ԿԱԽԱՐԴԱԿԱՆ ՓԱՅՏԻԿ ՉՈՒՆԵՆՔ՝ ՓՈԽԵԼՈՒ ՄՏԱԾԵԼԱԿԵՐՊԸ

Ասում է ԱԺ պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Դավիթ Հարությունյանը

– Ժամանակին դուք բավականին գովեստով էիք խոսում «Երեւանի մասին» օրենքի մասին եւ ասում էիք, որ այն լայն հնարավորություններ է տալու ընտրված ավագանուն, սակայն ընտրությունների բուն պրոցեսը հերթական անգամ ապացուցեց, որ ցանկացած օրենք, որքան էլ լավը լինի, եթե իրականացվում է ընտրական նման մեթոդներով, զրոյական արժեք ունի: Այսպես չէ՞:

– Իմ կարծիքով՝ այս ընտրությունները դրական առումով տարբերվում էին նախորդ ընտրություններից, համենայնդեպս, ես ունեմ այդպիսի տպավորություն, եւ այս առումով, իհարկե, մտահոգիչ է ինձ համար, որ շարունակվում են որոշակի խախտումները, ավելին, ես կարծում եմ՝ դա առաջին հերթին վնասում է երկրի զարգացմանը, ապագային, որովհետեւ այն մեխանիզմները, որոնք պետք է պատշաճորեն գործեն, սկսում են աղավաղվել, մթագնել: Այնուամենայնիվ, իմ գնահատականը դարձյալ նույնն է՝ այս ընտրությունները էապես տարբերվում էին նախորդներից, քայլ էին առաջ: Ինչ վերաբերում է օրենքին: Ես շարունակում եմ համարել, որ օրենքը, իսկապես, շատ հաջողված է եւ զարգացման լայն հնարավորություն է ստեղծելու: Օրենքի հիմքում դրված մեխանիզմները տալու են իրենց արդյունքները՝ անկախ ամեն ինչից: Մեկ անգամ եւս կրկնեմ այն գաղափարը, որի վրա միշտ շեշտադրում էի անում՝ քաղաքական պատասխանատվության հարցը: Ենթադրենք, Երեւանի քաղաքացիները դժգոհ են ավագանու աշխատանքից, կնշանակի նրանք դժգոհում են ոչ թե անձից, այլ դժգոհում են կուսակցությունից, որը ստանձնել է քաղաքական պատասխանատվությունը Երեւանի համար: Եվ դա, անշուշտ, իր հետքն է թողնելու մյուս խորհրդարանական ընտրությունների ժամանակ: Եվ հակառակը՝ եթե երեւանցիները գոհ լինեն քաղաքապետարանի աշխատանքից, նրանք առաջին հերթին գնահատելու են այն կուսակցության աշխատանքը, որը ստանձնել է քաղաքի պատասխանատվությունը: Այս մեխանիզմը իր արդյունքը տալու է՝ անկախ ամեն ինչից:

– Դուք ասում եք՝ այս ընտրությունները մեկ քայլ առաջ են, խնդրում եմ բացատրեք, կոնկրետ ի՞նչ նկատի ունեք, որովհետեւ մենք այս անգամ եւս շատ ավելի ցայտուն տեսանք ընտրակեղծիքները, բռնությունները, ամեն ինչ այս անգամ կարծես ավելի բացահայտ արվեց, դա՞ էր մեկ քայլ առաջը:

– Մենք երբեք չենք նկատում, երբ էվոլյուցիոն գործընթացներ են տեղի ունենում: Եթե համեմատենք այս ընտրությունները մի քանի տարի առաջվա ընտրությունների հետ, դուք, թերեւս, կնկատեք մի քանի կարեւոր բաներ: Այս ընտրությունների ժամանակ բոլոր թեկնածուներն ակտիվորեն շփվել են ընտրողների հետ: Նախկինում երբեւէ նման բան չի եղել: Ունեցել ենք հանրահավաքային երեւույթներ, մեծ բազմություն, երբեմն էլ այդ բազմությունը կրկնում էր իրար հանդիպումից հանդիպում: Այս անգամ յուրաքանչյուր թեկնածու փորձում էր ներկայացնել իր միտքը, իր ծրագիրը՝ անձամբ շփվելով ընտրողի հետո: Ընդունեք, որ այս ամենը առավել տարածված դարձավ վերջին երկու ընտրությունների ժամանակ: Սա այն մշակույթն է, որը հետզհետե արմատավորվում է: Իհարկե, այն անձը, որը իր ձայնը վաճառում է ընտրակաշառքով, ինքնին բացասականորեն է ազդում երկրի զարգացման վրա: Բայց վստահ եմ, որ այդ անձանց թիվը նվազելու է: Սա, ցավոք, տեղի չի ունենում մեկ օրվա ընթացքում, ցավոք, ընտրակաշառք տալու եւ վերցնելու պարագայում երկուսն էլ մեղքի բաժինը ունեն, եւ ես անգամ դժվարանում եմ ասել, թե որը՝ ավելի մեծ: Բայց, ցավոք, կախարդական փայտիկ չունենք՝ միանգամից փոխելու մտածելակերպը, դա փոխվում է ժամանակի ընթացքում, եթե դու անընդհատ կատարում ես դրական քայլեր:

– Հարցազրույցներից մեկում ասել էիք, որ սոցիոլոգիական հարցումները արդարացան: Իրո՞ք հասարակությունը հենց սա էր ուզում, եւ դուք իրո՞ք հավատում եք սոցիոլոգներին:

– Երբ ասում ենք՝ հասարակությունը ուզում էր, մեր մտքում հիմք ենք ընդունում այն հասարակությունը, որ պատրաստ չէ ընտրակաշառք վերցնել, այն հասարակությունը, որը քաղաքականապես հասուն է, գիտակցում է նաեւ իր պատասխանատվությունը երկրի զարգացման համար եւ իր ձայնի արժեքը գիտի: Իսկ սոցիոլոգիական հարցումները ընդգրկում են հասարակությունը ամբողջովին, այսինքն՝ այդ հարցումներին պատասխանում են նաեւ այն անձինք, ովքեր նման պատասխանատվություն չունեն: Եվ տեղի է ունենում շեղում՝ հասարակության կարծիքի եւ սոցիոլոգների կանխատեսումների միջեւ:

– ՀԱԿ-ի որոշումը՝ հրաժարվել մանդատներից, դժվարին վիճակ չստեղծե՞ց Երեւանի ավագանու համար, այդ որոշումը ինչպե՞ս եք գնահատում:

– Ես բացասական եմ գնահատում այդ որոշումը: Իհարկե, ցանկացած փոքրամասնություն ցանկացած ներկայացուցչական մարմնում միշտ կարող է ասել, որ անիմաստ է իր մասնակցությունը այդտեղ, որովհետեւ ինքը փոքրամասնություն է։ Բայց դա ճիշտ քաղաքական ուղղություն չէ, ավելին, եթե դուք ուշադրություն դարձնեք վերջին զարգացումներին, մենք միշտ փորձել ենք լրացուցիչ մեխանիզմներ ամրագրել, որոնք պաշտպանում են փոքրամասնության իրավունքները: Դա չի նշանակում, որ փոքրամասնությունը կարող է անցկացնել օրենք, որը չի ուզում մեծամասնությունը, բայց փոքրամասնությունը հնարավորություն ունի ակտիվորեն աշխատելու, քննադատելու, դրանով իսկ վեր հանելու այն բացթողումները, ինչը ազդելու է մյուս ընտրությունների ժամանակ: Ես կարծում եմ՝ հրաժարվելը ամենաարդյունավետ ձեւը չէր:

– Այն, ինչ մեզանում կատարվեց ընտրության օրը, կապ ունի՞ ժողովրդավարության հետ:

– Ժողովրդավարությունը չի ավարտվում ընտրության օրով, ժողովրդավարությունը գործընթաց է, որին պետք է հետեւել անընդհատ՝ առաջին հայացքից կարող է թվալ, որ գոյություն ունի մեծամասնություն Երեւանի ավագանիում, եւ մնացած բաները էական դեր չեն խաղում: Ավարտվեցին ընտրությունները, բայց ամեն ինչ պարզ չէ: Ամեն ինչ պարզ չէ, եւ մենք դեռ ականատես կլինենք բազմաթիվ խնդիրների, որ կծագեն ընթացքում, կտեսնենք օրենքի թերությունները, եւ ես չեմ բացառում, որ ավագանու դերը կամաց-կամաց էլ ավելի կուժեղացնենք։ Այս ավագանին թո՞ւյլ կլինի, ապա այն կուսակցությունը, որը ստանձնել է քաղաքական պատասխանատվությունը, չի կարող ունենալ այն արդյունքները, որոնք հնարավորություն կտան այլ ընտրությունների ժամանակ հավակնել հաջողության: Սա պրոցես է, որը ժամանակ է պահանջում, բայց պետք է հետեւել գոյություն ունեցող օրինաչափություններին: Եվ եթե մենք դրանց հստակորեն հետեւենք, անխուսափելիորեն հետագայում ունենալու ենք էլ ավելի որակյալ ընտրություն, էլ ավելի ակտիվ քաղաքական պայքար: