Սակայն այդ կանխատեսումները հայտնի էին միայն Կենտրոնական բանկի կայքէջին հետեւողներին
Կենտրոնական բանկի հասարակայնության հետ կապերի ծառայությունից երեկ «Առավոտին» փոխանցեցին 2008-ի հոկտեմբերից սկսյալ՝ իրենց որոշ հաղորդագրություններ, որոնք պիտի ապացուցեին մեր հրապարակավ արած պնդումների հակառակը, թե կառավարությունն ու ԿԲ-ն քաղաքացիներին միայն լավատեսական սցենարներ չեն մատուցել ճգնաժամի պայմաններում հնարավոր զարգացումների վերաբերյալ:
Հիշեցնենք, որ այս համոզմունքի համար հիմք էր դարձել մասնավորապես անցած տարվա հոկտեմբերի 10-ին ԿԲ նախագահ Արթուր Ջավադյանի արած հայտարարությունը. «Հայաստանն այսօր խաղաղ նավահանգիստ է ներդրումների համար» եւ տված խորհուրդը՝ բոլոր ներդրումներն իրականացնել ՀՀ դրամով: Նաեւ 2009-ի հունվարի 20-ի ասուլիսում նրա անդրադարձը մեր բանկերում ավանդներն ազգային դրամո՞վ, թե՞ արտարժույթով պահելու խնդրին. ԿԲ նախագահ Արթուր Ջավադյանը վստահեցրել էր, թե այսօր որեւէ խնդիր առեւտրային բանկերը չունեն. «Ամեն մարդ ինքը պետք է ընտրի այն արժույթը, որով նա ուզում է պահել իր խնայողությունները, որեւէ վտանգ այս պարագայում չեմ տեսնում»: Մինչդեռ մեզ փոխանցված նյութերն ապացույց են, որ ԿԲ-ում տեսնում էին վտանգները՝ ուղղակի այդ մասին նախընտրում էին խոսել միայն իրենց խորհրդի նիստերում, որոնց մասին հաղորդագրությունները հրապարակվում են ԿԲ կայքէջում եւ «Պաշտոնական տեղեկագրում»:
2008-ի հոկտեմբերի կանխատեսումներից
«Խաղաղ նավահանգստի» վերաբերյալ վերոհիշյալ հայտարարությունից օրեր առաջ՝ հոկտեմբերի 2-ին, ԿԲ խորհրդի նիստում քննարկվել էր ճգնաժամի խորացման հետեւանքով Հայաստանի տնտեսության ու գնաճի վրա հնարավոր ազդեցությունների երկու սցենար՝ բազային եւ այլընտրանքային: Բազային սցենարով ենթադրվել է, որ ճգնաժամի խորացման հետեւանքները մեր տնտեսության համար նշանակալի չեն լինի, իսկ այլընտրանքային սցենարի դեպքում՝ նկատելիորեն կարտահայտվեն: Սակայն նաեւ նշվել է, որ «կանխատեսվող գնաճի վերաբերյալ անորոշությունները եւ դրանից շեղման հնարավոր ռիսկերն անհամեմատ ավելի մեծ են լինելու»: Նշենք, որ անգամ հոռետեսական՝ այլընտրանքային սցենարով ԿԲ-ն չէր կանխատեսել գնաճի այնպիսի մակարդակ, ինչպիսին այժմ է կանխատեսում՝ 8 տոկոս: Ըստ անցած տարվա հոկտեմբերին արված կանխատեսման. «2009թ. երրորդ եռամսյակում 12-ամսյա գնաճի կենտրոնական կանխատեսումը կկազմի 5%՝ բազային սցենարի 3.5%-ի դիմաց, իսկ 2008թ. չորրորդ եռամսյակում՝ 5.9%՝ բազային սցենարի 5.8%-ի դիմաց»: ԿԲ-ն այդ ժամանակ նաեւ կանխատեսել էր. «Կապիտալ տրանսֆերտների աճի տեմպերի նվազման, ինչպես նաեւ ներդրումային ծրագրերի հնարավոր հետաձգման միջոցով ՀՀ կապիտալ ներհոսքի նվազման պայմաններում համախառն պահանջարկի իրական աճի տեմպը կարող է լինել ակնկալվածից ավելի ցածր, որի արդյունքում կձեւավորվի գնանկումային միջավայր: Մյուս կողմից, վերոնշյալ գործոնները կարող են ՀՀ դրամի փոխարժեքի էական արժեզրկման ճնշումներ առաջացնել, որի արդյունքում ներմուծվող ապրանքների գնաճը ոչ միայն կչեզոքացնի տեղական գների գնանկումը, այլեւ ավելի բարձր ընդհանուր գնաճի մակարդակ կձեւավորի»: Ցավոք, առավել լայն լսարանի համար այդ շրջանում չէր ասվում դրամի փոխարժեքի հնարավոր արժեզրկման մասին:
2008-ի դեկտեմբերի կանխատեսումներից
ԿԲ խորհրդի դեկտեմբերի 2-ի նիստում, արձանագրության համաձայն, ասվել է, թե «ճգնաժամի շարունակական խորացման պայմաններում սկսել են դրսեւորվել նախանշված ռիսկերը, որոնք նպաստելու են կանխատեսվածի համեմատ ավելի ցածր գնաճի ձեւավորմանը»: Այստեղ կանխատեսումներ կան նաեւ տնտեսական աճի տեմպերի հնարավոր նվազման վերաբերյալ: Որպես ԿԲ խորհրդի նիստում հնչած կարծիքներ են մատուցվել, թե առավել հավանական են դարձել մասնավոր սպառման եւ ներդրումների աճի տեմպերի նվազման ռիսկերը. «Ընդհանուր առմամբ, կապիտալ տրանսֆերտների աճի տեմպերի նվազման, ինչպես նաեւ ներդրումային ծրագրերի հնարավոր հետաձգման պայմաններում համախառն ներքին պահանջարկի իրական աճի տեմպը կլինի ակնկալվածից ավելի ցածր»: Խորհրդում նաեւ կարծիքներ են հնչել դարձյալ ՀՀ դրամի փոխարժեքի արժեզրկման ճնշումների առաջացման վերաբերյալ: Նաեւ արձանագրվել է. «Հոկտեմբեր ամսին ոչ առեւտրային բնույթի փոխանցումների աճն ակնկալվածից ավելի ցածր է եղել»:
2009-ի հունվարի կանխատեսումներից
ԿԲ խորհրդի հունվարի 13-ի նիստի արձանագրության համաձայն՝ արձանագրվել է, որ արտաքին պահանջարկի հեռանկարները շարունակում են վատանալ. «Եվ դա իր անդրադարձն է ունենալու հատկապես ներքին տնտեսության արտահանման հատվածի վրա՝ արտահայտվելով արտահանող ճյուղերում արտադրության ծավալների հետագա կրճատմամբ»: Նաեւ նշվել է, որ «ոչ առեւտրային փոխանցումների ձեւով ֆինանսական ներհոսքի դանդաղման տեմպերը հիմնականում կպայմանավորվեն տնտեսական ճգնաժամի հետեւանքներին Ռուսաստանի տնտեսության դիմակայելու կարողություններով»: Սակայն մի լավատեսական վերապահում է արվել, թե կանխատեսվող ներքին տնտեսական զարգացումները «էապես կախված են լինելու կառավարության կողմից նախանշված լրացուցիչ տնտեսական ծրագրերի իրականացման ծավալներից եւ ուղղություններից»:
2009-ի փետրվարի կանխատեսումներից
ԿԲ խորհրդի փետրվարի 10-ի նիստի արձանագրությունից. «Ճգնաժամի հետեւանքները ներկայումս գնահատվում են որպես ավելի լայնամասշտաբ եւ խորը, ինչն արտահայտվում է միջազգային կառույցների կողմից համաշխարհային տնտեսական աճի կանխատեսումների նվազման ուղղությամբ ճշգրտումներով»:
Այս նիստում եւս մեկ անգամ արձանագրելով արտահանման եւ տրանսֆերտների նվազումը՝ խորհրդի անդամներն այնուամենայնիվ նշել են. «Դեռեւս հիմքեր կան դրամավարկային պայմանների թուլացման քաղաքականություն իրականացնելու համար: Սակայն, մի կողմից, չափազանց մեծ է տնտեսական հետագա զարգացումների վերաբերյալ անորոշությունը, մյուս կողմից՝ ներկայումս ձեւավորված տոկոսադրույքները շարունակում են գրավիչ մնալ կապիտալ ներհոսքի առումով: Բացի այդ, կարծիքներ հնչեցին, որ նախանշված գնաճային ռիսկերի դրսեւորման պայմաններում դրամավարկային քաղաքականության ուղղվածության փոփոխման անհրաժեշտություն կարող է առաջանալ: Խորհուրդը համաձայնեց, որ վերոնշյալը պահանջում է առավել պահպանողական ու համաշխարհային ճգնաժամի դրսեւորումներին արագ արձագանքող ճկուն դրամավարկային քաղաքականության իրականացում, ինչը կշարունակի նպաստել գների կայունության եւ ֆինանսական կայունության խնդիրների արդյունավետ զուգորդմանը»:
Հ. Գ. ԿԲ այս կանխատեսումների վերաբերյալ Հայ ազգային կոնգրեսի տնտեսական հանձնաժողովի անդամ Վահագն Խաչատրյանի մեկնաբանությունները կներկայացնենք առաջիկայում:
