որը, ցավոք, վաղո՜ւց մոռացվել է:
Վերը բերված օրինակները, որոնք ներկայացնում են լեզվական խաթարումները, այսօր կյանքի տարբեր բնագավառներում են դրսեւորվում եւ առնչվում են ամեն մեկիս՝ երեխայից մինչեւ մեծահասակները: Անկեղծ ասած, ինչ-որ տեղ ամեն ինչ, կարծես թե, ինքնահոսի է թողնված: Բայց մեր լեզուն, որպես մեր ազգային անվտանգության ու ազգային ինքնության անբաժանելի մաս, կարիք ունի հոգատարության՝ բոլորիս կողմից եւ առաջին հերթին՝ պետության: Բայց այսօր պետությունն իր այդ շատ կարեւոր գործառույթին, ամենատարբեր պատճառներով, տեր չի կանգնում: Լեզվի անաղարտ պահպանությունը մի քանի հիմնական գումարելի ունի՝ լեզվական քաղաքականության մշակում, դրա իրագործում, վերահսկողական մեխանիզմների կիրառում: Իսկ դա նշանակում է, որ հենց պետությունն է կարգավորում լեզվաշինությունը: Չէ՞ որ լեզուն կենդանի օրգանիզմ է, որն անընդհատ փոփոխվում է: Իսկ այդ փոփոխությունները կարող են լինել ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական: Բացասականը ամեն օր ենք տեսնում: Իսկ դրականին եւ կառուցողականին միշտ ենք սպասում: Անկասկած, այս ամենը կարգավորելու եւ ամբողջացնելու համար մի պետական մարմին է անհրաժեշտ, որը կզբաղվի այդ խնդիրների կանոնակարգմամբ եւ լուծումներով: Այսօր այդ առաքելությունը իներցիայի ուժով վերագրվում է Լեզվի պետական տեսչությանը, որի գործառույթները սահմանափակվել եւ հանգել են միայն հսկողականին, այն էլ՝ անկատար իրավական դաշտում: Թերեւս Լեզվի պետական տեսչությանը պետք է վերադարձնել առնվազն այն գործառույթները, որոնք ամրագրված են «Լեզվի մասին» ՀՀ օրենքում, երբ առաջնայինը ծրագրային հասցեական մոտեցումներն են լեզվական խնդիրներին, իսկ սպասված արդյունքը լեզվաքաղաքականության մշակումն է, լեզվաշինության իրականացումը եւ այս ամենի արդյունքում՝ մաքուր եւ անաղարտ հայոց լեզուն:
