Ասում է Հայ ազգային կոնգրեսի ներկայացուցիչ, ՆԳ նախկին նախարար Սուրեն Աբրահամյանը
– «Մարտի 1»-ի դեպքերն ուսումնասիրող արդեն լուծարված Փորձագետների փաստահավաք խմբում ընդդիմության ներկայացուցիչներ Սեդա Սաֆարյանն ու Անդրանիկ Քոչարյանը չորս զեկույց են ներկայացրել: Դրանցից առաջին երեքը վերաբերում էին մարտիմեկյան զոհերից երկուսի սպանության հանգամանքներին եւ հատուկ միջոցների կիրառմանը: Ու թեեւ դրանք «Մարտի 1»-ի գործի համատեքստում ավելի կարեւոր եւ առանցքային էին, այդուհանդերձ, հենց խորհրդարանական հանձնաժողովում առավել մեծ աղմուկ բարձրացավ 4-րդ զեկույցի հրապարակումից հետո, որը վերաբերում էր պաշտոնատար անձանց կողմից այդ օրվա համար հանդերձանք ստանալու փաստին: Ձեր կարծիքով, ինչո՞վ էր պայմանավորված այդ զեկույցին կտրուկ արձագանքը:
– Այս դեպքում երկու հանգամանք կա. նախ՝ հնչեցվել էին կոնկրետ մարդկանց անուններ, որովհետեւ փաստի վերաբերյալ նույնիսկ ավելի խիստ եւ ամբողջական տեղեկատվություն մամուլում մինչ այդ էլ հրապարակվել էր, բայց առանց այդքան կոնկրետ անունների: Սա նման է նրան, որ երբ 10-30 պատգամավորների ներկայությամբ խորհրդարանի հասցեին վիրավորական մակդիրներ են օգտագործվում, ոչ մեկը դա ցավագին չի ընդունում եւ չի փորձում պաշտպանել խորհրդարանի պատիվը: Բայց բավական է, որ այդ պատգամավորների ներկայությամբ կոնկրետ մեկի մտավոր ունակությունների կամ հագուկապի մասին ակնարկ լինի, արդեն կռիվ է լինում: Ասել կուզեմ, որ Խմբի վերջին զեկույցի կտրուկ արձագանքն էլ մոտավորապես այդ հարթության վրա պետք է դիտարկել: Այս իմաստով բնական է, որ արձագանքն այդքան ցավագին ու ինքնապաշտպանական պետք է լիներ: Երկրորդ՝ այդ անունները հրապարակվել էին Փաստահավաք խմբի անդամների կողմից: Ու թեեւ Խումբն այսօր չի գործում, բայց դեռ իներցիայով կա այն գիտակցումը, որ դա ստեղծվել է նախագահի կարգադրությամբ, ուստի՝ ընկալումն այնպիսին է, որ փաստերը հրապարակվել են որոշակի կշիռ ունեցող կառույցի կողմից: Մյուս կողմից՝ այդ տեղեկությունը, զեկույցը, դուր է գալիս, թե դուր չի գալիս ոմանց, նախ՝ նախաքննական մարմինը պետք է մանրամասնորեն քննի, ու դրանից հետո միայն պետք է գնահատականներ հնչեցվեն՝ հիմնավո՞ր են այդ փաստերը, թե՞ ոչ:
– Ասում եք, որ արձագանքը այդ զեկույցին ինքնապաշտպանական էր, բայց եղան նաեւ «հարձակողական» արձագանքներ ու նույնիսկ մեղադրանքներ՝ «զրպարտություն», «սուտ մատնություն» ձեւակերպումներով: Ձեր դիտարկմամբ, զեկույցն ու դրան կցված տեղեկանքը՝ պաշտոնյաների եւ օլիգարխների անուններով, իր մեջ քրեորեն հետապնդելի արարք պարունակո՞ւմ է:
– Հիշո՞ւմ եք, երբ «Մարտի 1»-ի իրադարձություններն ուսումնասիրող հանրային հանձնախումբը տեսաերիզը դրեց շրջանառության մեջ, խորհրդարանական հանձնաժողովում երբ դիտեցին այն, այն ժամանակ էլ մի քանի վայ հանձնաժողովականներ հոխորտալից ելույթներ ունեցան, թե՝ դա հակադաստիարակչական է, հակամանկավարժական է, հակապետական է, նույնիսկ պատասխանատվության կոչեր հնչեցին եւ այլն: Առաջին արձագանքն այդպիսին է: Բայց զարմանալին այն է, որ նրանք, ում անունները շոշափված էին այդ տեղեկանքում, ավելի նորմալ տարան դա, քան նրանց սպասարկող մանկլավիկները, որոնք ամեն ինչ անում էին նրանց հաճոյանալու համար: Այդպիսի բազմաթիվ փաստեր են ներկայացվում, եւ եթե 10-ից 5-ն էլ իրականությանը համապատասխանի, դրա համար ՀՔԾ-ն պիտի շնորհակալ լինի: Բայց դրանք նախաքննական մարմինը նախ պետք է ստուգի: Իսկ զեկույց եւ տեղեկանք ներկայացնելու մեջ հանցակազմ բացարձակ չկա: Դա ծիծաղելի կլիներ:
– Արդյոք հանրային հանձնախմբում, որը Դուք էիք գլխավորում, եղե՞լ են այդ նույն փաստերը եւ քննարկվե՞լ են արդյոք:
– Որպես երեւույթ՝ մենք էլ ունեինք այդ պատկերը, որ մասնակցել են թալանին, սադրանքներին, կրակոցներին, բայց կոնկրետ եւ առարկայական մենք, ցավոք, այդ ամբողջական ինֆորմացիան չենք ունեցել:
– Ինչպե՞ս է արտահայտվել այդ զինված եւ հանդերձավորված խմբավորումների մասնակցությունը «Մարտի 1»-ին: Զեկույցի տեղեկանքը փաստում է միայն, որ հանդերձանք են ստացել: Ի՞նչ հանդերձանքի մասին է խոսքը:
– Ես դա ստույգ ասել չեմ կարող: Բայց փոխարենը կասեմ, որ ոստիկանական կառույցների շատ եւ նույնիսկ բարձրաստիճան սպաներ, որոնք այդ օրը մասնակցել են հասարակական կարգի պահպանությանը, իրենք էլ տեղյակ չեն եղել այդ առանձին ոհմակի գոյության մասին:
– Իսկ այդպիսի խմբավորումների գոյության մասին, բացի հրապարակված տեղեկանքից, այլ հուշող տեղեկություններ կամ փաստեր կա՞ն՝ կարծում եք:
– Դրանք ստույգ ապացուցող այլ փաստաթղթեր չկան, բայց կան վիզուալ կադրեր: Իշխանություն ունենալու պարագայում ճշտելը, թե ովքեր են թաքնված այդ հանդերձանքի եւ դիմակների տակ՝ ընդամենը տեխնիկայի հարց է: Այս պահին յուրաքանչյուր եւ նույնիսկ 100 տոկոսանոց փաստերին նախաքննական մարմինը միշտ հակափաստարկ է գտնում եւ փակում է քննության օբյեկտիվության ճանապարհը, ինչպես դա եղավ մեր հրապարակած այն տեսաերիզի դեպքում, որտեղ ոստիկանական մեքենան վրաերթի էր ենթարկում մի քաղաքացու: Ի՞նչ արեց ՀՔԾ-ն դրա հետ: Հայտարարեց, թե հարցաքննել է այդ մեքենայի վարորդին, եւ նա ասել է, որ վրաերթի ենթարկողը ինքը չի եղել, այլ ցուցարարներից մեկն է խլել մեքենան, եւ վրաերթի են ենթարկել քաղաքացուն ու փախել: Ո՞վ պիտի դրա համար պատասխան տար: Արդյոք պարզվե՞ց՝ կատարվե՞լ է ծառայական քննություն, թե ինչու է այդ մեքենան գտնվել այդ վայրում, ինչու էին ոստիկանին մենակ թողել, ինչու տարան մեքենան, ինչ միջոցներ ձեռնարկվեցին մեքենան հայտնաբերելու ուղղությամբ: Ոչինչ չպարզաբանվեց: Ասացին ու վերջացավ, ամեն ինչ իրենց ձեռքին է: Բայց այսօր կեղծիքն ու սուտը այս ամենում այնքան շատ է, որ ՀՔԾ-ն չի կարողանում դա անգամ պարտակել: Նույնն է նաեւ այս դեպքում: Եթե նախաքննական մարմինը ազնվություն ու քաղաքական կամք չունենա «Մարտի 1»-ը բացահայտելու, մենք ոչնչի չենք հասնի:
– Օրերս ՀՔԾ-ին ինքնակամ ներկայացավ «զանգվածային անկարգությունների կազմակերպման» մեջ մեղադրվող, ՀՀ ԱԺ պատգամավոր Խաչատուր Սուքիասյանը: Դեռ «Յոթի» եւ մյուսների գործերից ու դատավարություններից արդեն հայտնի է, թե ինչ ապացույցներ կան նրան մեղադրանք առաջադրելու համար: Կարծում եք՝ ՀՔԾ-ն նրա արարքներում քրեորեն հետապնդելի բան կգտնի՞: Օրինակ՝ ցուցարարներին պիցցա բաժանելը կամ ընդդիմությանը ֆինանսավորելը քրեորեն հետապնդելի՞ արարք է:
– Սուքիասյանի դեմ, բացի նրան հարգանքի արժանացնելուց, ոչ մի բան չունեն: Սուքիասյանի արարքը տղամարդուն վայել քաղաքական եւ քաղաքացիական դիրքորոշում ունենալն է եղել: Նա որեւէ այլ բան չի արել: Էդ իրենք (իշխանությունները) մեր ամբողջ երկիրը, ամբողջ ժողովրդին կաշառակեր դարձրին՝ առնելով նրանց քվեները. դա դատապարտելի չէ՝ մի խումբ ցուցարարներին պիցցա կամ թեյ բաժանե՞լն է դատապարտելի: Է, կինս էլ էր շատ անգամ տանից ուտելիք բերում-բաժանում: Այդպես անում էին շատերը, է, թող բռնեն, դատապարտեն:
