![\"\"](\"https://www.aravot.am/2009/aravot_arm/August/25/p8.jpg\")
Այս գրառումները շատ անձնական են եւ դրանով հենց խախտում են ռեպորտաժի ոճը: Սա տպավորությունների ռեպորտաժ է:
Ծանր սրտով էի Հայաստան մեկնում: Շատ, շատ վաղուց չէի եղել: Վախենում էի հիասթափությունից: Հենց այդ վախն էր ծանրացնում սիրտս: Ոմանք ասում էին՝ վաղուց չես եղել, չգիտես, թե ինչքան լավ է հիմա Հայաստանում. Երեւանի կենտրոնը կարգի են բերել, մաքրել են, մարդիկ վատ չեն ապրում, աղջիկներն էլ գեղեցկացել են: Մյուսներն էլ ասում էին՝ «տուտ ադնի ռաբիսի», լավ չենք ապրում, կենտրոնը այլանդակել են քաղաքի միջավայրին աններդաշնակ շենքերով, տղաներն էլ, ի տարբերություն աղջիկների՝ «ֆսե կակ ադին», ահավոր տիպեր են: Առաջին կարծիքի հեղինակները հիմնականում դրսում ապրողներն էին, բողոքողներից շատերն էլ՝ հայրենիքում, սակայն դա միանշանակ չէր: Հասա օդանավակայան: Մի քանի միայնակ ճանապարհորդներով ծանոթացանք, նստեցինք իրար կողքի՝ Արտաշատից տիկին Անահիտը, երիտասարդ գեղեցկուհի Լաուրան եւ ես: Մեր կողքին նստած էր խնամված մի տիկին՝ երեւանուհուն հատուկ մեղադրող հայացքով: Առաջարկեցի հետազոտել «Դոմոդեդովոն», տիկին Անահիտն ասաց, որ չի գա, բայց պայուսակներս կհսկի:
Լաուրայի հետ ամենավերեւի հարկում էինք, երբ հայտարարեցին, թե մեր չվերթի ստուգումը եւ նստեցումը սկսվել է: Իհարկե, տիկին Անահիտը մեր իրերը իր հետ տարել էր ավտոբուս: Երբ մենք մոտեցանք շնորհակալություն հայտնելու եւ ներողություն խնդրեցինք, պատասխանեց՝ լավ, էլի, աղջիկներ, բա ի՜նչ պիտի անեի: Էհ, մտածեցի ես, ինչ լավ է, որ այսպիսի տիկին Անահիտներ ունենք: Էլ ո՜ր երկրում մարդ կարող է անծանոթին պայուսակ վստահել եւ այսպիսի վերաբերմունք ստանալ: Տիկին Անահիտը, իհարկե, դա չի էլ գիտակցում: Մեղադրող հայացքով տիկինը ծանր հոգոց հանեց:
Ավտոբուսը կանգ առավ ինքնաթիռի կողքին, սակայն դռները երկար ժամանակ չէին բացվում: Լարված լռություն էր տիրում: «Հեսա դռները կբացվեն, եւ մեր հայերը, առանց մեծ ու փոքր հաշվի առնելու, առանց երեխա-մայր ճանաչելու, առաջ են վազելու, կարծես, սա է տիեզերքի վերջին ինքնաթիռը»,- հնչեց սրահում երիտասարդ կնոջ մի ձայն: Քար լռությունը պահպանվեց: Իսկ երբ դռները բացվեցին, ամոթանք ստացած ուղեւորները հանգիստ եւ առանց սովորական աղմուկի, շարժասանդուղքով վերեւ բարձրացան:
Լաուրան կողքիս նստեց: Մեր շարքում մի 19-ամյա պատանի էր նստած: Երբ հնչեց էլեկտրական սարքերն անջատելու խնդրանքը, երիտասարդը շտապեց ուղեկցորդուհիների հայացքից թաքցնել չանջատված հեռախոսը: Խնդրեցի, որ անջատի: Չէր ուզում: Պարզեցի, որ չգիտի, թե ինչի համար է անհրաժեշտ անջատել: Ֆիզիկայի կարճատեւ «դասախոսությունից» հետո՝ անջատեց: Մտածեցի՝ իսկ ինչու ինքնաթիռում չի հնչում մի կարճ նախադասություն: Օրինակ՝ «չանջատված հեռախոսի էլեկտրական իմպուլսները խանգարում են օդաչուին եւ կարող են վթարի պատճառ հանդիսանալ»:
Գիտե՞ք, թե ինքնաթիռում ինչպես տարբերել Հայաստանից երկար ժամանակ բացակայած հային՝ մյուսներից: Այո, վերջիններս բացականչում են՝ «Արարա՜տ»: Հարկ եղած դեպքում խնդրում են հնարավորություն տալ ուրիշ կարգի լուսամուտից նայել: Եթե ամպամած է՝ վրդովվում են, եթե պարզ եղանակ է՝ արտասվում: Գրում եմ այս տողերը, իսկ ականջիս հնչում են «տուրիստ», «ախպար», «սփյուռքահայ» եւ այլ որակումներ, որոնք այս անգամ լսեցի նաեւ իմ հասցեին եւ շատ տխրեցի: Արդեն օտար եմ: Երեւի սա իմ պատիժն է՝ այն բանի համար, որ ինքս Հայաստանում ապրելիս շատ էի մեղադրում հեռացողներին: Ի՜նչ իմանայի, որ ինքս ստիպված կլինեմ գնալ: Ինչեւէ, երբ երեւաց Մասիսը, մենք դեռ չգիտեինք, որ հայրենիքում տուրիստ ենք համարվում: Մաքսատան աշխատակցուհին բարեհամբույր էր եւ շատ գեղեցիկ: Ինձ դիմեց վարժ եւ անթերի ռուսերենով: Խնդրեցի հայերեն խոսել՝ ուրախ ժպտաց եւ շարունակեց զրույցը հին ու բարի ժամանակներին վայել՝ ռադիոյի գրական, բարեկիրթ հայերենով: Տրամադրությունս բարձրացավ:
Երբ ստանում էինք ուղեբեռը, Լաուրան ասաց, որ տարեց ուղեւորուհիներից մեկն իր ճամպրուկը չի գտնում: Երկուսիս դիմավորողները նյարդայնացած այսուայնկողմ էին քայլում։ Երբ մենք վերջապես դուրս եկանք՝ Լաուրան հարցրեց, թե ինչու եմ այսքան երջանիկ ժպտում: Ես էլ հետաքրքրվեցի, թե ինչքա՞ն ժամանակ է դրսում ապրում: Պատասխանեց՝ մի տարի: «Այ, եթե հինգ տարի ապրես, կհասկանաս, թե ինչու եմ ժպտում»…
Այդ պահին մեզ վրա «հարձակվեցին» կարոտած բարեկամները, եւ ես չհասցրի պատմել նրան Հայաստանում պահպանված անգին ատավիզմի մասին: Այն է՝ պարզ մարդկային վերաբերմունքը:
