Լրահոս
Օրվա լրահոսը

Գրականագետն ընդդեմ ոչ գրական լեզվի

Մարտ 04,2009 00:00

«Երեւանը դարձել է բարբառախոս հայերի հավաքատեղի»,- երեկ «Հայացք» ակումբում հայտարարեց բանասիրական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Դավիթ Գասպարյանը: Նրա խոսքով, հայկական եթերը ողողված է կիսագրագետ խոսքով. «Դժբախտաբար, մեր լեզուն այսօր շատ է ոտնահարվում, եւ ոտնահարվում է ոչ թե սովորական կենցաղային փողոցային խոսակցականի մեջ, քանի որ փողոցն իր օրենքներն ու տրամաբանությունն ունի, այլ հետեւյալ կերպ՝ տակի, ցածր շերտը բարձրանում եւ հիմնավորվում է եթերում, բացահայտորեն էլ դրսեւորվում հաղորդումներում ու ֆիլմաշարերում»: Գրականագետի կարծիքով, լեզվի վերահսկողության խնդիր կա. «Լեզվի վերահսկողությունը պետք է շատ ուժեղանա եթերում, գրահրատարակչության մեջ, մամուլում: Ամոթալի բաներ ես լսում, որոնք, անկախ մեր կամքից, մտնում են ընտանիք, տուն, դպրոց»: Բանախոսն անհանգստանում է ապագա սերնդի դաստիարակությամբ. «Եթերը վիթխարի դեր ունի: Երեխան ինչ լսում է՝ սպունգի պես վերցնում է: Եթե անգամ լեզվական ինչ-ինչ դրսեւորումներ երգիծանքով, կատակով են ներկայացվում, երեխան դա ընկալում է որպես լուրջ եւ փորձում է նմանակել ու կրկնօրինակել: Այդ պատճառով եթերում լեզուն պետք է վերահսկվի՝ լեզվի տեսչության առաջադրած պահանջներին համապատասխան»:

Դ. Գասպարյանն անդրադարձավ նաեւ աղավաղված լեզվով հրատարակվող գրականությանը. «Դժբախտաբար հիմա ստեղծվում է գրականություն՝ փողոցային լեզվով. գրականության մի տեսակ կա, որը պրոպագանդում է փողոցի լեզուն, գռեհկաբանությունը, օտարաբանությունը, օտարամոլությունը, եւ այս ամենը գրականության միջոցով մտնում է դպրոց, բուհ: Եթե այդ գրքի հեղինակին ասես՝ կտանե՞ս քո ծնողները, երեխաները կարդան, կասի՝ ոչ: Այս ամենը տեսնելով, ձեռքներս ծալած, նայում ենք, թե ինչ պետք է լինի»: Բանախոսը նեղսրտում է. «Վերադարձել ենք բարբառախոսությանը, «ա»-յախոսությանը, հայերենին ոչ բնորոշ շեշտերին, հայերենին ոչ բնորոշ դրսեւորումներին. ո՞վ պետք է այս ամենի մասին մտածի: Ինչի են ուզում հասնել, ի՞նչ է, նորից վերադառնանք Աբովյանի ժամանակների՞ն: Աբովյանը եկավ, բարբառախոսությունից, արարատյան բարբառից լեզուն արտակարգ հղկվեց, մշակվեց, կատարելագործվեց, իսկ այժմ վիճակն այլ է: Ախր, գեղեցիկ խոսքը մարդուն էլ է գեղեցկացնում»: Ըստ Դ. Գասպարյանի, վատ հայերենի մեղավորը ոչ բուհն է, ոչ ընտանիքը, այլ՝ դպրոցը. «Դպրոցում դասավանդող ուսուցիչը՝ չգիտես ինչպես է ավարտել համալսարանը եւ հայտնվել դպրոցում»: Վերջում էլ բանախոսն առաջարկեց խնդրին տալ պետական մոտեցում եւ լուծում. «Պետության կողմից ուշադրությունը պակաս է. խնդրի լուծումը տեսնում եմ նախ լեզվի տեսչության դերի բարձրացման մեջ. բոլոր օղակներում պետք է լինի վերահսկողություն՝ սկսած գովազդային պաստառներից մինչեւ մամուլ: Մամուլում պետք է բացահայտորեն քննադատվեն բոլոր աղավաղված նյութերը, բացթողումները: Պետք է բարձրացնել նաեւ լեզվի ուսուցման որակը դպրոցում եւ բուհերում՝ մեծ տեղ տալով գրականությանը»:

Համաձայն «Հեղինակային իրավունքի եւ հարակից իրավունքների մասին» օրենքի՝ լրատվական նյութերից քաղվածքների վերարտադրումը չպետք է բացահայտի լրատվական նյութի էական մասը: Կայքում լրատվական նյութերից քաղվածքներ վերարտադրելիս քաղվածքի վերնագրում լրատվական միջոցի անվանման նշումը պարտադիր է, նաեւ պարտադիր է կայքի ակտիվ հղումի տեղադրումը:

Մեկնաբանություններ (0)

Պատասխանել