Թուրքական մամուլի այս բնորոշումը 252 բանաձեւի ընդունման վերաբերյալ ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմնի ներկայացուցիչը համարում է շատ ճիշտ:
![\"\"](\"https://www.aravot.am/2010/aravot_arm/March/6/p3.jpg\")
![\"\"](\"https://www.aravot.am/2010/aravot_arm/March/6/p4.jpg\")
«Բանաձեւն աննախադեպ դժվար անցավ»
ԱԺ Արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի նախագահ, ՀՅԴ Հայաստանի ԳՄ ներկայացուցիչ Արմեն Ռուստամյանը երեկ «Նովոստի-Արմենիա» մամուլի կենտրոնում «դրամատիկ» որակեց ԱՄՆ Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի կողմից 252 բանաձեւի ընդունման ընթացքը, որը երկրի նախագահին կոչ է անում ամենամյա ուղերձում 1,5 միլիոն հայերի կազմակերպված բնաջնջումը բնորոշել որպես ցեղասպանություն. «Այս անգամ իսկապես աննախադեպ դժվար էր բանաձեւի քվեարկումն ու անցնելն այս հանձնաժողովում»: Պնդելով, որ ձայների հարաբերակցությունը մի քանի ամիս առաջ այդպիսին չէր լինի, եւ «կողմ»-երի քանակն ավելի շատ կլիներ՝ Արմեն Ռուստամյանը հավելեց. «Միակ նոր փաստարկը, որ ավելացել էր եւ ավելացրել էր «դեմ»-երի քանակը՝ չարաբաստիկ արձանագրությունների առկայությունն էր: Նրանք, ովքեր հետեւեցին այս քննարկումներին՝ շատ լավ հասկացան, տեսան, թե ինչպես կարող են այդ արձանագրություններն արգելակել Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացը»:
Նկատենք, սակայն, որ անգամ քննարկման օրը՝ մարտի 4-ին, «Արմենպրեսին» տված հարցազրույցում ՀՅԴ բյուրոյի Հայ դատի քաղաքական հարցերի գրասենյակի պատասխանատու Կիրո Մանոյանը նշել էր, թե 252 բանաձեւի ընդունման հավանականությունը մեծ է՝ «Հաշվի առնելով, որ Սպիտակ տունն ու Պետքարտուղարությունը նախկինի պես դեմ չեն արտահայտվում բանաձեւի ընդունմանը, հրեական լոբբիստական կազմակերպությունները եւս նույն ակտիվությամբ դեմ հանդես չեն գալիս՝ հավանականությունը մեծ է, որ հանձնաժողովը կտա դրական եզրակացություն»: Եվ ոչ մի խոսք չկար այն մասին, թե գործընթացն աննախադեպ դժվարացել է արձանագրությունների ստորագրումից հետո: Թեեւ Արմեն Ռուստամյանը երեկ ասում էր, որ «ժամը ժամի է փոխվել իրավիճակը, ազդել է թուրքական շանտաժը»: Այս համատեքստում նա «շատ ճիշտ» համարեց թուրքական մամուլի որակումը, թե տեղի ունեցածը «լոբբինգների պատերազմ էր»:
ՀՅԴ Հայաստանի ԳՄ ներկայացուցիչը չցանկացավ կանխատեսել, թե արդյոք բանաձեւը կներառվի՞ ԱՄՆ Կոնգրեսի լիագումար նիստի օրակարգում. «Դժվար է հիմա կանխատեսումներ անելը, բայց պայքարի լայն հնարավորություն, դաշտ կա: Եթե մենք կարողանանք համախմբել մեր ուժերը եւ միակամ, համախմբված այս լոբբինգն առաջ տանել Կոնգրեսում՝ իսկապես մեծ հավանականություն կա, որ մենք կարողանանք այս անգամ հարցը հասցնել քվեարկության: Կա այդ հավանականությունը, բայց շատ դժվար է՝ իհարկե»:
Լրագրողներից մեկի դիտարկմանը, որ եթե, այնուամենայնիվ, ԱՄՆ Կոնգրեսը ճանաչի Ցեղասպանությունը՝ փաստորեն կստացվի, որ ՀՀԿ-ականները ճիշտ էին, երբ ասում էին, թե այս արձանագրություններից հետո էլ ինչ-որ երկրներ ընդունում են Ցեղասպանությունը՝ Արմեն Ռուստամյանն այսպես արձագանքեց. «Այդ տրամաբանությունը նման է նրան, որ իսկապես ճիշտն այն է, որ ստեղծենք դժվարություններ, հետո փորձենք հերոսաբար հաղթահարել: Հիմա մենք այդ վիճակի մեջ ենք. ստեղծել ենք դժվարություններ, բայց հերոսաբար հաղթահարում ենք: Էլի պետք է, իհարկե, փորձենք հերոսաբար հաղթահարել մնացած բոլոր դժվարությունները, բայց այդ դժվարությունները ստեղծված են»:
«Հակազդեցությունն այդքան ուժեղ չէր»
ՀՅԴ Բյուրոյի Հայ Դատի եւ քաղաքական հարցերի գրասենյակի պատասխանատու Կիրո Մանոյանը երեկ «Ուրբաթ» ակումբում «Առավոտի» հարցին, թե արդյոք երաշխիք կա՞, որ այս բանաձեւը եւս չի ունենա նույն ճակատագիրը, ինչ ունեցել են վերջին 10 տարում ընդունված նախորդ 3 նույնաբովանդակ բանաձեւերը, այսինքն՝ չի ներառվի լիագումար նիստերի օրակարգում՝ պատասխանեց. «Ոչ մի երաշխիք չկա: Բայց շատ բան կախված է նրանից, թե Թուրքիան ինչ վերաբերմունք կունենա, ինչ ձեւով կշարունակի իր հակազդեցությունը: Շատ բան կախված է նրանից, թե Սպիտակ տունը կակտիվանա կամ չի ակտիվանա բանաձեւի դեմ: Կախված է նաեւ նրանից, թե Հայաստանն ի՞նչ կասի այս գործընթացի մասին: Նաեւ շատ բան կախված է հենց Ամերիկայի համայնքի աշխատանքներից»: Սակայն այնուամենայնիվ կանխատեսեց. «Այս անգամ մի քիչ ավելի հնարավորություն կա, որ կհասնի մինչեւ լիագումար նիստ: Ինչո՞ւ, որովհետեւ Սպիտակ տան այն կեցվածքը, որ իրենք ընդամենը մինչեւ վերջին պահը սպասեցին՝ ինչ-որ ակտիվություն ցուցաբերելու բանաձեւի դեմ, պետք եղավ, որպեսզի Գյուլը խոսի նախագահ Օբամայի հետ, որպեսզի նման քայլի գնան: Եվ էլի՝ այնքան ուժեղ չէր իրենց հակազդեցությունը կամ աշխատանքը, ինչքան նախկինում: Օրինակի համար՝ նախագահ Բուշի ժամանակ. նախագահ Բուշն առանձին-առանձին զանգել էր կոնգրեսականներից շատերին: Ասում եմ՝ նայած մնացած զարգացումներն ինչպիսին կլինեն, բայց կարծում եմ՝ հավանականությունն ինչ որ չափով ավելի մեծ է այս անգամ, թե կթողնեն, որ հասնի լիագումար նիստ»:
Հետաքրքրվեցինք, թե այսպիսով գուցե պարզվեց, թե այնքա՞ն էլ հիմնավոր չէին ՀՅԴ մտահոգությունները, թե հայ-թուրքական արձանագրությունների ստորագրումը կկասեցնի Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման գործընթացը, քանի որ նաեւ այս բանաձեւն ապացույց դարձավ, որ գործընթացը կասեցված չէ՝ ՀՅԴ Բյուրոյի Հայ Դատի եւ քաղաքական հարցերի գրասենյակի պատասխանատուն այսպես արձագանքեց. «Ընդհակառա՛կը՝ սա վերահաստատում է մեր այն տեսակետը, որ այս արձանագրությունները խոչընդոտում են: Եվ ճիշտ հիմա պահն է վայրկյան առաջ դուրս գալու այս գործընթացից, քանի որ տեսանք մի անգամ եւս, որ այն խոչընդոտում է Ցեղասպանության ճանաչմանը»: Կիրո Մանոյանը նշեց. «Մինչեւ հիմա այսքան դժվար չէր եղել՝ այն պայմաններում, երբ Սպիտակ տունն ընդամենը մեկ օր առաջ սկսեց աշխատել: Այսպես 1 քվեով՝ այն էլ 1,5 ժամ սպասելով, որ քվեարկողները գան քվեարկեն՝ չի՛ եղել: Եվ դժվար էր, որովհետեւ օգտագործում էին այդ փաստարկը, թե իրենք խոսում են՝ չխանգարենք»:
