Ըստ ՀՀՇ վարչության անդամ Երջանիկ Աբգարյանի՝ ՀՀ քաղաքականությունը պետք է շարունակի մնալ այսպիսին
– ԱՄՆ Կոնգրեսի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովում Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ բանաձեւի ընդունումից հետո հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման դաշտից խոսակցությունները բավականին սահուն կերպով կարծես թե տեղափոխվեցին ղարաբաղյան հարցի կարգավորման դաշտ: Ինչո՞ւ:
– Ընդհանրապես, նկատի ունենանք, որ մեզ համար երրորդ պետության ակտիվությունը ԼՂՀ հարցում անընդունելի է՝ անկախ նրանից, թե որ պետության մասին է խոսքը: Որեւէ երկիր շահագրգիռ կողմ չպետք է լինի, այն առումով, որ աջակցի իր, այսպես կոչված, դաշնակցին: Միաժամանակ, բոլորս էլ գիտենք, որ հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորումը թուրքերը միշտ էլ կապել են ղարաբաղյան հարցի հետ: Բայց փաստն այն է, որ արձանագրություններում կա ամեն ինչ՝ ե՛ւ սահմանի ճանաչում, ե՛ւ ղարաբաղյան հարց, ե՛ւ ցեղասպանության: Հիմա՝ մենք մեր գիծը պետք է շարունակենք: Պետք է բացառվի որեւէ այլ պետության շահագրգիռ մասնակցությունը՝ Թուրքիայի եւ Հայաստանի միջեւ հարաբերությունների կարգավորման գործում: Որեւէ նախապայման չպետք է առաջ քաշվի:
Ինչ վերաբերում է 252-րդ բանաձեւին՝ որ այն խոչընդոտում է հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորմանը, անհիմն է: Ես կարծում եմ, որ իրականության մեջ դա մի փաստաթուղթ է, որի ապագան բոլորս գիտենք: Այն մինչեւ ապրիլի 24-ը ոչ Ներկայացուցիչների պալատ է մտնելու եւ ոչ էլ Կոնգրես: Բացի այդ էլ, այն տեքստը, որը մատուցում է 252-րդ բանաձեւը, Թուրքիայի վրա որեւէ պարտավորություն չի դնում, բացի նրանից, որ ընդամենը ճանաչեն: Թուրքիան, պարզապես, դա եւս մեկ առիթ, պատրվակ է դարձնում՝ ավելի փակելու ճանապարհը՝ Հայաստանի հետ դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու եւ սահմանը բացելու:
– 252-րդ բանաձեւի ընդունումից հետո թուրքական պատվիրակությունը մեկնեց ՌԴ, եւ հանդիպումների քննարկման առարկան, ըստ թուրքական կողմի տարածած պաշտոնական լրատվության, ԼՂՀ հարցին է վերաբերվել: Նախորդ օրերին Լավրովը եւ Նալբանդյանն են քննարկել ԼՂՀ հարցի կարգավորման թեման: Կա՞ որեւէ հնարավորություն, որ իբրեւ այդ բանաձեւի փոխհատուցում փորձ արվի ԼՂՀ հարցում Հայաստանի վրա ճնշումներ գործադրելու:
– Ռուսաստանը մեկից մեկ կարող է ակնհայտ ճնշումներ գործադրել, որովհետեւ սրանք (իշխանությունները- Ն. Գ.) իրենց բոլոր տեսակի հարցերով կապված են ռուսական իշխանությունների հետ: Իհարկե, եթե ՌԴ-ն ցանկանա: Ըստ որում, Թուրքիան եւ Ադրբեջանը դրա համար գին պետք է վճարեն, այն էլ՝ բավականին բարձր: Չնայած նաեւ մի բան է ակնհայտ. հենց ռուս-թուրքական հարաբերություններն աշխուժանում են հայկական ինչ-որ հարցի առիթով, ապա արդյունքում անպայման խնդիր է առաջանում:
– Նախագահի գլխավորած պատվիրակությունը մեկնում է Ֆրանսիա. օրեր առաջ Ֆրանսիայում էր նաեւ Ադրբեջանի արտգործնախարարի գլխավորած պատվիրակությունը, եւ ըստ պաշտոնական տեղեկատվության՝ ադրբեջանական կողմին այնտեղ ներկայացվել են մադրիդյան նորացված սկզբունքների վերաբերյալ հայկական կողմի առաջարկները, ինչպես նաեւ հանդիպում է եղել ԵԱՀԿ համանախագահների հետ: Այս այցերը փոխկապակցվա՞ծ են:
– Ինչքանով ես եմ տեղյակ, իր այդ հանդիպումներից հետո Մամեդյարովը հայտարարեց, որ Ադրբեջանն, ընդհանուր առմամբ, համաձայն է ստորագրել ներկայացված փաստաթուղթը: Այդ դեպքում՝ հասկանանք, որ նա ընդունե՞լ է հայկական կողմի առաջարկները: Անկեղծ ասած, այս պահին ինքս էլ ինֆորմացված չեմ, թե հայկական կողմի առաջարկներն իրենցից ինչ են ներկայացնում, բայց հազիվ թե հայկական կողմը, նույնիսկ այսպիսի թույլ կողմը, կարող էր այնպիսի առաջարկներ ներկայացնել, որ ադրբեջանցիները դրանց համաձայնեին: Կամ՝ դրանից առաջ ամեն ինչ համաձայնեցված է եղել եւ ընդամենն ինչ-որ մանր-մունր բաներ են եղել, դրա համար էլ համաձայնվել են:
– Այսինքն՝ այս ֆրանսիական այցը ղարաբաղյան հարցի կարգավորման առումով բեկումնային կլինի՞:
– Չեմ կարծում, ինչպես ասում են՝ մեքենան արդեն՝ հայ-թուրքական, այսպես ասած, ֆուտբոլային հարաբերություններով արդեն գործի է գցվել: Սարկոզիին Սարգսյանը կարող է դիմել ամենաշատը հարցը ձգձգելու առումով: Բայց դե, այս հարցերում Ֆրանսիան «առաջին ջութակ» չէ:
– Մեր քաղաքական դաշտում առաջարկներ են հնչում, որ Հայաստանի խորհրդարանն առաջինը վավերացնի արձանագրությունները եւ այդպիսով Թուրքիային փաստի առաջ կանգնեցնի: Նման մոտեցումը տրամաբանական համարո՞ւմ եք:
– Գիտեք, ես չեմ հասկանում՝ մարդիկ մտածում են որեւէ հարց լուծելո՞ւ մասին, թե՞ Թուրքիային կամ սրան-նրան վատ դրության մեջ դնելու մասին: Ի՞նչ է դա նշանակում: Թող մտածեն նրա մասին՝ կարիք կա՞, որ այդ հարցը ստորագրեն, ի՞նչ են ստորագրում:
– Առաջիկա ամիսների կտրվածքով ի՞նչ կանխատեսումներ ունեք, ի՞նչ է սպասվում Հայաստանին:
– Այն, որ ժողովրդի դրությունը վատանալու է ու վատանալու է: Էս մարդիկ, փաստորեն, 12 տարի է՝ իշխում են, 12 տարի միլիարդավոր բյուջեներ են իրականացրել, մի հատ խոշոր ծրագիր կամ որեւէ բան, որը հետք կթողներ, այդպես էլ նրանց չի հաջողվել: Հիմա էլ նույնը շարունակվելու է:
– Արդեն երկու տարի է՝ ՀԱԿ-ն այդ մասին խոսում է, չե՞ք կարծում, որ քայլերի առումով արձագանքն այդ երեւույթներին ադեկվատ չէ:
– Ես հակառակ կարծիքին եմ: Հենց «ՀայՌուսգազարդի» այս վերջին թանկացումների վերաբերյալ կոնկրետ քայլեր կան: Այսինքն՝ Կոնգրեսն աստիճանաբար հանդես է գալիս ժողովրդի շահերը պաշտպանողի դերում: Ժողովուրդը վստահում է ՀԱԿ-ին, քանի որ հարյուրներով, հազարներով գալիս են ստորագրություններ դնելու: ՀԱԿ-ը կոնկրետ գործառույթներ է ձեռնարկել: Այսօրվա միակ լուրջ ուժը, որը իսկապես ժողովրդի համար է մտածում, Կոնգրեսն է. ես չեմ տեսնում ուրիշ ուժ:
