«ԲԱՔՎԻ ՏԱՐԲԵՐԱԿ»

Ըստ Համաժողովրդական շարժման կենտրոնի ներկայացուցիչ Լեւոն Զուրաբյանի՝ Հայաստանի իշխանություններն այս տարբերակով են շարժվում:

– Դեռ նախագահի պաշտոնը չստանձնած՝ Սերժ Սարգսյանը հայտարարում էր, որ պատրաստ է երկխոսել նույնիսկ «ատելությունից կուրացածի» հետ: Նախագահի պաշտոնը ստանձնելուց հետո նա, կարծես, շարունակում է Ռոբերտ Քոչարյանի գործելաոճը: Տրամաբանություն տեսնո՞ւմ եք:

– Երկուսն էլ նույն ռեժիմի ներկայացուցիչներն են, այն ռեժիմի, որը 1998 թվականից հիմնադրվել է Հայաստանում: Նույն օրգանիզմն է կամ նույն օրգանիզմի աջ ու ձախ ձեռքերը, ինչպես ուզում եք՝ անվանեք:

– Այսինքն՝ Սերժ Սարգսյանն այնքան էլ անկեղծ չէ՞ր, երբ հայտարարում էր իր պատրաստակամության մասին:

– Ինքն անկեղծ չէր՝ պարզ էր ամենասկզբից: Երբ փետրվարի 26-ին հանրահավաքի ժամանակ ինքն արեց այդ հայտարարությունը, եթե անկեղծ լիներ՝ պաշտոնական ներկայացուցիչ կուղարկեր մեզ հետ բանակցությունների: Ինքը նման բան չի արել: Ինքն արել է հայտարարություն, որի ետեւում ոչինչ չի եղել: Երկխոսությունը դա դատարկ բառ է, եթե չի ընկալվում որպես երկու ճամբարների միջեւ բանակցություններ՝ սեղանի շուրջ, որոնք վարում են իշխանությունների եւ ընդդիմության լիազոր ներկայացուցիչները: Երբեւիցե ոչ Ռ. Քոչարյանը, որը մինչեւ ապրիլի 9-ը համարվում էր ՀՀ նախագահ, ոչ էլ Սերժ Սարգսյանը որեւէ առաջարկ չեն արել բանակցություններ սկսելու մասին, որեւէ մեկին չեն նշանակել լիազոր ներկայացուցիչ եւ նրա միջոցով բանակցություններ վարելու առաջարկով չեն դիմել մեզ: Եթե նման օրինակ ունեն՝ ես խնդրում եմ իշխանությունները հենց հիմա դա հրապարակեն. ե՞րբ են նման առաջարկով հանդես եկել:

– Համաժողովրդական շարժման կենտրոնի՝ երկու օր առաջ տարածած հայտարարության մեջ ընդդիմության ներկայացուցիչների դեմ սկսված ռեպրեսիաների նոր ալիքը որակվում է որպես մարտահրավեր Եվրոպային: Կարելի՞ է ենթադրել, որ իշխանություններն ընտրել են Եվրոպային «այլընտրանք» հանդիսացող տարբերակը, որի մասին ասաց Ռոբերտ Քոչարյանը, սակայն չբացահայտեց դրա էությունը:

– Թե ինչ ճանապարհ է ընտրել Սերժ Սարգսյանը՝ մենք կամփոփենք հունիսի 20-ին: Մինչ այժմ կատարված քայլերը ցույց են տալիս, որ դրանք անբավարար են արմատական փոփոխությունների մասին խոսելու համար: Իշխանություններն ավելի հակված են թոզ փչելու, իմիտացիա անելու: Մասնավորապես՝ քաղբանտարկյալների հարցում: Այո, մի քանի մարդու նկատմամբ խափանման միջոցը փոխվել է, բայց այդ ընթացքում նաեւ ձերբակալել են նոր մարդկանց: Պարզ մաթեմատիկական հաշվարկները ցույց են տալիս, որ իրականում քաղբանտարկյալների շատ փոքր տոկոսն է ազատվել: Այսինքն՝ բանտերում նստած քաղբանտարկյալների քանակը ապրիլի 17-ից սկսած աննշան տոկոսով է ցածրացել: Արդյոք սա կարելի՞ է համարել լուրջ մոտեցում, այն պարագայում, երբ 1609 բանաձեւը պահանջում էր բոլոր քաղբանտարկյալների ազատում: Կարծում եմ՝ ոչ: Նման պատկեր կարող ենք տեսնել նաեւ ԵԽԽՎ պահանջների կատարման նաեւ այլ ուղղություններով:

– Պարոն Զուրաբյան, Շարժման կենտրոնը երեկ կրկին դիմել է քաղաքապետարան՝ Ազատության հրապարակում կամ Մատենադարանին հարող տարածքում հունիսի 20-ին հանրահավաք անցկացնելու: Ինչո՞ւ՝ «կամ Մատենադարանին հարող տարածք»:

– Դա մեր կողմից ճկունության դրսեւորում է, որովհետեւ մենք տեսնում ենք, որ իշխանություններն ինչ-որ հոգեբանական բարդույթներ ունեն՝ կապված Ազատության հրապարակի հետ: Նրանք այնպես են պահպանում Ազատության հրապարակը, կարծես դա լինի Ստալինգրադի համար ճակատամարտ: Մենք պատրաստ ենք բարդույթներ ունեցող իշխանությունների հետ վարվել այնպես, որ այդ բարդույթները հաշվի առնվեն:

– Քաղաքապետարանի պաշտոնական կայքում մի հաղորդագրություն է տեղադրված, որով ընդդիմությանն առաջարկվում է հանրահավաքն անցկացնել «Հրազդան» մարզադաշտի հարավային տրիբունային կից տարածքում: Դա ընդունելի՞ տարբերակ է:

– Ցավով պետք է նշեմ, որ իշխանությունները շարժվում են «Բաքվի տարբերակով»: Վերջերս ես հանդիպել էի հայտնի բրիտանացի քաղաքագետ Տոմաս Դե Վաալի հետ: Նա ինձ հարցրեց, թե ի՞նչ հույսեր ունենք հանրահավաքներ անցկացնելու հետ, եթե իշխանությունները մոտավորապես նույն կերպ են պատրաստվում վարվել, ինչպես վարվեց ադրբեջանական իշխանությունն ընդդիմության հետ՝ ցույցերի համար առաջարկելով քաղաքի կենտրոնից կտրված տարածքներ, որտեղ այդ ցույցերը ոչ մի ազդեցություն չեն կարող ունենալ: Ես այդ ժամանակ մտքումս հեգնեցի նրան՝ հաստատ մտածելով, որ ինչքան էլ վատը լինեն մեր իշխանությունները՝ ադրբեջանական ղեկավարության մակարդակին չեն իջնի: Դժբախտաբար, Տոմաս Դե Վաալն այս դրվագում իրավացի էր, եւ ես պարտվել եմ այդ դրվագում: Մեր իշխանություններն այսօր հանրահավաքների անցկացման «Բաքվի տարբերակն» են ընտրել եւ ցուցադրում են, որ իրենց մենթալիտետը, ցավոք, ոչնչով չի տարբերվում Ադրբեջանի ղեկավարության մենթալիտետից:

– Օրեր առաջ Դուք լավատես էիք եւ հույս էիք հայտնում, որ իշխանությունը խոհեմ կգտնվի: Իսկ հիմա՞:

– Այդ լավատեսությունը մի քիչ պակասել է իշխանությունների ողջամտության եւ ռացիոնալիզմի առումով: Այդ մերժումը ցույց տվեց, որ նրանք, իսկապես, պատրաստ չեն կոմպրոմիսների: Այնուամենայնիվ, ես հույս ունեմ, որ շանսը, որը մենք տվել ենք իշխանություններին, հնարավոր է՝ օգտագործեն:

– Որ թույլ տա՞ն:

– Այո, ես չեմ բացառում:

– Հետընտրական շրջանում եւ այս օրերին եղած կադրային անհասկանալի տեղաշարժերը, երբ «հավատարիմներն» են պաշտոնանկ արվում, ի՞նչ են նշանակում: Կիսո՞ւմ եք ռուս վերլուծաբանների պնդումները, թե իշխանության ներսում խնդիրներ են առաջացել:

– Ինձ իշխանության ներքին ինտրիգները կամ տեղաշարժերը բացարձակապես չեն հետաքրքրում: Ինձ հետաքրքրում է մի բան, որը կարծում եմ՝ ողջ ժողովրդին էլ է հետաքրքրում՝ այս ոստիկանները պետք է հասկանան, որ բոլորի պահվածքը, բոլորի վարվելակերպը ֆիքսվում է: Նրանք իրավունք չունեն կատարել հակաօրինական հրամաններ, որոնք ուղղված են սահմանադրական կարգի եւ ժողովրդավարական ազատությունների դեմ: Նրանք բոլորն՝ անուն առ անուն, իրենց բոլոր արարքների համար պատասխան են տալու: Դա ես ամենայն հստակությամբ եմ ասում:

– Դա նմանվելու է «Վհուկների որսի՞»:

– Դա նմանվելու է օրինականության վերականգնման: Օրինականությունը մի օր պետք է հաղթանակի այս երկրում: Մի օր այս երկրում պիտի ստեղծվի մի վիճակ, երբ ոստիկանությունը զբաղված է օրինականությունը, հասարակական կարգը պահպանելով, այլ ոչ թե դրանք խախտելով: Մենք դրան հասնելու ենք:

– Նախորդ օրը Ժիրայր Սեֆիլյանը խոսելով ՀՅԴ-ի մասին՝ այն «ազգային հարստություն» որակեց, եւ ասաց, որ այն պետք է պատկանի հայ ժողովրդին, ոչ թե Դաշնակցության վերնախավին: Համամի՞տ եք:

– Ես միանգամայն կիսում եմ այդ կարծիքը: Համարում եմ, որ Դաշնակցությունն աշխարհում հզոր կազմակերպական հնարավորություններ ունի: Դրանցից ամենակարեւորը, ամենաազդեցիկը «Հայ ազգային կոնգրես» լոբբիստական կազմակերպությունն է: Եթե այդ կազմակերպության ջանքերն ուղղվեին այնպիսի հարցերի, ինչպիսին է, օրինակ, ԼՂՀ անկախության ճանաչումը, Հայաստանում ժողովրդավարության զարգացումը եւ այլն, շատ ավելի արդյունավետ կլիներ: Իսկապես, այդ կազմակերպական հնարավորությունը պետք է ճիշտ նպատակի ծառայի: