«ԶՈՌՈՎ ՊԱՐՏԱԴՐԵԼՈՒ ԺԱՄԱՆԱԿՆԵՐՆ ԱՆՑԱԾ ԵՆ»

Հարցազրույց ՀՀ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր Մեխակ Գաբրիելյանի հետ

– Մոտ 15 տարի է՝ հեռացել եք քաղաքականությունից. ի՞նչն էր պատճառը, որ նման որոշում կայացրիք:

– Ինքնըստինքյան ստացվեց: Այնպիսի քաղաքական իրավիճակ ստեղծվեց, որ ինձ նման մտածող մարդկանց մեծ մասը թողեց քաղաքական ասպարեզը: Նկատի ունեմ ոչ իրատեսական մտածելակերպ ունեցող մարդկանց, որոնք առօրեականով չէին ապրում, այլ ապագայի ու ազգայինի հովերով էին տարված: Ես ինձ համարում եմ այդ մարդկանցից մեկը:

– Ինչո՞վ էիք զբաղված այս ընթացքում:

– Տնտեսական գործունեությամբ փորձեցի զբաղվել, որոշ հաջողություններ կան:

– Քաղաքականություն վերադառնալու ցանկություն չե՞ք ունեցել:

– Այդ պահանջը, ցանկությունը միշտ էլ եղել է, բայց ինչ-որ մի բան անընդհատ ետ է պահում: Դեռ ինձ պես մտածողների պահը չի հասունացել: Այժմ, կարծես, նախադրյալներ կան: Կարծում եմ՝ մոտենում է պահը, որ նման մտածելակերպ ունեցող մարդիկ հավաքվեն եւ լուրջ խորհեն ապագայի մասին:

– Այն դաշնակցականներին, ովքեր մնացին քաղաքականության մեջ, ինչպե՞ս կանվանեք:

– Իրատես:

– Անգամ երբ ՀՅԴ-ն իշխանության մաս կազմեց, ցանկություն չառաջացա՞վ իրատես գործիչ դառնալ:

– Ոչ:

– Կապեր ունե՞ք Ձեր նախկին ընկերների հետ:

– Դաշնակցության մեջ շատ կարգին տղաներ կան, որոնց հետ ոչ ծրագրված հանդիպումներ լինում են՝ բավականին ջերմ, մտերմիկ զրուցում ենք:

– Ծրագրված հանդիպումներ, խորհրդակցություններ, կարծիքների փոխանակում չկա՞ն:

– Նման հարաբերություններ չկան:

– Ինչպե՞ս եք գնահատում ՀՅԴ քաղաքական պահվածքը: Կիսո՞ւմ եք այն տեսակետը, որ «ՀՅԴ-ն ցանկանում է եւ կույս մնալ, եւ հաճույք ստանալ»:

– Եթե կիսեի, կդառնայի իրատես քաղաքական գործիչ:

– Մեկամյա հեռավորությունից ի՞նչ գնահատական կտաք մարտյան իրադարձություններին:

– Մարտի 1-ի երեկոյան տեղի ունեցածը միանշանակ սպանդ էր: Այլ բնութագրում չկա, երբ հայ մարդը կրակում է հայ մարդու վրա: Դա սարսափելի երեւույթ է, եւ խորը հոգեբանական հետք կթողնի մեր ժողովրդի վրա: Հենց դրա համար էլ արվեց: Նույնիսկ ցարական Ռուսաստանում խաղաղ ցուցարարների վրա չէին կրակում: Հանրահայտ ռուսական «պոլոժենյայից» հետո, երբ ժողովուրդն ընդվզեց, ու մասսայական ցույցեր էին տեղի ունենում, չկրակեցին: Այլ հարց է, որ հետո հայ-ադրբեջանական ընդհարումներ սադրեցին, բայց իրենք չկրակեցին: Նույնիսկ Եվրոպայի ժանդարմ համարվող ցարական Ռուսաստանն իր ժողովրդի հանդեպ նման քայլի չգնաց՝ իր հրամանին դեմ գնալու դեպքում: Մարտի 1-ի գնահատականները կտրվեն ժամանակի ընթացքում, եւ հավատացած եմ, որ մեղավորները կպատժվեն:

– Ըստ Ձեզ, ովքե՞ր են մեղավորները:

– Ո՞վ էր այդ պահին իշխանության գլխին՝ նա էլ մեղավոր է:

– Ռոբերտ Քոչարյանը:

– Վերջացավ: Հիմնական մեղավորը նա է, մնացյալն ածանցյալ են՝ կլինի շարքային կրակողը, թե այլ հրաման կատարողը: Բոլորն էլ դա հասկանում են. սրա-նրա վրա գցելն ուղղակի մանեւրել է:

– Ինչպե՞ս եք գնահատում իշխանությունը ստանձնած Սերժ Սարգսյանի գործունեությունը:

– Ճիշտ չվարվեց: Պետք է քաղաքական իրադրության փոփոխության անվան տակ բոլոր ձերբակալվածներին ազատ արձակեր, հետապնդումները դադարեցներ եւ շրջադարձ աներ՝ դեպի նոր կյանքի կառուցում: Ցավոք, այս մեկ տարին բաց թողնվեց, բայց կարծում եմ՝ էլի ուշ չէ, առավել եւս այս բարդ միջազգային քաղաքական իրավիճակում, երբ ամբողջ աշխարհը կարող է քաոսի վերածվել՝ ստեղծված տնտեսական իրավիճակի պատճառով: Նման մարտահրավերների դիմակայելը կարող է տեղի ունենալ միայն ազգի, ժողովրդի ներքին ռեզերվների կենտրոնացման հաշվին:

– Ոմանք ներկայիս նախագահի նման կեցվածքը բացատրում են նրանով, որ ՀՀ-ում իշխանությունը դեռ շարունակում է մնալ երկրորդ նախագահի ձեռքին:

– Վաղ թե ուշ, Ս. Սարգսյանը գնալու է դրան: Պարզապես, կա մարդու տեսակ, որը նախընտրում է դանդաղ քայլերով առաջ գնալ: Մինչդեռ, ըստ իս, նման պարագայում կտրուկ քայլերն են ճիշտ: ՀՀ ճակատի խարանը՝ քաղբանտարկյալներ արտահայտությամբ, պետք է վերացնել: Վայել չէ մեր արդարամիտ, ժողովրդավար ժողովրդին: Եթե մարդիկ տեսան, որ այս երկրում սկսվել է արդարություն հաստատվելու գործընթացը՝ անվերապահորեն կհավատան:

– Հնարավո՞ր է, որ մարտի 1-ին նախատեսված չարտոնված հանրահավաքը ճակատագրական դառնա:

– Իշխանությունն այստեղ էլ սխալ է: Ընդդիմությունը դեռ 3-4 ամիս առաջ էր հայտարարել այդ հանրահավաքի մասին, եւ ճիշտ էլ վարվում են, քանի որ Սահմանադրությունը արձանագրում է մարդու իրավունքների, ազատությունների դրույթը: Այլ հարց է, որ օրենքում Սահմանադրությանը հակասող փոփոխություններ են արվել: Ընդդիմության հանրահավաք անելը ճիշտ է, եւ իշխանությունները պետք է խոչընդոտներ չհարուցեն՝ ցույց տալով, որ գնում են դեպի ժողովրդավարացում:

– Հնարավո՞ր է, որ իշխանափոխություն տեղի ունենա՝ նախքան հերթական ընտրությունները:

– Ոչ: Բայց ճիշտ եմ համարում, որ արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ անցկացվեն, բայց՝ ազատ ու արդար, որ մեկընդմիշտ վերանա Հայաստանի «ոչ ժողովրդավարական» իմիջը:

– Ինչպե՞ս կբնութագրեք Ռ. Քոչարյանի պաշտոնավարման տասը տարիները:

-Լավ չեմ բնութագրի եւ ցավ եմ ապրում: Ամենակարեւորը՝ ՀՀ-ն այդ տարիների ընթացքում կորցրեց Հարավային Կովկասում ժողովրդավարական կղզյակի վարկը: Տնտեսության զարգացում, որպես այդպիսին, տեղի չունեցավ, բացի շինարարությունից:

– Բայց երկնիշ աճեր ենք գրանցել:

– Մեր ժողովուրդն այնպիսին է, որին ինչ վիճակում էլ դնես՝ միշտ ինչ-որ գործեր անելու ճանապարհներ կգտնի: Բայց տնտեսությունը զարգացնելու պետական քաղաքականություն չեղավ: Եթե անգամ մեկ հայ փախչում է Հայաստանից, մեկ երեխա դպրոց չի հաճախում, նշանակում է՝ իշխանությունը վատն է: Դարերով հայի խաղաքարտը ուսումն է եղել, այսօր հազարավոր երեխաներ դպրոց չեն հաճախում:

– Հնարավոր համարո՞ւմ եք Ռ. Քոչարյանի վերադարձն իշխանության:

– Ոչ: Եվ քաղաքական նկատառումներից ելնելով, եւ մեր ժողովրդին լավ ճանաչելով: Զոռով պարտադրելու ժամանակները ես համարում եմ անցած:

Հ. Գ. Մեխակ Գաբրիելյանի հետ զրույցի տնտեսական հարցերի մասը կներկայացնենք առաջիկա համարներից մեկում: