Ոլորտի խնդիրները՝ ըստ ճանաչված մուլտիպլիկատոր Գայանե Մարտիրոսյանի
![\"\"](\"https://www.aravot.am/2009/aravot_arm/June/25/p9.jpg\")
Գ. Մարտիրոսյանի՝ սարոյանական «Պատերազմը մեր փողոցում» ֆիլմի հերոսները:
Հայկական մուլտիպլիկացիան ծաղկման շրջան ապրեց 1970-80-ական թթ., երբ ստեղծվեցին ոճական, բովանդակային առանձնահատկություն ունեցող ֆիլմեր, որոնք մշակեցին ազգային անիմացիոն կինոյի նկարագիրը, նպաստեցին այս կինոձեւի ու մեր գրականության եւ միջնադարյան մանրանկարչության միահյուսմանը: Այսօր ցանկության դեպքում էլ չենք կարող խոսել վերջին տարիների հայկական անիմացիոն կինոյի հաջողությունների մասին, որովհետեւ, ըստ էության, զրկվել ենք «Հայֆիլմի» բաղկացուցիչ ստորաբաժանումներից մեկից՝ մուլտարտադրամասից: Պետական աջակցությունն էլ այս ոլորտում բավարար չէ: Հիշենք թեկուզ այն հանգամանքը, որ արդեն քանի տարի է՝ Արման Մանարյանը ֆինանսական միջոցների սղության պատճառով չի կարողանում ավարտին հասցնել «Սասունցի Դավիթ» էպոսի նկարահանման աշխատանքները:
«Առավոտը» զրուցեց մուլտիպլիկատոր, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Գայանե Մարտիրոսյանի հետ, որը, սկսած 1970-ականներից, շարունակելով իր ճանաչված պապի, «Հայֆիլմի» հիմնադիրներից մեկի՝ Ամասի Մարտիրոսյանի ստեղծագործական ավանդույթները («Գիքոր», «Քրդեր եւ եզդիներ», «Անահիտ» եւ այլն), եկավ կինո եւ ձեռնամուխ եղավ մանկական կինոյի ասպարեզում նոր հաջողությունների գրանցմանը: Մանուկներին եւ մեծերին հայտնի են Գ. Մարտիրոսյանի «Իմաստունի երեք խորհուրդը», «Գյուտարար գորտը», «Հեքիաթ ճշգրիտ ժամացույցի մասին», «Շնորհալի իշուկը», «Տարաշխարհիկները», «Երեք զանգակ», «Պատերազմը մեր փողոցում» եւ այլ անիմացիոն աշխատանքները:
Արդյոք միայն միջոցների բացակայությո՞ւնն է պատճառը, որ չի գործում մեր մուլտիպլիկացիոն կինոն, գուցե նաեւ համապատասխան ծրագրերի ու քաղաքականության բացակայությո՞ւնն է մեղավոր: Պատասխանելով այս հարցերին, Գ. Մարտիրոսյանն ասաց. «Այն, որ մեր մուլտիպլիկատորների պրոֆեսիոնալիզմը բարձր է՝ հանրահայտ ճշմարտություն է: Մեր ունեցած տեխնիկայով չենք կարող ոտք մեկնել Արեւմուտքի հետ: Պետությունը, իհարկե, աջակցում է, բայց ձեռք բերել 3D MAX տեխնիկա, որով արդեն շուրջ 10 տարի աշխատում են քաղաքակիրթ երկրների անիմատորները, փաստորեն, չենք կարող: Դա ահռելի գումարի հետ է կապված: Ես ու կոլեգաներս 2D-ով ենք աշխատում: Իհարկե, հույսներս դեռ չենք կորցրել, բայց համաշխարհային ֆինանսական ճգնաժամն էլ, անտարակույս, իր դերն է խաղում»:
Ժամանակին մեր ազգային մուլտիպլիկացիան հենվում էր ժողովրդական բանահյուսական, Իսահակյանի, Աղայանի եւ մյուսների հեքիաթների վրա, այսօր, երբ մուլտիպլիկացիա է եկել համակարգչային գրաֆիկան, արդյո՞ք մեր կինոմտածողությունը ետ չի մնում զարգացումներից: Այս հարցին էլ մեր զրուցակիցը պատասխանեց հետեւյալ կերպ. «Մենք մշտապես հենվում ենք ազգայինի վրա: Այլ կերպ լինել չի էլ կարող: Այո, մեր տիկնիկների անունները հայկական են, նրանք խոսում են հայերեն: Մյուս կողմից, չմոռանանք, որ երեխաներին հետաքրքրում են նաեւ ժամանակակից ոգիներ, տարաշխարհիկներ… Օրինակ, իմ «ոգիները» (նկատի ունի իր «Հին ջրաղացի բարի ոգիները», «Բարի ոգիների նոր արկածները» եւ «Երեք զանգակ» անիմացիոն ֆիլմերը- Ս. Դ.) հայերեն են խոսում, նրանք հայկական հին ջրաղացում են «ապրում», մի խոսքով՝ հայ են: Կամ իմ «Անխելք մարդը» նկարը տաջիկը կամ ուզբեկն էլ կարող են ասել, որ դա իրենց հեքիաթն է: Չմոռանանք, որ հեքիաթներում կան թափառիկ սյուժեներ, որոնք ընդհանուր են բոլոր ժողովուրդների համար: Անկախ ազգությունից եւ հավատքից, բոլոր հեքիաթներում նույն խնդիրն է արծարծվում՝ որոշ վերապահումներով. նույնը չեմ կարող ասել եվրոպական, ամերիկյան հեքիաթների ու դրանց հիման վրա ստեղծված անիմացիոն ֆիլմերի մասին»:
