«ԲՈՂՈՔԵԼՈՒ ՏԵՂ ՉՈՒՆԵՄ»

Տրանսպորտի եւ կապի նորանշանակ նախարար Գուրգեն Սարգսյանի կարծիքով՝ իրեն բաժին հասած գերատեսչությունում, ճիշտ է, խնդիրներ կան, բայց լուծվող են:

– Պարոն Սարգսյան, ընդամենը 3 շաբաթ է, ինչ ղեկավարում եք տրանսպորտի եւ կապի ոլորտը, հասցրե՞լ եք ծանոթանալ Ձեր գերատեսչության աշխատանքներին:

– Պետք է ասեմ, որ նախարարության գործունեության եւ իրավասության ներքո գտնվող 3 հիմնական՝ տրանսպորտ, կապ եւ ճանապարհաշինություն, ոլորտները շատ ընդարձակ են: Ամեն ոլորտ ունի իր ենթաուղիները՝ տարբեր խորությամբ ու բազմաթիվ խնդիրներով: Դրանց մի մասին արդեն տեղյակ եմ, մի մասին հասցրել եմ ծանոթանալ, մի մասին էլ, ճիշտ է, ոչ այնքան խորությամբ, բայց որոշ չափով տիրապետում եմ: Ընդհանուր առմամբ, այս կարճ ժամանակում դաշտը, ինչքանով, որ ես եմ տիրապետում, իմ կարծիքով, բավարար է, որ արդեն որոշակի քայլեր փորձեմ անել: Մասնավորապես, կապի բնագավառում այսօր լուրջ խնդիրներ ունենք: Ժամանակի ընթացքում կապի դաշտում իրավասությունների, պարտավորությունների եւ անելիքների, ծրագրերի առումով որոշակի տարանջատումներ են տեղի ունեցել, ինչն էլ հանգեցրել է նրան, որ այսօր այդ ոլորտում միասնական քաղաքականություն եւ վերահսկողություն չի իրականացվում: Խոսքը ոչ միայն հեռախոսակապի, այլեւ հեռուստակապի, ռադիոկապի եւ ընդհանրապես տեղեկատվական կապի մասին է: Այդ դաշտը զարգացնելու համար ոչ այնքան սարքավորումներն են կարեւոր, որքան այդ սարքավորումներն իրար հետ միացնելը, այսինքն՝ մենք այսօր կապուղիների խնդիր ունենք, եւ կապի համակարգի զարգացման համար ամենակարեւորը անհրաժեշտ ենթակառուցվածքների զարգացումն է, ռազմավարական հայեցակարգերի մշակումն ու ներդրումը:

– Ձեր հսկողության տակ են գտնվում կարեւորագույն ենթակառուցվածքներ, եւ տնտեսության զարգացումը հիմնված է հենց այդ ենթակառուցվածքների վրա. որո՞նք եք համարում Ձեր աշխատանքի գլխավոր ուղղությունները:

– Չէի ուզենա իմ նշած 3 ոլորտներից որեւէ մեկն ավելի գերակա դասել, քանի որ ճանապարհաշինությունն իր կարեւորությամբ չի զիջում ոչ կապին, ոչ էլ տրանսպորտին: Այսօր բավականին մեծ ձեռքբերումներ ունենք ճանապարհաշինության բնագավառում: Միջպետական ճանապարհների մոտ 90%-ը համապատասխանում է միջազգային չափանիշներին: Եթե համեմատենք այդ ոլորտի ֆինանսավորման ծավալները 2000-ին եւ այսօր, կտեսնենք, որ մի քանի տասնյակ անգամ ավելացել են: Մինչեւ 2012 թ. մեր բոլոր միջպետական ճանապարհները պետք է բարեկարգ լինեն, ապահովված պատշաճ պետական հոգածությամբ: Այսօր մեր բեռնափոխադրումների 58%-ն իրականացվում է ավտոմեքենաների միջոցով:

– Ինչպիսի՞ ժառանգություն եք ստացել Ձեր նախորդից:

– Արդյունքների առումով ես իրականում բողոքելու տեղ չունեմ թե՛ ճանապարհաշինության, թե՛ կապի բնագավառում: Կան բոլոր հիմքերը նոր թափով բարեփոխումներ իրականացնելու համար, եւ ես հետաքրքիր ծրագրեր արդեն իսկ նախանշել եմ, որոնք արժանացել են ՀՀ նախագահի հավանությանը: Օրինակ, բջջային 2-րդ օպերատորի մուտքն ապահովեց ե՛ւ գների նվազեցում, ե՛ւ ծառայությունների ավելացում, ե՛ւ որակի բարձրացում: Այս տարի սպասվում է նաեւ 3-րդ օպերատորի մուտքը: Մրցույթը կհայտարարվի մոտ օրերս:

– Դուք, որպես բաժանորդ, կարծում եք, որ այսօր կապի որակը բավարա՞ր է:

– Բնականաբար, շատ-շատ հարցերում չի բավարարում, կան ցանկալի ծառայություններ, որոնք մեզ մոտ դեռեւս չեն գործում:

– Այսօր բոլորին խիստ հետաքրքրում է միջմարզային եւ ընդհանրապես տրանսպորտի ուղեվարձի թանկացումը: Միջմարզային տրանսպորտի որոշ երթուղագծեր իրենց ուղեվարձն ինքնակամ բարձրացրին: Նախարարությունը, որպես վերահսկող եւ լիցենզիա տրամադրող, ի՞նչ միջոցներ է ձեռնարկել: Չէ՞ որ ուղեվարձը մրցույթով է հաստատվել, եւ ստացվում է, որ նրանք մրցութային պայմանները խախտել են:

– Մեր տեսչական ռեսուրսները բավական փոքր են, եւ մեր հնարավորությունները թույլ չեն տալիս ամբողջական վերահսկողություն իրականացնել: Վարչապետի հանձնարարությամբ մենք անդրադարձել ենք այդ մասին մամուլի հրապարակումներին, եւ տեսուչների կողմից ստուգումների ժամանակ արձանագրվել են նման փաստեր: Այդ դաշտի վերահսկողությունն ուժեղացնելու մասով աշխատանքներ են տարվում:

– Այսօր մեր երկրում միջմարզային երթուղիների սպասարկումն անցնում է ժառանգականությամբ: Տարիներ շարունակ մրցույթում հաղթող են ճանաչվում նույն տնտեսվարողները: Հնարավոր համարո՞ւմ եք, որ այդ պայմաններում կբարելավվի այդ ծառայությունը եւ սպասարկման որակը կբարձրանա:

– Մրցույթների հաղթողները գիծը շահագործում են 3 տարով, եթե դիտարկենք տնտեսական տեսանկյունից՝ խնդիրը հետեւյալն է. կա մրցույթ, կան պահանջներ, եթե պահանջները բավարարում են, ուրեմն մրցույթը հաղթում են, իսկ եթե մրցույթին ոչ թե մեկ, այլ մի քանի սուբյեկտ է մասնակցում, հաղթում է այն սուբյեկտը, որն ավելի ցածր գին ու որակյալ սպասարկում է առաջարկում: Այսօր այնպես է ստացվել, որ կան սուբյեկտներ, որոնք բիզնեսի այդ դաշտում անժխտելի առաջնային դիրքերում են, եւ նոր սուբյեկտին նրանց հետ մրցակցելն այնքան էլ հեշտ չէ: Սակայն իմ դիրքորոշումն այսպիսին է. ապագա մրցույթները պետք է անցնեն հնարավորինս արդար ու հրապարակային, բաց մրցակցային պայմաններում:

Եթե կլինի մրցակից եւ այդ մրցակիցը կներկայացնի ավելի լավ պայմաններ, բնականաբար, նա պետք է հաղթի: Հասարակությունը պետք է տեսնի, թե մրցույթում հաղթող տնտեսվարողն իրականում ինչ պայմաններ է առաջարկում, այլ ոչ թե հաղթում է ինչ-որ մեկի հովանավորությամբ:

Այս առումով կկատարվեն համապատասխան վարչարարական խստացումներ եւ հստակեցումներ, որոնք կնպաստեն թափանցիկ մրցույթների կայացմանը:

– Հայաստանի ճանապարհները լա՞վ եք պատկերացնում: Ի՞նչ բարդություններ են Ձեզ բաժին ընկել:

– Բարդություններից մեկն այն է, որ Տավուշի, Լոռու, Սյունիքի եւ այլ մարզերում մենք ունենք հեղեղներից մի շարք ճանապարհների փլուզումներ: Ժամանակին լավ ուսումնասիրություններ չեն կատարվել, եւ ճանապարհները կառուցվել են սողանքային գոտիներում: Կարծում եմ, որ նման հարցերը պետք է լուծենք ոչ թե ամեն տարի վթարված ճանապարհները վերանորոգելով, այլ պետք է ռադիկալ փոփոխություններ կատարել՝ կամ տվյալ տարածքում հողաշերտն ամրացնել, կամ էլ ուղղակի ճանապարհը տեղափոխել այնպիսի վայր, որտեղ փլուզումներից զերծ կմնանք: Մենք ունենում ենք խնդիրներ, որոնք բյուջեով պլանավորել հնարավոր չէ: Այսօր կաշկանդված ենք գործող գնումների համակարգով, նման ֆինանսական ներդրումները կարող են իրականացվել մրցութային հիմքերով միայն, բայց, ցավոք, արտակարգ իրավիճակները վրա են հասնում «արտամրցութային» կարգով, դրանք գալիս են անկախ մեր կամքից, եւ մենք ստիպված ենք լինում ինչ-ինչ հնարավորություններ գտնել, որպեսզի այդ ճանապարհներն արագ վերանորոգենք:

– Տրանսպորտի եւ կապի նախկին նախարար Անդրանիկ Մանուկյանն ասում էր, որ շատ երկրների հետ համագործակցելիս շատ հարցեր լուծվում էին իր անձնական կապերի շնորհիվ: Ձեզ համար դժվար չի՞ լինելու, քանի որ այս ոլորտում նոր մարդ եք:

– Ես ընդունում եմ անձնական կապերի հանգամանքը եւ ունեմ նաեւ այդպիսիք ՀՀ պետռեգիստրի պետ աշխատելու տարիներից: Այդ կապերի ձեւավորումը ժամանակի խնդիր է, եւ ես կարծում եմ, որ նման կապեր մենք էլ կձեւավորենք, ասեմ նաեւ, որ այդ կապերը հարատեւ չեն կարող լինել, քանի որ այն անձինք, որոնք գտնվում են որոշ պաշտոններում, ժամանակ առ ժամանակ ոչ միայն Հայաստանում են փոխվում, այլ նաեւ մեր հարեւան եւ մեզ հետ համագործակցող պետություններում: Բացի այդ, մենք նաեւ կհամագործակցենք Անդրանիկ Մանուկյանի հետ, որպեսզի ձեւավորված լավ ավանդույթները շարունակվեն:

– Միջազգային ի՞նչ նոր ծրագրեր եւ միջպետական ճանապարհների կառուցում եք նախատեսում:

– Ծրագրեր կան Հայաստան-Իրան երկաթգիծ կառուցել: Այդ հարցում կա եւ նախագահի, եւ վարչապետի շահագրգռությունը: Դա շատ կարեւոր նշանակություն ունի մեր երկրի տնտեսության զարգացման համար: Բացի այդ, մտադիր ենք վերակառուցել Երեւան-Գյումրի-Բաթում ճանապարհը, որը կլինի արագընթաց եւ եվրոպական չափանիշներին համապատասխան: Այն մոտ 250 կիլոմետրով կարճ կլինի այսօր գործող ճանապարհից: Մի խոսքով՝ ծրագրերը շատ են, եւ մենք պետք է հնարավորն անենք կառավարության բավական հավակնոտ ծրագրում մեր ոլորտին առնչվող բարեփոխումները արդյունավետ իրականացնելու համար: