ՈՒՐԻՇԻ ՎԱԽԸ ՉԱՓԵԼՈՒՑ ԱՌԱՋ ՎՏԱՆԳԸ ՉԱՓԵՔ

ՀՀԿ փոխնախագահին առաջարկում է ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմնի ներկայացուցիչ Արմեն Ռուստամյանը

– ՀՀԿ խմբակցության ղեկավար Գալուստ Սահակյանը փետրվարի 17-ի ասուլիսում հայտարարել է, թե ՀՀ նախագահի ելույթից հետո հայ-թուրքական գործընթացի բոլոր ընդդիմախոսները ձայները կտրեցին, բոլորին տրվեցին պատասխաններ, այդ թվում՝ ՀՅԴ-ին. «Լոնդոնյան ելույթը պիտի չափեր նաեւ Դաշնակցության վախը»: Հիմա իրոք չափվա՞ծ է ՀՅԴ վախը:

– Դաշնակցությունը վախեցած չէր, որ վախը չափվեր: Եվ ոչ էլ եկել ենք վախ չափողի մոտ, որ մեր վախը չափի: Ամբողջ խնդիրն այն է, թե երկիրն ի՞նչ վիճակում կհայտնվի այս ամեն ինչից հետո: Այ, այդ վտանգների չափը ճիշտ կլինի, որ իրենք հիմա լավ պատկերացնեն: Եվ ուրիշների վախերի մասին խոսելուց առաջ՝ այդ վտանգի չափը մի հատ չափեն ու իրենց պատասխանատվությունը զգան դրան համապատասխան: (Երեկ «Դուպլեքս» ակումբում ասուլիսի ընթացքում պրն Ռուստամյանը քննադատեց «Չեթմ Հաուս»-ում Սերժ Սարգսյանի արած հետեւյալ հայտարարությունը. «Որպես խորհրդարանական մեծամասնության քաղաքական առաջնորդ՝ բացառում եմ Թուրքիայի կողմից արձանագրությունները, պայմանավորվածության համաձայն՝ առանց նախապայմանների վավերացման դեպքում Հայաստանի խորհրդարանի կողմից դրանց վավերացման տապալումը»: Մասնավորապես նշեց, թե հաշվի առնելով գործադիր եւ օրենսդիր մարմինների տարանջատման սկզբունքը՝ «Համարում եմ, որ դա ընդհանրապես չի նպաստում մեր երկրի հեղինակությանը։ Ի՞նչ է նշանակում երաշխավորել օրենսդիր մարմնում գործընթացները»:- Ա. Ի. ): Ես տեսնում եմ, որ չկա հայեցակարգված մոտեցում, եւ կատարվում են քայլեր, որոնք իրավիճակային են: Մեր մշակած ռազմավարական մոտեցումները, դոկտրինները ծալել՝ մի կողմ ենք դրել ու հիմա մեր իսկ կատարած չմտածված, անհեռատես քայլերի հետեւանքով հայտնվել ենք մի վիճակում, որ ուղղակի իրավիճակային հայտարարություններ են արվում, որոնք չեն նպաստում հարցի լուծմանը:

– «Ժառանգությունը» հայտարարել է, թե այն օրը, երբ արձանագրությունները պաշտոնապես կմտնեն ԱԺ օրակարգ եւ կդառնան նիստում քննարկման առարկա՝ «Մենք այն կդիմավորենք ԱԺ դարպասների մոտ»: «Ժառանգությունը» նաեւ քաղաքական ուժերին կոչ է արել միանալ այդ հանրահավաքին: Արդյոք ՀՅԴ-ն միանալո՞ւ է այդ հանրահավաքին:

– Ես կարծում եմ՝ մենք արդեն միացած էինք: Մենք հանրահավաք անելու ենք անպայմա՛ն՝ դրա մասին վաղուց է ասված: Հայտարարել ենք մեր ընդհանուր ծրագիրը՝ իր որոշակի հանգրվաններով, որի քննարկումներին մասնակցել է նաեւ «Ժառանգությունը»: Մենք պարբերաբար հավաքներ ենք անցկացնում՝ թե՛ կուսակցությունների, որոնք դեմ են այս արձանագրություններին, թե՛ հասարակական կազմակերպությունների հետ: Եվ անպայման լինելու են հերթական հավաքները ու այս փուլի հետ կապված մեր բոլոր անելիքները հստակեցնելու ենք: Հիմա եթե «Ժառանգությունն» ուզում է առանձին հանրահավաք անել… ցանկացած կուսակցություն էլ կարող է առանձին հանրահավաք անել, ցանկացած պահի: Բայց մեզ պետք չէ դիմել, որ միանանք՝ մենք միասին ենք որոշել, որ նիստի ընթացքում նաեւ հանրահավաք ենք անելու:

– Ուղղակի վերջին շրջանի զարգացումներից հետո, երբ պարզվեց, որ ՀՅԴ-ն ու «Ժառանգությունը» տարբեր մոտեցումներ ունեն ՍԴ որոշման վերաբերյալ, նաեւ՝ երբ ԵԽԽՎ-ում այս երկու կուսակցությունների ներկայացուցիչների միջեւ խիստ լարվածություն արձանագրվեց՝ ենթադրվում է, թե այլեւս կարող է եւ չիրականացնեիք միասնական գործողություններ:

– Մենք նախ չենք ձեւավորել որեւէ ձեւաչափ՝ ինչ-որ կարծր կառուցվածքով: Այդպիսի բան չկա՝ ո՛չ դաշինք է սա, ո՛չ էլ որեւէ բան: Խոսքն այն մասին է, որ ամեն մեկը տեր կանգնի իր ստորագրությանը եւ ձեռք բերված համաձայնություններին: Իսկ դրանք մինչեւ հիմա 3-ն են: Առաջինը մինչեւ արձանագրությունները ստորագրելն այդ հայտարարությունն էր, որը հրապարակեցին 14 կուսակցությունները: Երկրորդ հայտարարությունն արվեց, երբ ավարտվեց այդ փուլը եւ սկսվեց ներպետական ընթացակարգը, հավաք կազմակերպվեց «Էրեբունի»-ում: Այդտեղ էլ է «Ժառանգությունն» այդ հայտարարությանը համաձայնել: Երրորդը՝ համաձայնել են ՍԴ-ի նամակին, որն ուղղել էինք հանրահավաքի անունից: Եվ այդ նամակում գրված է շատ հստակ, որ ՍԴ-ի որոշումը կարող է նաեւ հիմք ծառայել վերապահումների համար: Ուրեմն՝ ի՞նչն է այստեղ նորությունը կամ մոտեցումների ի՞նչ տարբերության մասին է խոսքը: Այո, մենք հիմա էլ ենք ասում, թե Սահմանադրական դատարանի որոշումը կարող է հիմք ծառայել վերապահումների համար: Հիմա եթե «Ժառանգությունն» ասում է, թե ընդհանրապես են դեմ արձանագրություններին՝ ցանկացա՛ծ պարագայում… այս ձեւով, իհարկե, մենք էլ ենք դեմ: Իսկ եթե դեմ են նաեւ վերապահումների դեպքում՝ սա բոլորովին այլ տեղ է տանում, թող դրա պատասխանը տան: Քանի որ եթե դեմ են վերապահումներով վավերացմանը, որի մասին մե՛նք ենք խոսում՝ նշանակում է, դեմ են նաեւ առարկային՝ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատմանն ու սահմանի բացմանը: Դե, թող ամեն կուսակցություն իր ծրագրերը ճիշտ նախանշի ու չշեղվի:

– Ե՛վ ՀՅԴ խմբակցության պատգամավոր Արծվիկ Մինասյանն էր պնդել, թե այլ քաղաքական ուժեր են փորձում պառակտել հայ-թուրքական արձանագրությունների դեմ ՀՅԴ նախաձեռնած շարժումը, ե՛ւ ՀՌԱԿ ատենապետն էր հայտարարել, որ ՀՅԴ-«Ժառանգություն» հարաբերություններում տեղի ունեցողը «3-րդ կողմի» հրահրանքի արդյունք է:

– Բայց ես, ճիշտն ասած, այդպես չեմ արձանագրել, թե ՀՅԴ- «Ժառանգություն» հակամարտություն է առաջացել ԵԽԽՎ-ի հետ կապված: Թո՛ղ այդ դեպքում «Ժառանգությունն» ասի, որ տեր է կանգնում Զարուհի Փոստանջյանի կատարած բոլոր հայտարարություններին՝ այդ ժամանակ կարող է առաջանալ այդպիսի հակամարտություն:

– Այնուամենայնիվ, «Ժառանգություն» խմբակցության ղեկավարն էլ ԵԽԽՎ-ում մեր պատվիրակությունում տեղի ունեցածի կապակցությամբ ցավ հայտնեց, որ «ընդդիմադիր ուժերի համագործակցության գաղափարը Հայաստանում կայացած չէ, եւ ՀՀ-ն այս առումով էլ է ուրույն, օրիգինալ պետություն: Մենք պատկերացնում ենք, թե մե՛նք ինչ կանեինք, եթե խախտվեին այլ ընդդիմադիր քաղաքական գործընկերների իրավունքները»:

– Այսինքն՝ ի՞նչ պիտի անեինք: Մենք զիջեինք Ազգային ժողովում մեծությամբ երրորդ խմբակցությունը լինելու հանգամա՞նքը: Ե՞ս զիջեի իմ տեղը ԵԽԽՎ մոնիտորինգի հանձնաժողովում, որ լինեին գործընկերային լավ հարաբերություննե՞ր: Ի՞նչ է իրենց ուզածը:

– Ի դեպ, փետրվարի 17-ին հանդիպել եք ԵՄ երկրների դեսպաններին եւ, տարածած հաղորդագրության համաձայն, ներկայացրել ՀՅԴ մոտեցումները մասնավորապես «երկրում քաղաքական եւ տնտեսական վերնախավերի սերտաճման» վերաբերյալ: Որոշակի օրինակնե՞ր եք մատնանշել:

– Շատ հստակ է եղել խոսակցությունը: Բայց օրինակների հարց չկա՝ դա համատարած երեւույթ է: Օրինակներն այնքա՜ն շատ են, որ դա արդեն Հայաստանում վերածվել է կենցաղի: Մենք հստակ ասել ենք, որ Հայաստանում վաղուց ձեւավորված է պլուտոկրատիա, որն ունի շատ հստակ բանաձեւ՝ փողը բերում է իշխանության, իշխանությունը՝ հավելյալ փող: Եվ այս շղթան չես կարողանում ճեղքել: Այս մասին բավական երկար խոսակցություն է ընթացել, թե ինչպես ճեղքենք այդ շղթան: