Լրահոս
2024 թվականի դեկտեմբերի 17-ին Tik-Tok հարթակում տարածվեց մի տեսանյութ, որտեղ հստակ երևում է, որ ադրբեջանական կողմը օկուպացված Արցախի Հաթերք գյուղում ավերել է Հայրենական պատերազմի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձանը(https://www.tiktok.com/@09_parfum/video/7449331303104728327?_t=8sJuU8mUwlj&_r=1): Հուշարձանը կառուցվել էր 1965-1966 թվականներին՝ գյուղի կենտրոնում: Հաթերք գյուղից Հայրենական պատերազմին մասնակցել է 400 մարտիկ, որոնցից 195 զոհվել են (Բալայան 2020, 314): Հուշարձանն իրենից ներկայացնում էր աղբյուր-հուշակոթող, որի վրա արձանագրված են եղել զոհված հաթերքցիների անուն ազգանունները (նկ. 1): Հուշարձանը որոշակիորեն տուժել էր նաև Արցախյան առաջին պատերազմի տարիներին. նրա վրա անզեն աչքով էլ երևում են ինքնաձիգով կրակահերթի հետքերը: Մեր արձագանքը Արցախի Հաթերքի շրջանի Հայրենական պատերազմի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշարձանի կանխամտածված ոչնչացումը խախտում է Հռոմի Ստատուտի 8-րդ հոդվածը և համարվում մարդկության դեմ ծանր հանցագործություն։ Հուշարձանին հասցված վնասը համաձայն «Զինված հակամարտությունների ժամանակ մշակութային արժեքների պաշտպանության մասին» Հաագայի 1954 թ. կոնվենցիայի 4-րդ հոդվածի և լրացուցիչ՝ 1999 թ. ընդունված Երկրորդ արձանագրության 15-րդ հոդվածի ա կետի, «լուրջ խախտում» է, որը՝ որպես ռազմական հանցագործություն, կարող է հետապնդվել միջազգային դատարաններում։ Հուշարձանի ոչնչացումը նաև խախտում է Միջազգային մարդասիրական իրավունքի 38-րդ, 39-րդ, 40-րդ և 41-րդ կանոնները։ Հույժ կարևոր է ընդգծել այն հանգամանքը, որ Արդարադատության միջազգային դատարանը հաստատել է, որ օկուպացված տարածքներում գործող օրենքները՝ ներառյալ մշակութային արժեքների պաշտպանության դրույթները, ձեռք են բերել միջազգային սովորութային իրավունքի (infra Jurisprudence) կարգավիճակ, այսինքն գործում են որպես համընդհանուր և անշրջանցելի կանոն և պարտադիր են բոլոր պետությունների համար։ Հարկ է հավելել, որ Հայրենական մեծ պատերազմին նվիրված հուշարձանների ոչնչացումը Ադրբեջանի պետական քաղաքականության ուղղություններից է և 2020 թվականի պատերազմից ի վեր, արդեն իսկ ոչնչացվել են Հադրութի ազատամարտիկներին նվիրված հուշարձանը (https://monumentwatch.org/hy/alerts/հադրութի-ազատամարտիկների-հուշարձանի/), Շուշիի Արցախյան ազատամարտի և Հայրենական պատերազմի զոհերի հիշատակին նվիրված հուշահամալիրը (https://monumentwatch.org/hy/alerts/շուշիում-հայոց-ցեղասպանության-զոհեր/)։ Բացի այդ, Հադրութի Ազոխ գյուղում ավերվել են երեք առանձին հուշարձաններ՝ նվիրված Հայրենական մեծ պատերազմի, Արցախյան առաջին պատերազմի և Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին (https://monumentwatch.org/en/alerts/destruction-of-the-memorial-complex-in-azokh-village-of-hadrut/)։ Գրականություն Բալայան 2020 – Բալայան Վ., Արցախի Հանրապետության բնակավայրերի պատմության ուվագծեր, Երևան:
COP29-ի հակառակ կողմը
Օրվա լրահոսը

ԿԱՅԱՑՄԱՆ ՇՐՋԱՆՈՒՄ ԳՏՆՎՈՂՆԵՐՆ ԻՆՔՆԱՀԱՍՏԱՏՎԵԼՈՒ ԽՆԴԻՐ ՈՒՆԵՆ

Հուլիս 24,2009 00:00

\"\"Ասում է ՀՅԴ Հայաստանի ԳՄ անդամ Ռուբեն Մարգարյանը՝ ի պատասխան նախկին դաշնակցականներ Ժիրայր Սեֆիլյանի եւ Սամվել Բաբայանի պնդումների:

Վերջերս ասուլիսում ՀԱԿ անդամ Ժիրայր Սեֆիլյանը «շոու» էր անվանել Ստեփանակերտում ՀՅԴ կազմակերպած համաժողովը. «Շոուն արվել էր, որպեսզի օգտագործվեր բանակցություններում, որի կարիքը չունեցավ»: Սեֆիլյանը, որը նախկին դաշնակցական է՝ այդ համաժողովում ընդունված բանաձեւը բնորոշել էր որպես «լղոզված»: Եվ տարակուսանք հայտնելով, որ փաստաթղթում ոչ մի տեղ չի օգտագործված «ազատագրված» բառը, եւ բանաձեւի հեղինակները հայրենի հողն անվանում են «անվտանգության գոտի»՝ Սեֆիլյանը հայտարարել էր. «Այդ մարդիկ պատրաստ են հայրենի հողն առեւտրի առարկա դարձնել»: Նաեւ հրապարակել էր իր ունեցած տեղեկությունը, թե այս համաժողովը Սերժ Սարգսյանի հրահանգով ֆինանսավորել է նրա եղբայրը՝ ԱԺ պատգամավոր Սաշիկ Սարգսյանը:

«Առավոտի» խնդրանքով անդրադառնալով այս պնդումներին՝ ՀՅԴ Հայաստանի Գերագույն մարմնի անդամ, «Երկիր» պաշտոնաթերթի գլխավոր խմբագիր Ռուբեն Մարգարյանն ասաց. «Հայաստանը փոքր երկիր է: Հայաստանը եւ Արցախը՝ ազատագրված տարածքները ներառյալ, նույնպես շատ մեծ չեն: Գոնե՝ առայժմ: Եթե Ժիրայր Սեֆիլյանն ուշադիր նայի կողքերը՝ կարող է իր շրջապատում էլ տեսնել մարդկանց, ովքեր այս կամ այն ձեւով կապված են կամ առնչվում են գործող իշխանություններին: Բայց դրանից չի հետեւում, թե Սեֆիլյանը հայրենասեր չէ, զբաղված է շոուներով կամ անկեղծ չէ: Նման մտածողությունը մի քիչ մանկամիտ է:

Նկատենք, որ Ժիրայր Սեֆիլյանը սխալվում է: Սաշիկ Սարգսյանը չի հովանավորել ՀՅԴ նախաձեռնությամբ Ստեփանակերտում կայացած խորհրդաժողովը: Ըստ երեւույթին, խոսքը ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանի մյուս եղբոր՝ Լեւոն Սարգսյանի մասին է, որը «Փյունիկ» հիմնադրամի հոգաբարձուների խորհրդի անդամ է, այն հիմնադրամի, որը ֆինանսապես օժանդակել է խորհրդաժողովի անցկացմանը, այն խորհրդաժողովի, որի հովանավորն էր ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանը, որին նման առաջարկով դիմել էր Դաշնակցությունը: Մի անգամ էլ, հատուկ Ժիրայր Սեֆիլյանի համար, նկատենք, որ խորհրդաժողովը հովանավորելու առաջարկով ՀՅԴ-ն դիմել է ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանին, ոչ թե Լեւոն Սարգսյանին:

Երբ Ժիրայր Սեֆիլյանը ելույթ է ունենում Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի հանրահավաքին՝ այն Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի, որը բանտ էր նետում նրա մարտական ընկերներին, այն հանրահավաքին, որը ֆինանսավորում են Տեր-Պետրոսյանի շրջապատի մարդիկ, կարծում ենք՝ դա չի նշանակում, որ Ժիրայր Սեֆիլյանը կատարում է Տեր-Պետրոսյանի պատվերը: Հուսով ենք՝ դա այդպես է: Նաեւ հուսով ենք, որ Ժիրայր Սեֆիլյանը կհամաձայնի գոնե այս տեսակետի հետ:

Ինչ վերաբերում է այն տողատակին, թե խորհրդաժողովն անիմաստ էր, կառաջարկեինք քաղաքական հավակնություններ ունեցողին ավելի շրջահայաց լինել ու չշտապել պարզունակ եզրակացություններ անել: Չի՛ սազում: Մի քիչ էլ ծիծաղելի է եւ նվաստացուցիչ՝ հենց Ժիրայր Սեֆիլյանի համար, հայրենիքի առեւտրի մեջ մեղադրել մարդկանց, ովքեր կազմակերպում էին այն առանձնակի գումարտակը, որը Ժիրայր Սեֆիլյանի հրամանատարությամբ հերոսաբար կռվում էր պատերազմի տարիներին: Ափսոս, որ Սեֆիլյանն իր հայտարարություններում կամա թե ակամա նմանվում է մի հայտնի «ազատամիտ» թյուրիմացությանը:

Ի վերջո, հայտնի ճշմարտություն է. կան մարդիկ, որ կարողանում են խնդիրներ ձեւակերպել եւ տալ այդ խնդիրների լուծումները՝ այս կամ այն ձեւով, մարդիկ էլ կան, որ զուրկ լինելով նման հնարավորությունից (թեկուզ օբյեկտիվ պատճառներով)՝ ինքնարտահայտվում են հոխորտալով, քննադատելով, տեսակետներ հայտնելով եւ խորհուրդներ տալով»:

Ռուբեն Մարգարյանին խնդրեցինք անդրադառնալ նաեւ մեկ այլ նախկին դաշնակցականի՝ ԼՂՀ պաշտպանության նախկին նախարար Սամվել Բաբայանի պնդումներին: Հիշեցնենք, որ հուլիսի 22-ի ասուլիսում նա հայտարարել էր, թե այսօր Հայաստանում չկա քաղաքական մի ուժ, որը հստակ դեմ լինի Ղարաբաղի հարցում տարածքային զիջումներին: Եվ երբ լրագրողները դրանից հետո նրան հիշեցրել էին ՀՅԴ մասին՝ Սամվել Բաբայանն ի պատասխան ասել էր. «Ղարաբաղի հարցում ես, անկեղծ, չեմ լսել, որ Դաշնակցությունը կտրուկ հարց դնի, որ, ասենք, կոնկրետ տարածքները չի կարելի հետ տալ: Պետք է գնալ փոխզիջումների՝ նույն ձեւակերպումն է: Հայանպաստ, ի՞նչ է նշանակում: Կարելի է ցանկացած որոշում ձեւակերպել, որ դա հայանպաստ է ու միակն է: Եթե այդ ֆոնի վրա է, սա ուրիշ հարց: Ես կոնկրետ ձեւակերպում չեմ տեսել, կներեք»: ՀՅԴ Հայաստանի ԳՄ անդամն այս առնչությամբ ասաց. «Բանակցություններ Ղարաբաղի հարցով, այո՛, պետք են: Փոխզիջումները քննարկել բանակցությունների ժամանակ բնական է: Տարածքային փոխզիջումներ նույնպես չեն բացառվում: Չմոռանանք, որ Ղարաբաղն ունի Շահումյանի եւ Հյուսիսային Մարտակերտի խնդիր, Հայաստանը՝ Արծվաշենի: Այդ հարցերը, ինչու չէ, կարող են լուծվել նաեւ փոխզիջումային տարբերակով: Այդ պատճառով սխալ է առհասարակ մերժել հնարավոր փոխզիջումները եւ այդպիսով ձախողել բանակցային գործընթացը: Սակայն բանական մարդու համար պարզ է, որ փոխզիջում նշանակում է փոխադարձ զիջումներ, այսինքն՝ անթույլատրելի են անհամաչափ, առավել եւս՝ միակողմանի զիջումները: Այդ պատճառով է, որ Դաշնակցությունը բազմիցս հայտարարել է, թե դեմ է մադրիդյան սկզբունքներին, որոնք այսօր դրված են բանակցությունների սեղանին: Հենց այն պատճառով, որ այդ սկզբունքները ենթադրում են անհամաչափ զիջումներ: Դրա մասին, կրկնենք, ՀՅԴ պատասխանատուները բազմիցս հայտարարել են՝ 2007-ից սկսած, երբ ձեւակերպվել ու բանակցությունների սեղանին են դրվել այդ սկզբունքները: Այլ խնդիր է, եթե Սամվել Բաբայանն այդ հայտարարությունները չի լսել:

Երբ Դաշնակցությունն ասում է, որ չի ընդունում մադրիդյան սկզբունքները, մի՞թե Սամվել Բաբայանը կարծում է, թե Դաշնակցությունը չի ընդունում խնդիրը խաղաղ ճանապարհով կարգավորելու սկզբունքը, Ղարաբաղի անվտանգության միջազգային երաշխիքների կամ Ղարաբաղի՝ միջազգային հանրության կողմից հաստատված կարգավիճակը հանրաքվեով որոշելու սկզբունքը: Լավ կարծիքի ենք Սամվել Բաբայանի մասին, նման բան չենք մտածում: Անկողմնակալ մարդու համար պարզ է, որ չընդունել մադրիդյան սկզբունքները՝ նշանակում է դեմ լինել տարածքային զիջումներին: Փոխզիջումների մասին կարելի է բանակցել, զիջումների մասին՝ ոչ: Սրանք տարբեր բաներ են, եւ շատ պարզ ու հասկանալի է, եթե նեղություն տաս քեզ մտածել հայտարարություն անելուց առաջ:

…Կայացման շրջանում գտնվող քաղաքական գործիչները ինքնահաստատվելու խնդիր ունեն: Այդ խնդիրը լուծելու ձեւերից մեկն էլ այն է, որ քննադատում են հեղինակություն վայելող ուժերին՝ փորձելով գոնե այդպես հավասարվել նրանց: Ամեն ինչ պարզ է ու հասկանալի»:

Համաձայն «Հեղինակային իրավունքի եւ հարակից իրավունքների մասին» օրենքի՝ լրատվական նյութերից քաղվածքների վերարտադրումը չպետք է բացահայտի լրատվական նյութի էական մասը: Կայքում լրատվական նյութերից քաղվածքներ վերարտադրելիս քաղվածքի վերնագրում լրատվական միջոցի անվանման նշումը պարտադիր է, նաեւ պարտադիր է կայքի ակտիվ հղումի տեղադրումը:

Մեկնաբանություններ (0)

Պատասխանել