«ՕՏԱՐԵՐԿՐԱՑԻՆ ՉԻ ԿԱՐՈՂ ԳԱԼ ԵՎ ՕԲՅԵԿՏԻՎ ՔՆՆԱՐԿԵԼ ՄԵՐ ՀԱՐՑԵՐԸ»

Վստահ է ԵԽԽՎ-ում հայաստանյան պատվիրակության ղեկավար Դավիթ Հարությունյանը

– Արդյոք նշանակո՞ւմ է, որ ԵԽԽՎ-ն այնքան էլ չի կարեւորում մարտի 1-ի իրադարձությունները Հայաստանում, եւ դա էր պատճառը, որ համազեկուցողները պարզապես, թեկուզ եւ իրենց ներկայացմամբ՝ հարգելի պատճառով, բացակայել էին մոնիտորինգի նիստից՝ այդպիսով տապալելով հարցի քննարկումը:
– Չէ, դա չի նշանակում: Պետք է նախ տարանջատենք, թե ով է կարեւորում: Առաջին հերթին այդ հարցը պետք է կարեւորի Հայաստանի Հանրապետությունը: ԵԽ խորհրդարանական վեհաժողովը եւս կարեւորում է: Մարտի 1-2-ի իրադարձությունների հետ կապված՝ վեհաժողովը շատ կարեւոր դեր էր հատկացրել Հայաստանի Հանրապետությանը, այսինքն՝ նրանք ակնկալում էին, որ ՀՀ խորհրդարանի կողմից ստեղծված հանձնաժողովը պետք է գործի այնպես, որպեսզի ներշնչի վստահություն եւ իրականացնի պատշաճ ուսումնասիրություն: Այդ կապակցությամբ համազեկուցողները ձեւավորել են իրենց կարծիքը, ներկայացրել են իրենց գնահատականը, որը դառնալու է քննարկման առարկա: Իհարկե, ես չեմ կարող ասել, որ համաձայն եմ իրենց բոլոր գնահատականների հետ, այնուամենայնիվ, բնական գործընթաց է, մարդիկ ձեւավորել են իրենց կարծիքը՝ քաջ ծանոթ լինելով իրավիճակին եւ ընթերցելով հանձնաժողովի եզրակացությունը:
– Մոնիտորինգի հանձնաժողովի նիստի ժամանակ պատվիրակության ղեկավար Զարուհի Փոստանջյանը Մոնիտորինգի հանձնաժողովի անդամներին է հանձնել մի փաթեթ, որում ներկայացված են մարտի 1-2-ի դեպքերի զոհերի հարազատների նամակը, քաղբանտարկյալների մասին տեղեկություններ եւ, ընդհանրապես, իրավիճակի գնահատականը: Դուք եւս խնդրել եւ ստացել եք այդ փաթեթից: Ի՞նչ կարծիքի եք ներկայացված փաստերի մասին:
– Դրանք ոչ միշտ են փաստեր, դրանում կա զոհվածների հարազատների դիմում-կոչը՝ ուղղված ԵԽԽՎ-ին, որպեսզի հատուկ զեկուցող նշանակվի ու ուսումնասիրի մարտի 1-2-ի իրադարձությունները: Ես միշտ էլ ներկայացրել եմ իմ բացասական դիրքորոշումը՝ թե մինչեւ ժամանակավոր հանձնաժողովի ստեղծումը, թե դրանից հետո, այն մասին, որ ես չեմ համարում, թե որեւէ մի օտարերկրացի կարող է գալ այստեղ, իրականացնել քաղաքական առումով չեզոք եւ լիակատար հետազոտություն: Ես դա համարել եմ եւ հիմա էլ համարում եմ անհնարին: Թեեւ հասկանում եմ, որ զոհվածների հարազատները պետք է նման դիմումով հանդես գան: Մեկ այլ փաստաթուղթ՝ լուծարված փաստահավաք խմբի ընդդիմության ներկայացուցիչների վերլուծություններն են մարտի 1-2-ի դեպքերը ուսումնասիրող ժամանակավոր հանձնաժողովի եզրակացության մասին: Այստեղ որեւէ խնդիր չեմ տեսնում, սակայն կարծում եմ՝ ավելի ճիշտ կլիներ, եթե դրանք ներկայացվեին համազեկուցողներին, որովհետեւ Մոնիտորինգի հանձնաժողովի անդամները ծայրից ծայր չեն կարդալու համապատասխան փաստաթուղթը, նրանք կարդալու են միայն համազեկուցողների գնահատականները: Ներկայացվել էր նաեւ մի շարք անձանց ցուցակ, որոնք, ըստ ընդդիմության, համարվում են քաղբանտարկյալներ. շատ վիճահարույց եմ համարում այդ ցուցակը: Ես ծանոթացել եմ այդ ցուցակին, եւ դրանում կան անձինք, որոնց մասին չպետք է անգամ խոսել, օրինակ՝ Մուրադ Բոջոլյանը: Իսկ Նիկոլ Փաշինյանի պարագայում ընթանում է դատավարություն, եւ կարծում եմ՝ խոսել քաղբանտարկյալի մասին, երբ ընթանում է դատավարություն, սխալ է:
– Ձեր գլխավորած պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովը ԱԺ որոշմամբ այսուհետ հետեւելու է մարտի 1-ի դեպքերի ուսումնասիրման նպատակով ստեղծված ժամանակավոր հանձնաժողովի եզրակացության կատարմանը: Ըստ որոշ գնահատականների, սա հակասում է Սահմանադրությանը, քանի որ այն գործառույթները, որ դրվեցին մշտական հանձնաժողովի վրա, ըստ Սահմանադրության, ժամանակավոր հանձնաժողովի գործառույթներ են: Ինչի՞ց եք սկսելու, ի՞նչն եք նայելու:
– Չեմ կարող կիսել այդ կարծիքը, թե հակասում է Սահմանադրությանը, ավելին, համարում եմ, որ այն, ինչ մենք անելու ենք, շատ բնորոշ է մշտական հանձնաժողովներին: Ինչի՞ց ենք սկսելու մեր աշխատանքը՝ սկսելու ենք հանձնաժողովի նիստից: Ես չէի ուզենա ուզուրպացնել մեր հանձնաժողովի անդամների լիազորությունները, իսկապես, սա ծանր, լուրջ, երկարաժամկետ, քաղաքականացած, բայց՝ անշուշտ, քաղաքական գործընթաց է: Ես կարծում եմ՝ իշխանության բոլոր ճյուղերն անելիք ունեն՝ եւ գործադիր իշխանությունը, հատկապես՝ օրենսդիր իշխանությունը, պետք է ուղղակի ծրագրված պլանը կազմենք եւ գնանք առաջ:
– Այսինքն՝ դուք անվերջ կարող եք դրանով զբաղվել, քանի որ ժամկետ չի նշված՝ որպես ձեր աշխատանքների ավարտի պահ:
– Նախատեսված է, որ դա պետք է արվի մինչեւ այս գումարման խորհրդարանի իրավասությունների ավարտը, բայց դա չի նշանակում, որ մենք պետք է դանդաղ աշխատենք, ուղղակի աշխատանքի ծավալը եւ հարցադրումները, որ բարձրացրել է հանձնաժողովը, շատ են: Կան խնդիրներ, որ առավել հրատապ են, կան խնդիրներ, որ ժամանակ են պահանջելու, շատ երկար:
– Որո՞նք են, ձեր կարծիքով, հրատապ լուծման կարիք ունեցող խնդիրները;
– Օրինակ, կալանքի սանկցիաների հետ կապված հարցը: Հանձնաժողովը իր մտահոգությունն է հայտնում, որ դատարաններն առանց խորանալու, գրեթե միշտ, նախաքննության մարմնի կողմից կիրառված սանկցիաները բավարարում են: Իսկ սա պահանջում է ուշադրություն, դա չի նշանակում, որ դատարանները սխալ են արել, բայց նշանակում է, որ մենք պետք է ուշադրություն դարձնենք այս հատվածին, որովհետեւ առկա է պրոբլեմ: Խոսք գնաց դատարանների վրա ճնշում գործադրելու մասին, այդ թվում նաեւ՝ դատարանի անմիջական հարեւանությամբ կազմակերպվող ցույցերի մասին: Այստեղ եւս մտահոգությունն առկա է, պետք է ուսումնասիրենք, տեսնենք՝ իսկապե՞ս նման խնդիր առկա է, թե՞ ոչ:
– Հանձնաժողովի աշխատանքում պատրաստվո՞ւմ եք ներգրավել մասնագետների, քաղաքական արտախորհրդարանական ընդդիմության ուժերի ներկայացուցիչների:
– Մասնագետների՝ այո, բայց քաղաքական ուժերի՝ ոչ: Ես կարծում եմ՝ նրանք միշտ կարող են մասնակցել մեր նիստերին, բայց չեմ կարծում՝ իմաստ ունի քաղաքականացնել գործընթացը: